این روزها به خاطر خرج و مخارج زیاد گفتاردرمانی، اکثر خانواده‌ها ترجیح می‌دهند که گفتاردرمانی کودکان در منزل صورت بگیرد. تعرفه های گفتاردرمانی هر ساله تغییر کرده و روی یک عدد ثابتی نمی‌ماند.

اما سوال اینجا است که آیا آموزش در خانه به تنهایی کافی است؟ یا نه؟

آیا والدین به تنهایی می‌تواند گفتار کودک را بهبود بخشند یا برای حرف زدن بهتر کودک حضور یک متخصص هم اجباری است؟!

از نظر سایت خانواده توانمند و سایر متخصصین، خانواده‌ها و گفتاردرمانگران باید با هم و در کنار هم برای رشد گفتار کودک تلاش کنند. چرا که این دو مکمل هم بوده و هر دو نقش مهمی در آموزش کودکان دارند.

ما در این مقاله با فعالیت های روزمره مثل آشپزی قراره شما را با گفتاردرمانی کودکان در منزل آشنا کنیم. 

نادیا و آموزش گفتاردرمانی در منزل

نادیا 4 سالشه!!!

تو 8 ماهگی به خاطر شکاف کام عمل شد!!!

نادیا زیاد حرف نمیزنه!!!

تازه وقتی حرف میزنه کلمات رو غلط و غلوت میگه!!!

موندم چیکار کنم تا صحبت کردنش بهتر بشه؟!

 مشاور سایت خانواده توانمند به مامان نادیا، گفتاردرمانگر متخصص معرفی کرد!!!

الان چند ماه نادیا به همراه مادرش گفتاردرمانی میره!!!

به گفته مادر نادیا خداروشکر الان گفتارش نسبت به گذشته بهتر شده، عالی نشده ولی خب داریم با هم تلاش می‌کنیم که عالی بشه.

مامان نادیا میگفت: گفتاردرمانگر تمریناتی گفتاردرمانی در منزل را به من معرفی میکرد!!!

من تمرینات گفتاردرمانی در منزل را با کارهای آشپزیم تلفیق می کردم!!!

من و نادیا عاشق آشپزی هستیم!!!

 خانم گفتاردرمانگر می‌گفت: برای برای انجام تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل باید به علایق‌شون توجه کرد وگرنه بچه‌ها باهاتون راه نمیان!!!

 اگر والدین تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل را انجام ندهند کلاس های گفتاردرمانی زیاد فایده‌ی ندارد. اگه خانواده‌ها تو مسیر توانبخشی حرفه ای بچه‌ها همراه متخصصین توانبخشی باشند به نتایج بهتری می‌رسیم.

ساده‌ترین تعریف از گفتاردرمانی کودکان

“گفتاردرمانی کودکان“، روشی است که به بهبود گفتار کودک منجر می‌شود. این روش به او کمک می‌کند تا مشکلات زبانی و گفتاری خود مانند اختلالات واجی و صدا، بیان ضعیف، لکنت زبان و… را برطرف کند. گفتاردرمانی به کودکان یاد می‌دهد که حجم صدای تولید شده را کنترل کنند و کلمات و صداها را به شیوه درست ادا کنند.

در گفتاردرمانی کودکان نحوه استفاده از کلمات مورد نظر خود را در قالب جمله را یاد می گیرند. گفتار درمانی، علم بررسی بیماری یا اختلالاتی است که روی گفتار فرد تاثیر می‌گذارد.

متخصصان درمانگر وظیفه درمان کودکانی را به عهده دارند که در درک و بیان زبان مادری دچار مشکل هستند. همچنین در افراد بزرگسال نیز گفتار درمانی برای افرادی مناسب بوده که نمی‌توانند خوب صحبت کنند و ضعف گفتاری دارند.

در واقع ضرورت استفاده از خدمات گفتاردرمانی مخصوص سن خاصی نبوده و ممکن است افراد در سنین مختلف به این خدمات نیاز پیدا کنند. از یک نوزاد گرفته تا افراد مسنی که در اثر سکته قدرت تکلم خود را از دست داده‌اند، ممکن است در مقطعی به متخصص درمانگر مراجعه کنند. بهترین درمانگر کسی است که بتواند با افراد در سنین متفاوت، ارتباط درست برقرار نماید.

