آیا با آموزش گفتاردرمانی در خانه می‌توانیم زبان و گفتگو فرزندان خودمان را بهتر کنیم؟

آموزش گفتار درمانی چقدر میتوانند مثمر ثمر باشد؟

ما در این مقاله از سایت خانواده توانمند قراره کلی نکات جذاب و عالی در مورد گفتاردرمانی را با شما به اشتراک بگذاریم.

ماجرای تینا

مامان تینا با سایت خانواده توانمند تماس گرفت و گفت:

من تا 8 سالگی خودم لکنت زبان داشتم!!!

همه اش نگرانم تینا اختلال لکنت را از من به ارث ببرد!!!

اگر تینا مثل من اختلال لکنت داشته باشه مثل من تنها میشه!!!

هیچ دوستی پیدا نمیکنه!!!

در طول روز از تینا سوالات زیادی می پرسم مثلا « این چیست؟ و آن چیست؟» اما تینا به ندرت به سوالاتم جواب نمیده!!!

تینا فقط بهم نگاه می‌کنه و بعد مشغول کار خودش میشه!!!

بچه ام خیلی مضطربه!!!

مشاور سایت خانواده توانمند به مامان تینا گفت: دلیل اضطراب تینا به خاطر کار شماست!!!

سوالات شما تینا رو تحت فشار میزاره!!!

این سوالات با لحنی که شما می پرسید کمکی بهش نمیکنه!!!

بهتره در قالب بازی مهارت کلامی بچه تون تقویت کنید!!!

کودک محور عمل کنید تینا راحت تر یاد می گیره!!!

چند وقت با تینا به همین رویه کار کردم از بازی های مختلف استفاده کردم!!!

تینا خداروشکر مشکلات اضطرابش کمتر شده.

از طرفیم حرف زدنش راحت تر شد!!!

گفتاردرمانی چه کمکی به ما می‌کند؟

رشته‌ گفتار درمانی‌ یکی‌ از زیر مجموعه‌های‌ علوم‌ توانبخشی‌ است‌ و هدف‌ آن‌ یاری‌ رساندن‌ به‌ افرادی‌ است‌ که‌ دچار اختلالات‌ گفتاری‌ و زبانی‌ هستند که‌ این‌ کمک‌ شامل‌ موارد زیر می‌شود:

• کمک‌ به‌ افرادی‌ که‌ اختلالات‌ تلفظی‌ دارند، بیمارانی‌ که‌ اختلال‌ در صوت‌ دارند، بیمارانی‌ که‌ دچار آسیب‌های‌ مغزی‌ شده‌اند ( قدرت‌ سخن‌ گفتن‌ نداشته‌ یا بی‌ربط‌ سخن‌ می‌گویند).
•  یاری‌ کردن‌ ناشنوایان‌ برای‌ برقراری‌ ارتباط‌ کلامی‌، کمک‌ به‌ طیف‌ گسترده‌ای‌ از عقب‌ماندگان‌ ذهنی‌ برای‌ برقراری‌ ارتباط‌ کلامی‌، توصیه‌ و مشاوره‌ به‌ افراد جامعه‌.
•  افراد به علت سکته مغزی، تصادف یا اصابت ترکش، معمولا اختلال کلامی دارند. به طور مثال این اختلال می‌تواند به صورت بی‌ربط صحبت کردن یا ناتوانی در سخن گفتن بروز کند.
• بعضی از افراد مشکل گفتار دارند؛ یعنی در تولید گفتار و یا روانی گفتار اختلال دارند. برای مثال کودکی که صدای “ر” را “ل” تلفظ می‌کند دارای اختلال در تولید گفتار می باشد.  همچنین فردی که در طول یک دقیقه به جای 4 جمله (به طور متوسط) یک جمله را گفته و یا برعکس 10 جمله را بیان می‌کند، دچار اختلال در روانی گفتار می باشد.
• افرادی که مشکلات صوتی یا اختلالات صوتی داشته باشند از خدمات گفتاردرمانی می توانند استفاده کنند.

در تمامی این موارد یک گفتاردرمانگر سعی می‌کند که به شیوه‌های غیر پزشکی و بدون استفاده از دارو، آسیب ایجاد شده را درمان کند. اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود؛ یعنی آسیب‌های حوزه زبان چون به سیستم عصب مرکزی در مغز برمی‌گردد، طولانی‌تر و دشوارتر است اما درمان اختلاف حوزه گفتار آسان‌تر و سریع‌تر می‌باشد.

