به خاطر سپردن واژگان برای دانش آموزان همیشه یک موضوع زمان بر و بسیار سخت می باشد. دانش آموزان برای به خاطر سپردن لیست های طولانی واژگان، بسیار تلاش  می کنند و در نهایت پس از مدت کوتاهی کلمات را فراموش می کنند. در این مقاله از سایت خانواده توانمند روش های جذاب برای افزایش دایره لغات دانش آموزان معرفی می کنیم. افزایش دایره لغات دانش آموزان در قالب بازی می تواند در توانایی یادگیری دانش آموزان تاثیر به سزایی بگذارد و دانش آموزان با انگیزه بیشتر به دایره لغات شان را افزایش دهند و به معنی و ظاهر و آوای کلمات توجه کنند.

آموزش کلمه‌سازی راهی برای افزایش دایره لغات دانش آموزان

کلمه‌سازی یکی از مهارت‌های بنیادین در فرآیند یادگیری زبان است که دانش‌آموزان را از شناخت حروف مجزا به خلق واژگان معنادار سوق می‌دهد. این مهارت نه تنها به تقویت دایره لغات کمک می‌کند، بلکه خلاقیت و درک عمیق از ساختار زبان را نیز در آن‌ها پرورش می‌دهد. آموزش کلمه‌سازی باید بر اساس اصول و تمرین‌های هدفمند انجام شود تا دانش‌آموزان به درستی از حروف، سیلاب‌ها و الگوهای کلمات استفاده کنند.

اصول آموزش کلمه‌سازی

برای آموزش مؤثر کلمه‌سازی، رعایت اصول زیر ضروری است:

• ۱. آموزش “صدا” قبل از “حرف”: قبل از اینکه دانش‌آموز شکل نوشتاری یک حرف را یاد بگیرد، باید صدای آن را بشناسد و با آن آشنا شود. برای مثال، کودک ابتدا صدای “آ” را می‌شنود و سپس با شکل آن (آ) ارتباط برقرار می‌کند. این رویکرد به ویژه در زبان فارسی، که هر حرف می‌تواند چندین صدا داشته باشد (مانند “ا” در “آب” و “بَرا”), بسیار مهم است.
• ۲. استفاده از رویکرد تحلیلی-ترکیبی: در این روش، ابتدا کلمات ساده و آشنا (مانند “آب” یا “بابا”) به صداهای تشکیل‌دهنده تحلیل می‌شوند و سپس از طریق ترکیب همان صداها، کلمات جدیدی ترکیب و ساخته می‌شوند.
• ۳. آموزش در بستر معنی: کلمات باید در یک بستر معنادار آموزش داده شوند. زمانی که دانش‌آموز کلمه‌ای را در یک جمله یا در ارتباط با یک تصویر می‌بیند، ارتباط بین حروف و معنای آن‌ها را بهتر درک می‌کند.
• ۴. تقویت مهارت‌های شنیداری و دیداری: برای کلمه‌سازی موفق، دانش‌آموز باید بتواند هم صداها را به درستی بشنود و هم شکل حروف را به خاطر بسپارد.

تمرین‌های مؤثر برای کلمه‌سازی

با استفاده از بازی‌ها و فعالیت‌های جذاب، می‌توانید مهارت کلمه‌سازی را در دانش‌آموزان تقویت کنید:

• بازی “بخش کن، پیدا کن”:

  • نحوه اجرا: یک کلمه را با صدای بلند و شمرده بگویید، مثلاً “خورشید”. از دانش‌آموز بخواهید کلمه را بخش کند (“خور”-“شید”). سپس از او بخواهید کلماتی را پیدا کند که با بخش اول یا دوم این کلمه شروع یا پایان می‌یابند. مانند:—- یق    ( علایق- قایق)                     —– رت( مهارت- مرتب)                  عا   —– ت( عاقبت- عادت)

    تصا—-   (تصادف- تصاویر)                 —– ناک( خطرناک- غمناک)                 —– ث( حوادث)

  • هدف: تقویت مهارت بخش‌بندی (هجابندی) کلمات که یکی از مهم‌ترین اصول کلمه‌سازی است.