عمده‌ترین اختلالات گفتاری، عقب ماندگی ذهنی است که خود می‌تواند پایه‌گذار بسیاری از اختلالات دیگر باشد. در بحث مشکل جسمی باید به نقیصه‌های کم شنوایی یا ناشنوایی در کودکان، کم بینایی یا نابینایی اشاره کرد. در سیستم شنیداری، بیان گفتار از طریق شنیدن حاصل می‌شود که چنان چه اختلالی در این قسمت به وجود آید، تأخیر در رشد زبان و گفتار، قابل مشاهده است.

شناسایی اختلالات گفتاری کودکان

مشکلات گفتاری را می‌توان در مرز بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی مشاهده کرد. در این سن، کودک به جای گفتار باید بتواند از علم اشاره به خوبی بهره ببرد مانند (بای بای یا بَه بَه) و در تقلید صداها مشکلی نداشته باشد مانند تقلید صدای یک حیوان، جیغ زدن و…زمانی که سن کودک از ۲ سالگی فراتر رفت، باید بتواند صداها و لغاتی را بیان کند و فقط مختص یک صدا یا لغت – آن هم تکراری – نباشد.

در صحبت کردن، خانواده ها باید به تُن صدا و گرفتگی آن توجه داشته باشند. کودکانی که در این سن، در انجام کارهای ساده با مشکل مواجه می شوند، جملات را به طور کامل بیان نمی‌کنند و فقط از کلمات محدود استفاده می‌نمایند. اگر کودکی در فهمیدن و درک مطالب مشکل دارد، در معرض خطر قرار دارند و به منظور پیش‌گیری از مشکلات گفتاری باید توجه بیشتری به آنان نمود. در چنین شرایطی است که اگر والدین متوجه مشکلات خاصی در روند گفتاری فرزند خود شدند حتما باید از کمک تخصصی یک گفتاردرمانگر بهره برده و مشاوره لازم را داشته باشند.

چرا گفتاردرمانی مفید است؟

زبان، اصلی‌ترین راه برای برقراری ارتباط با دیگران است. گفتار درمانی باعث حل مشکلات ناشی از اختلالات ارتباطی و گفتاری می‌شود. استفاده کردن از خدمات گفتار درمانی نه تنها باعث بهبود بیان، زبان و درک کودک شده بلکه مشکلات بلع و غذا خوردن او را نیز حل می‌کند. در موارد بسیاری دیده شده کودکانی که با مشکل تکلم درگیر هستند، در بلع نیز ضعف دارند. درمانگرها با استفاده از تمرین های مختلفی که طراحی کرده‌اند، مشکلات تکلم، ارتباط و حتی غذا خوردن کودکان را حل می‌کنند.

خدمات گفتار درمانی برای کودک سبب شده که توانایی‌های درک و استفاده از زبان و قدرت تکلم او بسیار بهتر شود.در واقع متخصصان درمانگر بر روی دو قسمت تمرکز می‌کنند:طراحی و اجرا تمرین برای قسمت دهان، که جهت تولید صدا و ساخت کلمات و جملات به کار می‌روند.متخصصان گفتاردرمانی برای بهبود توانایی درک و بیان گفتار کودک نیز از تصاویر و علائم و سیستم‌های همچون کامپیوتر، موبایل و … بهره می‌برند.

