یکی از سوالات پرتکرار افراد از مشاوره خانواده توانمند این است که کار گفتاردرمانی چیست؟

در این مقاله قرار است به این سوال پاسخ دهیم، پیشنهاد میکنم برای آشنایی با خدمات گفتاردرمانی، فواید و نقش گفتاردرمانی در پیشرفت کودکان و افراد بزرگسال در موقعیت های اجتماعی همراه ما باشید.

ماجرای مهتا

مهتا مشکل اختلال تلفظ دارد!!!

طی سال تحصیلی بارها از خانواده او خواستم برای حل مشکلات مهتا به گفتاردرمانی مراجعه کنند!!!

اما خانواده مهتا توجهی نکردند!!!

امسال به خاطر کرونا آموزش مجازی شد!!!

شرایط کاری بسیار سخت شده بود!!!

مهتا زمانی که ویس و یا فیلم می فرستاد، کسی متوجه صحبت های او نمی شد!!!

بچه ها در گروه اعتراض می کردند!!!

مجبور بودم، خودم بارها ویس و یا فیلم او را ببینم تا متوجه صحبت های او بشوم!!!

مهتا زمانی که کلاس ها حضوری نیز بود در فعالیت های گروهی شرکت نمی کرد!!!

زنگ تفریح معمولا تنها بود!!!

آخر سال زمانی که کارنامه مهتا را به  خانواده اش دادم وتکرار پایه خورد، تازه خانواده از من پرسیدن:

 برای حرف زدن مهتا چیکار باید بکنیم؟

گفتار درمانی براش خوب هست؟

کار گفتار درمانی چیست؟ گفتاردرمانی برای مهتا فایده دارد؟ الان پیش گفتار درمانی ببریم نتیجه‌ می دهد؟

ما اصلا تو خانواده‌مون از این چیزها نداشتیم، خیلی نگرانیم!!!

این تنها یک نمونه از تجربه های همکاران آموزشی است که با ما درمیان گذاشته اند!!!

بسیاری از خانواده ها نسبت به درمان مشکلات گفتاری کودکان مقاومت می کنند!!!

تنها راه برای کمک به خانواده و کودکان این است که آنها را نسبت به خدمات گفتاردرمانی آشنا کنیم!!!

در این مقاله ما در پی پاسخ به این سوال هستیم: کار گفتاردرمانی چیست؟

گفتاردرمانی چیست؟

گفتار درمانی یا پاتولوژی گفتار و زبان یکی از شاخه‌های توانبخشی می‌باشد که به آسیب شناسی اختلالات مربوط به گفتار و زبان می‌پردازد.

هدف گفتاردرمانگر، استفاده از توانایی افراد برای تقویت مهارت ارتباطی ،کلامی و بهبود شرایط زندگی فردی و اجتماعی می باشد. بنابراین گاهی هدف، درمان کامل فرد توانخواه نیست؛ بلکه تلاش برای استفاده از تمامی توانایی‌های فرد به بهترین شکل ممکن می باشد.

کار گفتاردرمانی چیست؟

گفتار درمانگر یا پاتولوژیست گفتار و زبان کسی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات مرتبط با گفتار و زبان و بلع می‌پردازد. در واقع گفتاردرمانگر، ارتباط درمانگر است.

فعالیت گفتار درمانگر منحصر به “صحبت کردن” نیست چرا که برای خیلی از افراد پیش می‌آید که به دلیل آسیب‌های مغزی یا آسیب اندام‌های صورت (مثل قطع عضو یا فلجی عضله زبان) قادر به صحبت کردن نیستند ولی نباید این افراد را از ارتباط برقرار کردن محروم کرد. در اینجا لزوم ارتباط برقرار کردن حتی با روش‌های جبرانی مشخص می‌شود. همچنین در برخی موارد که فرد در روش‌های ارتباطی دیگری به جز صحبت کردن مثل زبان بدن، تماس چشمی و… ضعیف می باشد به گفتار درمانگر می تواند مراجعه کند. البته باید سعی کنیم در انتخاب بهترین گفتاردرمانی در تهران توجه خودمان را بالا  ببریم.

گفتاردرمانگر با توجه به مشکل مراجعه کننده، می‌تواند با متخصص مغز و اعصاب، متخصص اطفال، متخصص گوش و حلق و بینی، روانپزشک، روانشناس، شنوایی شناس، کاردرمانگر ذهنی و جسمی، فیزیوتراپیست، معلم مدرسه (برای کودکانی که به مدرسه می‌روند)، و پرستار (در صورت حضور در بیمارستان) در ارتباط باشد و درمانی چند جانبه برای تاثیرپذیری هرچه بیشتر ارائه کند.

