گفتاردرمانی حرف ر با ماسک روباه

در کودکان صدای ر معمولا در سن 5 یا 6 سالگی ظاهر می‌شود؛ اگر کودکی تا 3 سالگی نتواند حرف ر را به خوبی تلفظ کند، نیاز به گفتاردرمانی دارد، معمولا در این مواقع گفتاردرمانگران بعد از بررسی و ارزیابی به کودک فرصت می‌دهند به طور خود آموز حرف ر را بیاموزد و تلفظ کند. اما بعضی از کودکان نیز از همان سن سه سالگی نیاز به گفتاردرمانی حرف ر خواهند داشت.

حرف ر معمولا آخرین صدای هست که کودک توانایی تلفظ آن را کسب می‌کند. در ضمن قبل از آموزش تلفظ صدای ر نیاز است که کودک صدای ل را بتواند تلفظ کند. آموزش حرف ل پیش نیاز حرف ر است.

مشخصات صدای ر

هر صدای دو مشخصه مهم و اختصاصی دارد که باعث تمایز صداها می شود. برای ایجاد صدا ر لازم است که زبان پایین و نزدیک دندان های پایینی قرار بگیرد البته باید زبان بدون اینکه به جای بخورد به سمت پایین بدون فشار حرکت کند یا رها شود.

مراحل گفتاردرمانی حرف ر در منزل

در حین ایجاد صدای ر نیاز نیست نوک زبان به دندان ها بچسبد جلوی زبان در حین ایجاد تلفظ صدای ر آزاد است و کمی ارتعاش یا لرزش دارد. در حین گفتاردرمانی حرف ر از کودک بخواهید حواسش به دهان و حرکت زبان باشد تا بتواند مراحل تولید صدای ر ببینید و درحین تکرار کار توسط کودک مقابل او آینه های گفتاردرمانی بگذارید تا کودک مراحل تولید صدای ر خود را ببیند و در صورت خطا عملکرد خود را اصلاح کند.

مرحله بعد از آموزش تلفظ صحیح حرف ر سراغ آموزش هجا می رویم!!!

برای آموزش هجاهای رِ،رُ،رَ، را، ری،رو میتوانید از بازی های کلامی استفاده کنید مثلا در قالب نمایش یا مسابقه از این هجاها استفاده کنید تا کودک این هجا ها را بیاموزد.

سپس بعد از آموزش هجاها سراغ، آموزش کلماتی میرویم که صدای ر و هجا ر را دارند .

آموزش تلفظ کلمات با داستان یک روش برای آموزش تلفظ نشانه ها و حروف الفبای فارسی به کودکان است. همه کودکان داستان و قصه را دوست دارند از طریق قصه و داستان کودک در موقعیت های مختلف کلمات که صدای ر دارند را می شنود و میتواند بدون اجبار کلمات جدید را بیاموزد و متوجه تفاوت تلفظی کلمات شود.

ساخت کاردستی یکی از روشهای جذاب برای آموزش کلمات به کودکان است. همه کودکان به ساختن کاردرستی علاقه دارند میتوان با استفاده از علاقه کودکان خزانه واژگان آنها را افزایش داد به طور مثال برای افزایش دایره لغتی که صدای ر دارند میتوانید با کمک هم کاردرستی و ماسک روباه، مار، برگ، مرغ و… ساخت و در حین ساخت کاردستی ها کلماتی که صدای ر دارند را در موقعیت های مختلف تکرار کرد تا گوش کودک به شنیدن صدای ر عادت کند.

مدت زمان گفتاردرمانی حرف ر

در آموزش صدا، هجا، کلمه به کودکانی که دارای اختلال تلفظ ر هستند، حتما والدین باید با حوصله باشند آموزش هرکدام از این مراحل به زمان نیاز دارد و نمیتوان مدت زمان مشخصی را برای گفتاردرمانی حرف ر تعیین کرد. بعضی از کودکان در مرحله آموزش تلفظ صدا نیاز به زمان زیادی دارند بعضی در آموزش و یاد گیری هجاها!!

والدین در گفتاردرمانی حرف ر نباید مراحل را عجولانه طی کنند چرا که نیاز است کودک همه مراحل را به خوبی بیاموزد در صورت عدم توانایی کودک در کسب مهارت لازم برای ایجاد صدای ر و هجاها نمیتوان از او توقع داشت کلماتی که ر دارند را به خوبی تلفظ کند و همه زحمات گفتاردرمانگر و الدین هدر میرود.

آموزش جمله در گفتاردرمانی حرف “ر”

پس از اینکه کودک توانست حرف “ر” را به صورت تنها و در قالب کلمات کوتاه به درستی تولید کند، نوبت به تمرین در سطح جمله می‌رسد. در این مرحله، هدف این است که کودک بتواند این صدا را به صورت خودکار و بدون تلاش زیاد در گفتار روزمره خود استفاده کند.