اختلالات گفتاردرمانی

• گفتار ( تکلم)، زبان، اختلال بلع، صوت و ارتباط از جمله حوزه‌های اصلی در گفتار درمانی هستند. برخی از مشکلات گفتاردرمانی به این صورت هستند:
• مشکلات در پیدا کردن کلمات: این نوع مشکلات معمولا به علت نقص‌های خاص زبانی همچون تاخیر زبانی به وجود می‌آیند.
• مشکلات در زمینه ارتباط اجتماعی: معمولا در چگونگی انتقال افکار و نظرات به دیگران بروز می‌کند.
• آسیب ساختاری زبان: فرد در ساخت جمله با مشکل مواجه می‌شود. جملاتی توسط کودک ساخته می‌شود، دستور زبان درستی ندارند.
• مشکلات در زمینه خواندن و نوشتن: این مشکلات ناشی از ارتباط حروف و صداها، ارتباط کلمات و معنی هستند.
• مشکلات صوتی: فرد صداهای بسیار نازک و یا گوش خراشی تولید می‌کند. این صداها باعث تضعیف ارتباط اجتماعی این فرد می‌شوند.
• مشکلات ادراکی: باعث ضعف در ارتباط برقرار کردن فرد با سایرین می‌گردد.

آشپزخانه: فضایی بی‌نظیر برای گفتاردرمانی در منزل

آشپزخانه محیطی غنی و پر از محرک‌های حسی است که فرصت‌های بی‌شماری برای گفتاردرمانی فراهم می‌کند. در این فضا، کودک می‌تواند درگیر فعالیت‌های عملی شود و مفاهیم را به صورت ملموس درک کند. این تجربه عملی، یادگیری را برایش معنادارتر و ماندگارتر می‌کند.

فعالیت‌های گفتاردرمانی در دل آشپزی روزمره

بیایید ببینیم چگونه می‌توانید مهارت‌های گفتاری و شنیداری کودک را در حین آشپزی تقویت کنید:

۱. افزایش درک دستوری (دستورالعمل‌های کلامی)

هنگام آماده سازی غذا، دستورالعمل‌های ساده و سپس پیچیده‌تر را به کودک بدهید:

• جملات تک‌قسمتی: “پودر رو بریز داخل ظرف.” / “قاشق رو بیار.” / “آب رو باز کن.”
• جملات دو قسمتی: “پودر رو بریز و ظرف رو بشور.” / “لیوان رو بردار و شیر بریز.” / “هم بزن و بعد بچش.”

۲. تقویت حافظه (بینایی و شنیداری)

از طریق پرسش‌ها و تمرینات ساده، حافظه کودک را به چالش بکشید:

• حافظه بینایی: پس از اینکه چند ماده را داخل ظرف ریختید، از کودک بپرسید: “چیا ریختی داخل ظرف؟” یا “اول چی رو ریختیم، بعد چی؟”
• حافظه شنیداری: یک سری کلمه مرتبط با آشپزی را پشت سر هم بگویید (مثلاً: “شکر، آرد، نمک”). سپس از کودک بپرسید: “آخرین کلمه‌ای که شنیدی چی بود؟” یا “چی‌ها گفتم؟”

۳. تقویت ادراک بینایی و شنیداری

فعالیت‌هایی را طراحی کنید که نیاز به هماهنگی دیدن و شنیدن داشته باشد:

• هنگام گفتن نام یک شیء (مثلاً “همزن”)، آن را به کودک نشان دهید. یا با گفتن یک رنگ، از او بخواهید میوه‌ای با آن رنگ را از سبد بردارد.

۴. آشنایی با مفاهیم و افزایش دایره واژگان

آشپزخانه منبع غنی از واژگان و مفاهیم جدید است:

• واژگان بیانی و درکی: نام تمام وسایل آشپزی (همزن، بشقاب، قاشق، کاسه) و مواد غذایی (شکر، پودر، آرد، شیر، تخم‌مرغ) را به او آموزش دهید. می‌توانید از او بخواهید این وسایل را پیدا کرده یا نام ببرد.
• مفاهیم متضاد: هنگام کار با آب یا غذا، مفاهیم داغ، سرد و گرما را توضیح دهید. برای مفاهیم زیاد و کم، مواد را در ظرف‌های مختلف بریزید و مقایسه کنید.
• مفاهیم حسی: وقتی ژله آماده شد، می‌توانید اسباب‌بازی حیوانات را داخل ژله فرو ببرید و پنهان کنید. با کمک حس لامسه، حیوانات را از ژله خارج کرده و سپس واژگان کثیف (ژله‌ای شده) و تمیز را آموزش دهید.