همچنین در بسیاری از موارد علاوه بر درمان مستقیم بیماری فرد، به اصلاح و بهبود محیط زندگی وی نیز می‌پردازد تا شرایط مساعدتری برای بهبود فرد به وجود بیاید. به طور مثال مادرانی که از لکنت زبان کودکان خود رنج می‌برند می‌تواند با مشاوره‌ای که به مادر و معلم مدرسه‌ی او داده می‌شود، شرایط بهتری برای درمان سریع‌تر فرزند خود ایجاد کنند.

 

چه کسانی به گفتاردرمانی نیاز دارند؟

در پاسخ به سوال کار گفتاردرمانی چیست؟ بهتر است به سراغ کسانی برویم که نیاز به خدمات گفتاردرمانی دارند مانند:

•  کودکان دارای تاخیر در رشد گفتار و زبان که در طی  دوره‌ی رشد خود، سخن گفتن را به موقع آغاز نمی‌کنند یا مهارت‌های گفتاری و زبانی آن‌ها در سطحی پایین‌تری از سطح آنها است.
• کودکانی که دارای اختلال در توجه و کم توان ذهنی و اختلالات یادگیری‌اند یا به یکی  از سندرم‌هایی که منجر به کم توان ذهنی می‌شوند، دچارند. و نیاز به گفتاردرمانی یا کاردرمانی سندرم داون دارند.
•  کودکان ناشنوا و کم شنوا نیاز به گفتاردرمانی دارند.
• کودکان مبتلا به فلج مغزی که اندام ها و عضلات گفتاری آنها  درگیر است.( این افراد به احتمال زیاد به تمرینات کاردرمانی فلج مغزی در کنار گفتاردرمانی دارند.)
•  افراد مبتلا به کندگویی، تندگویی و جویده گویی نیاز به گفتاردرمانی دارند
• کودکان مبتلابه اختلال در خواندن، نوشتن و اختلالات یادگیری می‌توانند  از خدمات گفتاردرمانی استفاده کنند. 
• افراد مبتلا به آفازی ( زبان پریشی) با خدمات گفتاردرمانی بزرگسالان می‌توانند بیماری خود را بهبود بخشند.
•  افراد مبتلا به لکنت زبان که در هنگام صحبت کردن دچار  مکث، گیر و کشش و تلاش و تقلا می‌شوند می‌توانند از خدمات گفتار درمانی و اقدامات گفتار درمانگران استفاده کنند.
•  کودکان زیر سن دبستان که دچار ناروانی گفتاراند. با تمرینات گفتار درمانی می‌توانند مشکلات خود را درمان کنند.
• کودکان مبتلا به اختلالات تولیدی و تلفظی گفتار( این کودکان صداهای گفتاری را به صورت جانشینی حذف خراب گویی یا اضافه گویی تولید می‌کنند).
•  افراد مبتلا به اختلالات صوت و صدا ( در این افراد صوت از نظر جنس و سن متناسب با فرد نیست و در موارد شایع به حالت گرفتگی صدا خود را نشان می‌دهد و دچار مشکل در حنجره‌اند) نیز می‌توانند از خدمات گفتاردرمانی استفاد بکنند.
•  افرادی که دچار لارنجکتومی شده‌اند، یعنی حنجره ی خود را به طور کلی از دست داده اند، یعنی صداها به جای این که در دهان تشدید شوند، دربینی تشدید شوند یا بالعکس. 

تفاوت گفتار و زبان در چیست؟

در واقع زمانی که ما صحبت می‌کنیم بخشی از فرایند صحبت کردن در مغز ما اتفاق می‌افتد (به طور مثال انتخاب کلمات، جمله بندی کردن و…) که این فرایند ذهنی، زبان است.

 بخشی هم توسط ریه، عضلات حنجره، لب، عضله زبان و… باعث تولید صدا و کلمات می‌شود که این بخش همان گفتار است.

می‌توان گفت گفتاردرمانی به اختلالات زبانی که بخشی از فرایندهای مغزی است و اختلالات گفتاری که بخشی از عملکرد اندام‌های سر و صورت است، می‌پردازد.