گفتاردرمانگر کیست؟

علم ارزیابی تشخیص و درمان هر نوع اختلال مربوط به گفتن و درک گفته‌های دیگران را گفتاردرمانی می‌گویند؛ براین اساس گفتاردرمانگر یا همان آسیب شناس گفتار، متخصصی است که زمینه ارتباطات انسانی و اختلالات آن مطالعه و کار می‌کند. او اختلالات گفتار،زبان و بلع را در کلیه سنین کودک و بزرگسال ارزیابی می کند. برنامه درمانی برای درمان اختلالات او در کلینیک و در منزل طراحی می کند. طول و نحوه درمان برای هر کدام از اختلالات مانند آفازی، لکنت، بلع، تولید گفتار، اختلال تلفظ، شکاف کام و…. متفاوت می باشد.

 متخصصان گفتار درمانی در وهله اول آسیب‌هایی را که توسط عامل ژنتیکی یا اکتسابی به گفتار و زبان وارد شده تشخیص می‌دهند و در وهله دوم به ارزیابی میزان آسیب‌دیدگی و علت آن می‌پردازند.

هرگونه ایراد در نحوه گفتار و یا درک گفتار دیگران موجب اختلال در برقراری ارتباط و روابط اجتماعی شخص می‌گردد . اختلالات گفتاری و کلامی در صورت درمان نشدن زمینه  مشکلات روحی را فراهم می کند.

چه زمانی به کلینیک گفتاردرمانی مراجعه کنیم؟

زمان مراجعه به گفتاردرمانی با توجه به سن و زمان شروع اختلال و شدت اختلال متفاوت می باشد. باید به زمان طلایی توجه ویژه‌ای داشت و هر زمان و در هر سنی که نیاز به خدمات گفتاردرمانی را احساس کردید، به نزدیکترین کلینیک مراجعه کنید. در نظر داشته باشید که هر چه درمان سریعتر آغاز شود به نفع مراجعه کننده می باشد.

متخصصان گفتاردرمانی بعد از ارزیابی کودک برنامه درمانی او را طراحی می کند.  گفتاردرمانگران از پتانسیل والدین به شکل های مختلف در مسیر گفتاردرمانی استفاده می کنند. معمولا برای توانمندسازی والدین کودکان اوتیسم، سندرم داون، نابینا، ناشنوا، فلج مغزی به آنان روش های آموزش گفتاردرمانی در خانه را می آموزند.

7 روش‌ برای آموزش گفتاردرمانی در خانه

در این قسمت از مقاله تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل را ارائه می کنیم. معمولا گفتاردرمانگران متناسب با نیاز افراد چه بزرگسال و چه کودک تمرینات گفتاردرمانی در منزل را طراحی می کنند. والدین به طرق مختلف معمولا در قالب بازی و فعالیت های مورد علاقه کودکان تمرینات گفتاردرمانی را انجام می دهند. در این قسمت 9 روش گفتاردرمانی در خانه را معرفی می کنیم.

۱. گفتاردرمانی در دل فعالیت‌های روزمره

آنچه در آموزش کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد، یافتن و ساختن فرصت‌های آموزشی در خلال فعالیت‌های روزانه و بازی‌های آن‌هاست. در ادامه، ۹ روش ساده برای تبدیل تعاملات روزمره به تمرینات هدفمند گفتاردرمانی ارائه شده است:

آموزش گفتاردرمانی در خانه با روش‌های توصیفی

• توصیف اعمال کودک و اشیاء محیط: مانند یک گزارشگر فوتبال، اعمال کودک را با صدای بلند توصیف کنید: «تو داری به پیشی غذا می‌دی»، «تو در حال علف دادن به میمون کوچولو هستی».
• توصیف اعمال خودتان: کارهایی که خودتان انجام می‌دهید را با لحنی جذاب برای کودک توصیف کنید: «امروز می‌خوام برای گل پسرم ماکارونی درست کنم» یا «می‌خوایم با هم بریم خونه مادربزرگ».
• توصیف عواطف و احساسات: کودک را از طریق موقعیت‌های طبیعی با احساسات مختلف آشنا کنید. مثلاً بگویید: «من عاشق ماکارونی هستم». با توصیف احساسات کودک به او کمک کنید تا آن‌ها را درک کند: «آه، دردت آمد؛ چون انگشتت را زخمی کردی».
• توصیف ویژگی‌های اشیاء: با توصیف اینکه هر چیز چه طور به نظر می‌رسد یا چه حسی را منتقل می‌کند، به کودک کمک می‌کنید تا مفاهیم را یاد بگیرد: «خرس عروسکی تو نرم است و چشم‌های بزرگ و براقی دارد».