• بازی “ترکیب حروف”:

  • نحوه اجرا: تعدادی کارت با حروف مختلف را به دانش‌آموز بدهید (مثلاً “د”، “ا”، “ر”). از او بخواهید با ترکیب این حروف، کلمات مختلف بسازد. این تمرین به ویژه برای حروف پرکاربرد مثل “ا” و “ب” بسیار مناسب است.مانند:

    م- ح- ت- ل ( تحمل)

    ن- د- ه- ش- و-ر-ف( فروشنده)

    د- د- ش- م- ن- ا( دانشمند)

  • هدف: درک اینکه حروف می‌توانند به شیوه‌های مختلف ترکیب شوند و کلمات جدید بسازند.

• بازی “کلمه بساز، تصویر بکش”:

  • نحوه اجرا: از دانش‌آموز بخواهید با حروف مشخص شده توسط شما، کلمه‌ای بسازد و سپس تصویر آن کلمه را نقاشی کند. برای مثال، اگر کلمه “در” را ساخت، نقاشی یک در را بکشد.
  • هدف: تقویت ارتباط بین واژه، معنا و تصویرسازی ذهنی.

• بازی “پازل کلمات”:

  • نحوه اجرا: کلمات ساده را روی مقوا بنویسید و آن‌ها را به دو یا سه بخش تقسیم کنید. سپس از دانش‌آموز بخواهید که بخش‌ها را کنار هم بگذارد تا کلمه کامل شود.مانند:

    الف) خوش، سپاس، نام، کتاب، خدا، پر

    ب) امید، فروش، آور، حافظ، نما، گزار

    کلمات جدید: خوش نما، سپاسگزار، نام آور، کتاب فروش، خداحافظ، پر امید

  • هدف: تمرین مهارت ترکیب و درک ساختار کلمات.

• بازی “داستان‌سازی با کلمات جدید”:

  • نحوه اجرا: هر زمان که دانش‌آموز کلمه جدیدی را یاد گرفت، از او بخواهید آن را در یک جمله یا یک داستان کوتاه استفاده کند. این کار می‌تواند به صورت شفاهی یا کتبی انجام شود.
  • هدف: تقویت کاربرد کلمات در گفتار و نوشتار و تثبیت یادگیری آن‌ها.

عبارت سازی

برای افزایش دایره لغات دانش آموزان می توانید از آنان بخواهید با استفاده از کلمات مشخص، عبارت جدید بسازند به طور مثال دانش آموز در مدت زمان کوتاه با کلمه بهداشت عبارت جدید بسازد مانند:

وسایل بهداشت، اتاق بهداشت، لوازم بهداشت، مربی بهداشت، بهداشت مو، بهداشت دندان، بهداشت مدرسه، بهداشت محله، بهداشت پوست

12 راه برای کلمه سازی

در این بازی برای افزایش دایره لغات دانش آموزان می خواهیم با استفاده از کلمه مشخص مانند کش، سر، مند، دل، ستان، دان، گر، گار، ناک، دوست، آمیز، نویس کلمه مشخص بسازد.

• کلمات که با کش شروع می شوند مانند: میخ کش، بارکش، خط کش
• کلماتی که با سر شروع می شوند مانند: سرحال، سربلند، سربند
• کلماتی  که با دل شروع می شوند مانند: دلخواه، دلنشین، دلگیر، دلخور
• کلماتی که با مند ختم می شوند مانند: هنرمند، توانمند، ثروتمند
• کلماتی که با ستان ختم می شوند مانند: گلستان، بوستان، داستان، بیمارستان، دبیرستان
• کلماتی که به دان ختم می شوند مانند: نمکدان، یخدان، گلدان، شمعدان
• کلماتی که به آمیز ختم می شوند مانند: تحسین آمیز، خیال انگیز، شگفت انگیز
• کلماتی که به دوست ختم می شوند مانند: هنر دوست، میهن دوست، انسان دوست
• کلماتی که به گر ختم می شوند مانند: کارگر، زرگر، رفتگر
• کلماتی که به گار ختم می شوند مانند: پروردگار، روزگار
• کلماتی که به نویس ختم می شوند مانند: داستان نویس، روان نویس، خوش نویس
• کلماتی که به ناک ختم می شوند مانند: خطرناک،دردناک، غمناک، نمناک