نقش گفتار در زندگی کودکان چیست؟

اگر کودکان مهارت گفتاری خوبی داشته باشند، می توانند در کسب مهارتهای زیر به خوبی عمل کنند:

•  تصمیم گیری
• استقلال
• ارتقای اعتماد به نفس و عزت نفس
• مشارکت در گروه‌های اجتماعی
• برقراری ارتباط مثبت با همسالان
• انطباق با تغییرات زندگی شخصی و اجتماعی
• پیشرفت تحصیلی
• ارتقای مهارت شناختی
• ارتقای مهارت رفتاری

نقش زمان در گفتاردرمانی کودکان

زمان رشد مهارت های زبانی در کودکان معمولا تا ۳ سالگی می باشد.  36 ماه اول زندگی دوران بحرانی زبان آموزی به حساب می‌آید که در هیچ زمان دیگری کسب زمان به آن سرعت میسر نمی‌باشد.

به همین دلیل مراجعه زودهنگام خانواده‌ها به گفتاردرمانگر و استفاده از اقدامات گفتاردرمانی کودکان  به درمان کودکان کمک بسزایی می کند.

اختلال گفتار و زبان چیست؟

اختلال گفتار و زبان یعنی اشکال در عملکردهای گفتار و زبان وجود دارد. در بعضی موارد اختلالات گفتار وزبان مشخص نمی شود و نیاز به بررسی بیشتر توسط متخصص است.

گاهی نیز اختلال گفتار و زبان با اختلالات تکاملی دیگری همچون کم توان ذهنی، فلج مغزی، کم شنوایی یا ناشنوایی در کودکان، اختلالات طیف اتیسم و اختلال یکپارچگی حسی همراه شده و تحت الشعاع آنها قرار می‌گیرد.

 

گفتاردرمانی کودکان را جدی بگیریم!

اختلال گفتار و زبان یکی از معضلات مهم سلامتی به شمار می‌روند، زیرا سبب بروز مشکلات عدیده‌ای در دوران کودکی می‌شود. مشکلات گفتاری فرصت‌های اجتماعی و اقتصادی فرد را در بزرگسالی محدود می کند.

 مشکلات روانی- اجتماعی در کودکان دچار اختلالات گفتار و زبان  که برخاسته از عواملی چون احساس ناکامی، عدم پذیرش توسط همسالان و فقدان اعتماد به نفس دیده می شود.

 بسیاری از این کودکان گوشه گیری و انزوا را بر می‌گزینند. از توانایی‌های بالقوه خویش بهره نمی‌گیرند که نتایج آن عقب افتادگی درسی، اجتماعی و مشکلات روانی می‌باشد.

کودکان دارای مشکلات گفتار و زبان کمتر توسط همسالانشان به عنوان دوست و همبازی انتخاب می‌شوند!!!

 از شرکت در گروه‌های اجتماعی برای انجام فعالیت‌های اجتماعی مناسب سن خود  معمولا طرد می‌شوند!!!

مشکلات درکی، این کودکان را در ارتباط با تحصیلات نیز آسیب پذیر می‌کند.

 برای حل این مشکلات کافیست به کلینیک‌های گفتار درمانی مراجعه شود. استفاده از اقدامات گفتاردرمانگران راهی برای زندگی خوب است.

خانواده ها با پرس و جو در مورد اینکه گفتاردرمانی چگونه انجام می‌شود. و خواندن مقالات مرتبط با آن؛ آگاهی خود را ارتقا دهیم!!!

تا به افراد و کودکان فرصت زندگی بهتر بدهیم تا آنان نیز بتوانند استعدادهای خود را بروز و بالفعل کنند و با اعتماد به نفس در جامعه حاضر شوند.

گفتاردرمانی به کودکان چه کمکی می‌کند؟

“گفتاردرمانی کودکان در منزل“می‌تواند به کودکان کمک کند تا واضح‌تر صحبت کنند. این موضوع به کودکان احساس اعتماد بنفس بیشتری در هنگام صحبت کردن می‌دهد.

گفتار درمانی می تواند به کودکان با اختلالات خواندن و نوشتن کمک کند تا حروف را بهتر درک کنند. با استفاده از خدمات گفتاردرمانی کودکان صداها و حروف را در کلمات بهتر تشخیص می دهند. با استفاده از خدمات گفتاردرمانی تمایل به مطالعه و خواندن کودکان افزایش می یابد.

گفتاردرمانی می تواند با درمان افراد دارای لکنت در هر سنی، طعم صحبت بدون نگرانی در شرایط مختلف زندگی اجتماعی را بچشاند.

گفتار درمانی می‌تواند به فرد بزرگسالی که در اثر سکته یا ضربه به سر توانایی گفتار، درک کردن صحبت دیگران و حتی بلع خود را از دست داده است کمک کند. در صورتی که آسیب به قدری شدید و گسترده باشد که توانایی صحبت کردن را به میزان بسیار زیادی از دست داده باشد باز می‌توان با “روش‌های ارتباطی مکمل و جایگزین” به فرد کمک کرد تا ارتباط برقرار کند.