روش‌های تحلیلی و ارتباطی برای آموزش گفتاردرمانی در خانه

• تفسیر حرکات و صداها: برای خردسالانی که دایره لغات محدودی دارند، تفسیر حرکات و صداهایی که ابراز می‌کنند، اهمیت زیادی دارد؛ مثلاً اگر کودک به ماشینی شکسته اشاره می‌کند، بگویید: «بله ماشین شکسته، چرخ‌هایش افتاده و دیگر نمی‌تواند راه برود».
• توضیح علت پدیده‌ها: وقتی برای کودکتان چگونگی ارتباط بین پدیده‌ها را توضیح می‌دهید، درک می‌کند که در دنیای اطرافش چه می‌گذرد: «خواهر گریه می‌کنه، چون داخل یک گودال افتاد و الان همه لباس‌هایش خیس شده».
• مقایسه  تجربیات: تجربه‌های حال حاضر کودک را با آنچه در گذشته برایش رخ داده مقایسه کنید: «نگاه کن، اون قطار شبیه قطار علیه». این کار به کودک کمک می‌کند تا میان پدیده‌ها ارتباط برقرار کند و بتواند درباره تجربه‌های خودش صحبت کند.

روش‌های تعاملی برای آموزش گفتاردرمانی در خانه

• پرسیدن سوالات هدفمند: سوال کردن از کودک، او را تشویق به فکر کردن در مورد پدیده‌ها می‌کند: مثلاً وقتی عروسک خود را به رختخوابش می‌برد، از او بپرسید: «چرا عروسک را به رختخواب بردی؟». این روال می‌تواند به تفکر خلاقانه کودک و گسترش مهارت‌های گفتاری او منجر شود.
• تکرار کردن کلمات کلیدی: برای به خاطر سپردن معنی کلمات جدید، کودک شما نیاز دارد تا یک کلمه را بارها در زمینه‌های مختلف بشنود. مثلاً: «این یک اسب آبی است… اسب آبی در حال خوردن شامش است… اسب آبی چه دهن بزرگی دارد!». آهسته قدم برداشتن در ارائه اطلاعات و مکث کردن در میان جمله‌ها، به کودک فرصت تکرار و مشارکت می‌دهد.

۲. ساختن فرصت‌های آموزشی در زندگی روزمره

با هوشمندی، می‌توانید تمام فعالیت‌های روزانه را به یک فرصت گفتاردرمانی تبدیل کنید:

• کتاب‌خوانی: کتاب‌خوانی با هم، فرصتی عالی برای گسترش دایره لغات کودک و آموختن موضوعاتی است که ورای تجربه کنونی او هستند.
• تماشای برنامه‌های کودک: تماشای کارتون‌های مناسب می‌تواند در کنار کتاب‌خوانی، یادگیری کودک را افزایش دهد. اما نکته مهم این است که آنچه کودک یاد گرفته را به صورت شعر و داستان، در تجربه‌های روزمره تکرار کنید.
• اجرای خلاقانه بازی‌ها: فعالیت‌هایی مانند رنگ‌آمیزی، نقاشی، آشپزی، نمایش عروسکی، خمیربازی و باغبانی، همگی می‌توانند به بازی‌های آموزشی تبدیل شوند. برای مثال، می‌توانید جداسازی لباس‌های شستنی را به یک بازی جور کردن تبدیل کنید: «لباس‌های سفید با هم، لباس‌های رنگی هم با هم».

3. گسترش جملات کودک (Expansion)

وقتی کودک جمله‌ای کوتاه یا ناقص بیان می‌کند، آن را به شکل صحیح و کامل‌تر تکرار کنید. این کار به او کمک می‌کند تا ساختار جملات و واژگان جدید را در بافت طبیعی یاد بگیرد، بدون اینکه حس کند اشتباه کرده است.

• مثال:
  • کودک می‌گوید: “توپ افتاد.”
  • شما بگویید: “آره، توپ افتاد پایین.” یا “توپ اونجا افتاد.”

4. بسط دادن صحبت کودک (Extension)

علاوه بر کامل کردن جمله کودک، اطلاعات جدیدی را نیز به آن اضافه کنید تا دایره لغات و مفاهیم او گسترش یابد. این روش به کودک کمک می‌کند تا ارتباطات جدیدی بین کلمات و ایده‌ها برقرار کند.

• مثال:
  • کودک می‌گوید: “ماشین بوق زد.”
  • شما بگویید: “بله، ماشین بزرگ بوق زد. ماشین قرمزه.”

5. انتخاب اجباری (Forced Choice)

هنگامی که کودک به یک شیء اشاره می‌کند یا غرغر می‌کند تا چیزی را بخواهد، به جای اینکه بلافاصله آن را به او بدهید، دو یا سه گزینه کلامی به او پیشنهاد دهید تا انتخاب کند. این کار کودک را تشویق می‌کند تا برای دریافت آنچه می‌خواهد، از کلمات استفاده کند.