این مرحله به صورت تدریجی انجام می‌شود و از جملات ساده به سمت جملات پیچیده‌تر پیش می‌رود:

۱. جملات کوتاه و ساده

در ابتدا، جملاتی را انتخاب کنید که حرف “ر” در آن‌ها تکرار می‌شود و کودک آن‌ها را به راحتی به خاطر می‌سپارد. از کلمات و عباراتی استفاده کنید که برای کودک معنادار و جذاب هستند.

مثال‌ها:
- “برف رنگی را می‌بینم.”
- “روباه روی درخت رفت.”
- “رستم، رستم.”
- “در رادیو، رستم را دیدم.”
- “راستی! راضی را دیدم.”

۲. جملات طولانی‌تر و پیچیده‌تر

پس از اینکه کودک در جملات کوتاه مسلط شد، می‌توانید جملات را طولانی‌تر و پیچیده‌تر کنید. در این مرحله، علاوه بر تمرین حرف “ر”، مهارت‌های مربوط به ساخت جمله و روایت‌گری نیز تقویت می‌شود.

مثال‌ها:
- “برادرم در رویای روزهای رنگی بود.”
- “رابین هود روی اسبش رفت تا رابرت را نجات بدهد.”
- “در روز روشن، پدرم رادیو را روشن کرد.”
- “رفیقم با پروانه رقاصی کرد.”

۳. داستان‌گویی و روایت

مهم‌ترین بخش گفتاردرمانی حرف “ر” در سطح جمله، تمرین در قالب داستان‌گویی و مکالمه است. می‌توانید از تصاویر یا کتاب‌های داستان برای این کار استفاده کنید.

راهکارها:
- یک داستان کوتاه با کلمات شامل حرف “ر” را برای کودک بخوانید و از او بخواهید که آن را برای شما بازگو کند.
- از کودک بخواهید خودش یک داستان کوتاه بسازد و در آن از کلماتی استفاده کند که حرف “ر” دارند.
- یک موقعیت را شبیه‌سازی کنید: “فرض کن رفتی باغ وحش، چه حیوونایی دیدی که اسمشون حرف «ر» داره؟”

نکات مهم در حین تمرین:

تشویق و تمجید: وقتی کودک حرف “ر” را به درستی تلفظ می‌کند، او را تشویق کنید و به او نشان دهید که چقدر از پیشرفتش خوشحال هستید.
صبوری: هرگز کودک را برای سریع‌تر صحبت کردن یا تکرار کلمات تحت فشار قرار ندهید.
بازی‌گونه بودن: تمرینات را به شکل بازی و سرگرمی انجام دهید تا کودک خسته نشود و از انجام آن‌ها لذت ببرد.
محیط آرام: محیطی را برای تمرین انتخاب کنید که آرام و بدون سر و صدا باشد تا کودک بتواند تمرکز کند.
نظارت گفتاردرمانگر: این تمرینات باید تحت نظارت و با راهنمایی یک گفتاردرمانگر انجام شوند.

اختلال تلفظ سن و سال نمی‌شناسد

اختلال تلفظ تنها اختصاص به کودکان ندارند افراد بزرگسال نیز به دلایل مختلف نمیتوانند کلماتی که حرف ر دارند را تلفظ کنند. معمولا افرادی که دچار سکته مغزی و پارکینسون و ضربه به سر و…می شوند معمولا در بحث گفتار و تلفظ دچار مشکل میشوند، برای همین دنیاز به مداخلات گفتاردرمانی دارند تا بتواند در ارتباط روزمره خود از همه کلمات و حروف بدون چالش در گفتگوهای خود استفاده کنند. اختلال تلفظ مشکلی کوچکی نیست در صورت عدم درمان اختلال تلفظ حروف افراد به مرور زمان دچار کاهش اعتماد به نفس در روابط شغلی، تحصیلی ، اجتماعی و… می شوند در ضمن متحمل ضررهای مادی معنوی نیز خواهند شد چرا که در عصر جدید داشتن مهارت ارتباطی و گفتاری یکی از پارامترهای تاثیر گذار در رسیدن به مناصب اجتماعی و اقتصادی است.

کلام آخر

گفتاردرمانی به افراد دچار اختلالات مختلف گفتار و زبان در هر سنی کمک می کند. در صورت نیاز به گفتاردرمانی حرف ر، س، ق، خ، ز می توانید از تخصص گفتاردرمانگران سایت خانواده توانمند استفاده کنید برای آشنایی با گفتاردرمانگران حرفه ای با شماره09054146911 تماس بگیرید.

برای آگاهی بیشتر از مسیر رشد کودکان می توانید مقاله های گفتاردرمانی کودک 4ساله، 5 ساله، 6 ساله، 7 ساله سر بزنید.در ضمن در صورت نیاز به خدمات گفتاردرمانی لهجه، کودکان اوتیسم، سندرم داون، فلج مغزی، نابینا، ناشنوا، کم توان ذهنی و بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی، پارکینسون، اختلال بلع، صوت، آفازی، شکاف کام، لکنت می توانید از متخصصان گفتاردرمانگر سایت خانواده توانمند استفاده کنید. برای دریافت خدمات مشاوره کافی است با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

مقالات سایت خانواده توانمند

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات فروشگاهی که شامل (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و… بوده است.) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.