۵. آموزش حالت‌ها و افعال

• آموزش حالت‌ها: هنگام آماده‌سازی مواد، حالت‌های مختلف را توضیح دهید: “خمیر شل شده”، “ژله سفت است”، “وقتی هم می‌زنی، مواد لرزان هستند”، “ژله چسبناک است”.
• آموزش افعال: از افعال امری استفاده کنید و سپس شکل گذشته آن‌ها را آموزش دهید: “بریز“، “هم بزن“، “فشار بده“. پس از آماده شدن ژله، می‌توانید از کودک بخواهید آن را با دست فشار دهد تا حس لامسه او نیز تحریک شود. سپس بگویید: “ریختم“، “هم زدم“، “فشار دادم“.

۶. آموزش توالی، رنگ‌ها، مزه‌ها و ویژگی میوه‌ها

• توالی: مراحل آشپزی را با کلمات اول، وسط و آخر توضیح دهید: “اول آرد ریختیم، وسطش شکر، آخرش هم آب.”
• رنگ‌ها: نام رنگ میوه‌ها و سبزیجات مختلف را آموزش دهید.
• مزه‌ها و ویژگی میوه‌ها: میوه‌های مختلف را بچشید و مزه‌های شیرین، ترش و تلخ را آموزش دهید. ویژگی‌های آن‌ها مانند نرم، سفت، آبدار، پوست‌دار را نیز توضیح دهید.

۷. آشنایی با انواع احساسات

• هنگام پخت و پز، احساسات مرتبط را بیان کنید: “وااای، ژله آماده شد، چقدر خوشحالم!” یا “وای، پیازه چشمم رو سوزوند.” یا “این غذا خیلی خوشمزه شده، احساس شادی می‌کنی؟”

تمرین اول برای گفتاردرمانی کودکان در منزل

له فقط برای خوردن نیست، گاهی وقت‌ها با آن هم می‌توان تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل را انجام داد! یکی از انواع ساده و بسیار خوشمزه دسر که معمولاً همه ما عاشق آن هستیم، ژله است که می‌توانیم برای انجام گفتاردرمانی کودکان در منزل از آن استفاده کنیم. شما می‌توانید برای درست کردن ژله، به سادگی از یک پودر ژله آماده استفاده کنید، یا اگر دوست داشته باشید، می‌توانید به جای استفاده از پودر آماده، خودتان در خانه یک ژله سالم و خوش طعم درست کنید. لطفاً حین سپردن مسئولیت به بچه‌ها، به علایق و توانایی آن‌ها توجه کنید.

همانطور که در ابتدا هم گفتیم، ما می‌خواهیم گفتاردرمانی کودکان در منزل را با آشپزی انجام دهیم. پس با ما همراه باشید تا یاد بگیریم چگونه می‌توانیم تمرینات گفتاردرمانی کودکانمان را با درست کردن ژله انجام دهیم.

آشپزی با ژله: یک جلسه گفتاردرمانی سرشار از مزه و هیجان

ژله به دلیل مراحل ساخت مشخص، بافت‌های متفاوت (پودر، مایع، سفت) و رنگ‌های جذابش، یک ابزار آموزشی عالی برای گفتاردرمانی در منزل است. در هر گام از درست کردن ژله، فرصت‌های بی‌شماری برای آموزش واژگان، مفاهیم، افعال و تقویت مهارت‌های ذهنی کودک وجود دارد.

هدف ما از این تمرینات، یک ژله بی‌نقص نیست؛ بلکه ایجاد یک تجربه شیرین و هدفمند برای رشد کلامی کودک شما است.

گام به گام تمرینات گفتاردرمانی با ژله

این تمرینات را با حوصله و به صورت متناسب با توانایی‌های کودکتان انجام دهید:

 آماده‌سازی مواد و وسایل

• آموزش واژگان و مفاهیم: تمام وسایل (کاسه، قاشق، قالب) و مواد (پودر، آب، میوه) را نام ببرید. مفاهیم زیاد و کم را با ریختن آب در ظرف‌های مختلف آموزش دهید.
• آموزش رنگ‌ها و ویژگی میوه‌ها: اگر از میوه استفاده می‌کنید، رنگ و ویژگی‌های آن را بگویید: “این توت‌فرنگیه، قرمزه و نرمه.”
• افزایش درک دستوری: دستورالعمل‌های ساده بدهید: “بشقاب رو بیار.” یا “پودر رو باز کن.”