با اجرای این تمرین‌ها، دانش‌آموزان به تدریج بر اصول کلمه‌سازی مسلط می‌شوند و با اعتماد به نفس بیشتری از زبان برای بیان افکار و ایده‌های خود استفاده خواهند کرد.

نتیجه گیری

در این مقاله از سایت خانواده توانمند روش های مختلف و جذاب برای افزایش دایره لغات دانش آموزان معرفی کردیم. در صورتی که نیاز به خدمات مشاوره ای و آموزشی سایت خانواده توانمند داشتید حتما با شماره 0905414611 تماس بگیرید.

مقالات سایت خانواده توانمند

• افزایش دایره لغات دانش آموزان
• تقویت هوش کلامی کودکان زمان بره!!!
• گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون
• آموزش تلفظ حروف به کودکان با مسابقه
• مشکل تلفظ حروف در کودکان چه عواقبی دارد؟
• سن حرف زدن کودک
• آموزش حرف زدن به کودکان با شعر کلیدطلایی ارتباط
• آموزش حرف زدن به کودک در فروشگاه
• چه زمانی باید نگران حرف نزدن کودک باشیم؟
• چه چیزی باعث زود حرف زدن کودک می شود؟
• حرف نزدن کودک تا چه سنی طبیعی است؟
• عوارض لکنت زبان برای کودکان
• گفتار درمانگر
• گفتاردرمانی بزرگسالان
• گفتار درمانی آنلاین
•  5 ساله
• گفتاردرمانی چیست؟
• گفتار درمانی کودکان در منزل
• بازی های گفتار درمانی برای تقویت مهارت کلامی
• گفتاردرمانی کودکان
• تمرینات گفتار درمانی بزرگسالان
• آموزش گفتاردرمانی در خانه
• آموزش گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
• گفتاردرمانی لکنت زبان
• 3 تکنیک برای کنترل لکنت زبان کودکان
• درمان اختلالات گفتاری در بزرگسالان
• گفتاردرمانی چگونه انجام می‌شود؟
• روش های گفتاردرمانی کودکان
• گفتاردرمانی در منزل+8 تکنیک ساده
• گفتاردرمانی بزرگسالان چیست؟
• گفتاردرمانی کودک 4 ساله

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.

در سایت خانواده توانمند و کانال آموزش کودکان استنثایی خانواده توانمند در تلگرام یا اینستاگرام، روبیکا نیز نحوه آموزش به کودکان کم توان ذهنی، کودکان اوتیسم، نابینا، ناشنوا، سندرم داون، کم توان ذهنی، بیش فعال را در قالب فیلم، پادکست و مقاله ارائه کرده ایم. تیم آموزشی خانواده توانمند در جهت تحقق عدالت آموزشی تمام محتوای آموزشی مورد نیاز کودکان بانیازهای ویژه و خانواده آنان را به طور رایگان به اشتراک می گذارد.

بنابراین اگر شما کودک با نیاز ویژه‌ای رو میشناسد که دارد رنج می‌برد. اما سرشار از استعدادها و توانمندهای خاص خودش هست خوشحال می‌شویم که خانواده توانمند رو بهشون معرفی کنید.

خانواده توانمند سایتی است که تمام آموزش های تخصصی ساده و متناسب با فرزند شما را به صورت بازی در سایت و شبکه های اجتماعی اش قرار می دهد. شما در هر نقطه دنیا و با هر امکاناتی که دارید می توانید یک خانواده توانمند باشید.