• مثال:
  • کودک به یک بیسکویت اشاره می‌کند.
  • شما بپرسید: “بیسکویت می‌خوای یا آب؟” یا “بیسکویت شکلاتی می‌خوای یا ساده؟”

6. خود-تصحیح‌گری (Self-Correction)

وقتی کودک اشتباهی در تلفظ کلمه‌ای دارد، به جای اینکه مستقیم او را تصحیح کنید، خودتان کلمه را به صورت صحیح و واضح تکرار کنید. این روش به او فرصت می‌دهد تا با شنیدن فرم صحیح، خودش را اصلاح کند.

• مثال:
  • کودک می‌گوید: “آب بده.” (به جای “بابا”)
  • شما بگویید: “بابا اومده، می‌خواد بابا با تو بازی کنه.”

7. سکوت و انتظار (Wait Time)

پس از پرسشگری از او  یا گفتن یک جمله، برای مدت کوتاهی (۳ تا ۵ ثانیه) مکث کنید و منتظر بمانید تا کودک فرصت پردازش اطلاعات و پاسخ دادن را پیدا کند. این سکوت به ظاهر ساده، می‌تواند فشار را از روی کودک برداشته و او را به صحبت کردن تشویق کند.

• مثال:
  • شما می‌پرسید: “توپ کجاست؟”
  • یک مکث کوتاه کنید و منتظر پاسخ کودک بمانید. (حتی اگر اشاره کند یا صدایی درآورد.)

به یاد داشته باشید که کلید موفقیت در این روش‌ها، صبر، تکرار و تبدیل یادگیری به یک بازی لذت‌بخش است. این روش‌ها مکمل فعالیت‌های گفتاردرمانی تخصصی هستند و می‌توانند روند پیشرفت فرزند شما را سرعت ببخشند.

کلام آخر و معرفی خدمات خانواده توانمند

مادر و پدرهای عزیز، همانطور که متخصصین حوزه توانبخشی تأکید می‌کنند، آن‌ها به تنهایی نمی‌توانند به کودکان با نیازهای ویژه کمک کنند و برای اثر بخشی تمرینات نیاز به همراهی شما دارند. سایت خانواده توانمند نیز در این مقاله و سایر مقالات، سعی دارد مفاهیم کاربردی و آموزشی را برای آموزش شما جمع‌آوری کند و در اختیارتان قرار دهد.

خانواده‌ها زمانی می‌توانند به کودکان خود کمک کنند که توسط متخصصین گفتاردرمانی به خوبی آموزش ببینند. در انتخاب متخصص برای کودک دلبندتان حتماً به این نکته توجه کنید که چقدر برای آموزش شما وقت می‌گذارد. عدم حضور شما در مسیر توانبخشی کودک و عدم دقت در انتخاب یک متخصص خوب، می‌تواند بزرگ‌ترین اشتباه باشد.

در صورت نیاز به خدمات مشاوره گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم، سندرم داون، فلج مغزی، نابینا، ناشنوا و کم‌توان ذهنی، و همچنین بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی، پارکینسون، اختلال بلع، صوت، آفازی، شکاف کام و لکنت، می‌توانید از متخصصان گفتاردرمانگر سایت خانواده توانمند استفاده کنید. برای دریافت خدمات مشاوره کافی است با شماره ۰۹۰۵۴۱۴۶۹۱۱ تماس بگیرید.

مقالات سایت خانواده توانمند

• افزایش دایره لغات دانش آموزان
• تقویت هوش کلامی کودکان زمان بره!!!
• گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون
• آموزش تلفظ حروف به کودکان با مسابقه
• مشکل تلفظ حروف در کودکان چه عواقبی دارد؟
• سن حرف زدن کودک
• آموزش حرف زدن به کودکان با شعر کلیدطلایی ارتباط
• آموزش حرف زدن به کودک در فروشگاه
• چه زمانی باید نگران حرف نزدن کودک باشیم؟
• چه چیزی باعث زود حرف زدن کودک می شود؟
• حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است؟
• عوارض لکنت زبان برای کودکان
• گفتار درمانگر
• گفتاردرمانی بزرگسالان
• گفتار درمانی آنلاین
•  5 ساله
• گفتاردرمانی چیست؟
• گفتار درمانی کودکان در منزل
• بازی های گفتار درمانی برای تقویت مهارت کلامی
• گفتاردرمانی کودکان
• تمرینات گفتار درمانی بزرگسالان
• آموزش گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
• گفتاردرمانی لکنت زبان
• 3 تکنیک برای کنترل لکنت زبان کودکان
• درمان اختلالات گفتاری در بزرگسالان
• گفتاردرمانی چگونه انجام می‌شود؟
• روش های گفتاردرمانی کودکان
• گفتاردرمانی در منزل+8 تکنیک ساده
• گفتاردرمانی بزرگسالان چیست؟
• گفتاردرمانی کودک 4 ساله