 حل کردن پودر ژله

• آموزش توالی و افعال: با صدای بلند مراحل را برای کودک تعریف کنید: “اول پودر رو بریز توی کاسه. بعد آب داغ رو اضافه کن و هم بزن.” این کار افعال امری و توالی را آموزش می‌دهد.
• آشنایی با مفاهیم: مفاهیم داغ و سرد را به او توضیح دهید.

  ارتفاع آب داغ و سرد را نشان دهید و بگویید: “آب زیاد یا کم.”

• آموزش حالت‌ها: پس از هم زدن، بگویید: “پودر دیگه حل شد و آب دیگه شفافه.” یا “حالا ژله شل است.”

بستن ژله و بازی‌های خلاقانه

• آموزش توالی: هنگام قرار دادن ژله در یخچال بگویید: “حالا ژله رو می‌ذاریم توی یخچال. بعد از اینکه بست، باهاش بازی می‌کنیم.”
• آموزش حالت‌ها: بعد از اینکه ژله آماده شد، از کودک بخواهید آن را لمس کند و با واژه‌هایی مثل “سفت“، “لرزان” و “چسبناک” آشنا شود.
• تقویت حافظه و ادراک: از کودک بخواهید به ژله آماده شده نگاه کند و بپرسید: “یادت میاد اول چه رنگی بود؟”

بازی‌های گفتاردرمانی خلاقانه با ژله آماده

بازی ژله کثیف و تمیز:

این بازی به تقویت حافظه بینایی، حس لامسه و آموزش مفاهیم کمک می‌کند. بعد از اینکه ژله آماده شد، چند اسباب‌بازی کوچک (مانند حیوانات) را داخل آن پنهان کنید. از کودک بخواهید با انگشتانش آن‌ها را پیدا کند و در حین جست‌وجو بپرسید: “چی پیدا کردی؟” یا “ببین حیوان کثیف شده، بیا تمیزش کنیم!”

تمرین دوم برای گفتاردرمانی کودکان در منزل

پدرها و مادرهای عزیز، این روزها که شاید فرصت حضور در جلسات گفتاردرمانی بیرون از منزل کمتر باشد، آشپزخانه شما می‌تواند به بهترین کلینیک آموزشی تبدیل شود! هدف ما از بیان این نکات و معرفی فعالیت‌ها، ارائه دستور پخت غذا نیست. بلکه ما و شما، در کنار متخصصان کاردرمانی و گفتاردرمانی، هدف بزرگ‌تری داریم: بهبود گفتار کودک دلبندتان.

همه ما می‌دانیم که بسیاری از کارهای روزمره، از جمله آشپزی، برایمان به عملی خودکار تبدیل شده‌اند. اما همین “خودکار بودن” گاهی باعث می‌شود فراموش کنیم که دلیل اصلی این فعالیت در منزل می‌تواند آموزش باشد. غافل می‌شویم که درک همین مراحل به ظاهر ساده، چقدر به یادگیری و پیشرفت گفتاری و شناختی فرزندمان کمک می‌کند.

پس برای اینکه گفتاردرمانی کودکان در منزل به بهترین شکل انجام شود، یک نکته کلیدی وجود دارد: قبل از شروع آشپزی، تمام گام‌ها را برای خودتان مشخص کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا با حوصله، مرحله به مرحله و متناسب با توانایی‌های کودکتان، پیش بروید و هیچ فرصت آموزشی را از دست ندهید.