تصور کنید قدرت حرف زدن از شما گرفته شود، آیا مایل نیستید تا حداقل برای رفع نیازهای روزمره‌ی خودتان به روشی دیگر با دیگران ارتباط برقرار کنید؟!

تشخیص به موقع اختلالات گفتار و زبان

اگر خانواده و متخصصان مشکلات گفتاری و زبانی کودکان را به موقع تشخیص دهند،  رشد کودک  روند طبیعی خواهد داشت و کودک می تواند  سایر استعدادهای خود را راحت تر پرورش دهد. مشکلات خوانداری و نوشتاری، هیجانی و رفتاری او در مدرسه کمتر خواهد شد.

به موقع سراغ گفتار درمانگر  بروید!

اگر خانواده برای اختلالات گفتاری کودک دلبندش به موقع عمل نکند باید خود را برای نتایج زیر آماده کند:

1.  تثبیت خطاهای تولیدی گفتار به صورت عادات تولیدی در نتیجه مقاومت به درمان
2. مشکلات روحی- روانی- اجتماعی کودک در سنین مدرسه
3. صرف هزینه و وقت بیشتر برای جلسات گفتار درمانی در سنین بالاتر 
4. مشکلات تحصیلی
5. مشکلات خونداری
6. مشکلات نوشتاری
7. مشکلات شناختی

سه سال اول زندگی یک دوره مهم برای زبان آموزی کودکان است. اگر مشکلات گفتاری و زبانی کودکان در این دوران انجام شود، درمان آن راحت تر خواهد بود. روند پیشرفت کودک چشمگیر تر خواهد بود.

ولی اکثر کودکانی که در گفتار و زبان  مشکل دارند متاسفانه تا سن دبستانی شناسایی نمی‌شوند!!!

معمولا خانواده ها  و کودکان از طریق مدارس به کلینیک های گفتاردرمانی ارجاع داده می شوند که بسیار دیر است!!!

و مداخلات تاثیر کافی نخواهد داشت!!!

اما شما می‌توانید با استفاده از خدمات گفتار درمانگران و “آموزش گفتاردرمانی در خانه” شانس خوب صحبت کردن کودکانتان را با تمرین و تکرار و استمرار بالا ببرید.

چرا افراد دیر به سراغ خدمات گفتاردرمانی می‌روند؟

متاسفانه  اختلالات گفتار و زبان در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه در کشور ما ایران، به موقع تشخیص داده نمی شود.

این مشکل دلایل مختلف دارد از جمله:

1.  استفاده کم پزشکان از ابزارهای غربالگری و تشخیص تکاملی محدودیت وقت
2. عدم وجود پرسنل متبحر و آموزش دیده
3. دستمزد ناکافی
4. در اختیار نداشتن تست‌های مناسب 
5.  ناآشنا بودن خانواده با علائم اولیه اختلال مثل علائم اوتیسم
6. نبود علائم آشکار مثلا اختلالات تلفظ کودکان را به حساب شیرین زبانی او می گذارند!!!

راه سریع برای درمان اختلالات گفتاری کودکان چیست؟

اولین راه برای درمان اختلالات گفتاری کودکان این است که برای آگاهی والدین آنان سرمایه گذاری کرد!!!

آگاه سازی والدین اگر به خوبی انجام شود، تغییر نگرش خانواده راحت تر خواهد بود.

اگر نگرش خانواده ها نسبت به مشکلات گفتاری کودکان اصلاح شود، مقاومت آنها برای عدم مراجعه به کلینیک های گفتاردرمانی کمتر می شود.

برای تشخیص و درمان اختلالات گفتاری در بزرگسالان و کودکان؛ باید خانواده در گام اول توجیه باشد و متوجه نیاز ویژه فرزندش بشود.

پزشکان و متخصصان حوزه کودک نسبت به مشکلات گفتاری کودکان آگاه باشند تا در تشخیص مشکلات گفتاری کودکان به موقع عمل کنند. خانواده ها معمولا به صحبت متخصصان اهمیت بسیاری می دهند.

 

کلام آخر

ما در این مقاله سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم: کار گفتاردرمانی چیست؟

پاسخ این سوال نیاز به بررسی موضوعات مختلفی از جمله زمان و نقش خدمات گفتادرمانی در زندگی بهتر  افراد داشت که ما در پاسخ به سوال کار گفتاردرمانی چیست؟ بررسی کردیم!!!

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات فروشگاهی که شامل (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و… بوده است.) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت  زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.