مراحل پخت کوکو سیب‌زمینی

مادر و پدرهای عزیز، همانطور که گفتیم هدف از آشپزی در منزل، آموزش به کودکان است. پس با هم یک غذای جدید درست می‌کنیم و هر مرحله را به صورت گام به گام به آن‌ها آموزش می‌دهیم:

گفتاردرمانی کودکان در منزل درحین تهیه کوکو:

• افزایش درک دستوری مثل: مواد رو بریز داخل ظرف .
• درک دستوری جملات دو قسمتی مثل: مواد بریز و ظرف رو بشور
• تقویت حافظه بینایی مثل: چیا ریختی داخل ظرف؟
• تقویت حافظه شنوایی مثل: آخرین کلمه‌ای که شنیدی چی بود؟
• تقویت ادراک بینایی و شنوایی
• آشنایی با مفاهیم مثل: داغ ، سرد ، گرما، زیاد، کم، کثیف، تمیز
• آشنایی و افزایش دایره واژگان بیانی و درکی مثل: همزن، بشقاب، دستمال،
• آموزش حالت‌ها مثل: شل، سفت،  چسبناک
• آشنایی و افزایش دایره افعال امری و گذشته مثل: بریز، هم بزن، ریختم، فشاربده
• آموزش توالی مثل : اول ، وسط، آخر
• آموزش رنگ‌ها و آموزش مزه‌ها

کلام آخر

تخصصان توانبخشی برای کمک به کودکان با نیازهای ویژه به همکاری والدین نیاز دارند. والدین زمانی می‌توانند کمک موثری ارائه دهند که توسط متخصصان به خوبی آموزش ببینند. بنابراین، در انتخاب متخصص گفتاردرمانی یا کاردرمانی، دقت کنید که او چقدر برای آموزش شما وقت می‌گذارد. عدم حضور شما در مسیر توانبخشی و انتخاب نادرست متخصص، می‌تواند بزرگ‌ترین اشتباه باشد.

سایت “خانواده توانمند” با هدف آموزش والدین، مفاهیم کاربردی درمانی را گردآوری کرده است. این سایت خدمات گفتاردرمانی برای طیف وسیعی از افراد، از جمله کودکان (اوتیسم، سندرم داون، فلج مغزی، نابینا، ناشنوا و کم‌توان ذهنی) و بزرگسالان (مبتلا به سکته مغزی، پارکینسون، اختلال بلع، صوت، آفازی و لکنت) ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره می‌توانید با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات فروشگاهی که شامل (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و… بوده است.) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت  زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.

 

مقالات سایت خانواده توانمند

• افزایش دایره لغات دانش آموزان
• تقویت هوش کلامی کودکان زمان بره!!!
• گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون
• آموزش تلفظ حروف به کودکان با مسابقه
• مشکل تلفظ حروف در کودکان چه عواقبی دارد؟
• سن حرف زدن کودک
• آموزش حرف زدن به کودکان با شعر کلیدطلایی ارتباط
• آموزش حرف زدن به کودک در فروشگاه
• چه زمانی باید نگران حرف نزدن کودک باشیم؟
• چه چیزی باعث زود حرف زدن کودک می شود؟
• حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است؟
• عوارض لکنت زبان برای کودکان
• گفتار درمانگر
• گفتاردرمانی بزرگسالان
• گفتار درمانی آنلاین
•  5 ساله
• گفتاردرمانی چیست؟
• گفتار درمانی کودکان در منزل
• بازی های گفتار درمانی برای تقویت مهارت کلامی
• گفتاردرمانی کودکان
• تمرینات گفتار درمانی بزرگسالان
• آموزش گفتاردرمانی در خانه
• آموزش گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
• گفتاردرمانی لکنت زبان
• 3 تکنیک برای کنترل لکنت زبان کودکان
• درمان اختلالات گفتاری در بزرگسالان
• گفتاردرمانی چگونه انجام می‌شود؟
• روش های گفتاردرمانی کودکان
• گفتاردرمانی در منزل+8 تکنیک ساده
• گفتاردرمانی بزرگسالان چیست؟
• گفتاردرمانی کودک 4 ساله

• وضوح گفتار کودکان

• گفتار درمانی شکاف کام

• آفازی و درمان آن با گفتاردرمانی

• گفتاردرمانی صوتی برای خوش صدایی

• اختلال بلع در بزرگسالان

• کی بچشو برده گفتاردرمانی؟

• چرا بچه ها دیر حرف میزنند؟

• آیا حرف زدن کودکم طبیعی است؟