آموزش مسواک زدن به کودک نابینا
18/02/1401
فواید کتابخوانی برای کودکان کم شنوا
24/02/1401
آفازی و درمان آن با گفتاردرمانی شدنی است؟
آفازی یعنی چه؟
اختلال آفازی و درمان آن با گفتاردرمانی در منزل شدنی است؟
سوالات رایج مراجعان از مشاور سایت خانواده توانمند می باشد. در این مقاله به آفازی و درمان آن با گفتاردرمانی می پردازیم.
آفازی چیست؟
آفازی یک اختلال ارتباطی است که به دلیل آسیب مغزی در یک یا چند منطقه که کنترل زبان را انجام می دهند اتفاق می افتد. این مشکل می تواند در ارتباط کلامی ، ارتباط نوشتاری یا هر دو اختلال ایجاد کند.
اختلال آفازی یا زبان پریشی اختلال در زبان می باشد که بر روی درک، بیان، خواندن و نوشتن تاثیر می گذارد. آفازی در نتیجه آسیب مغزی اتفاق می افتد که یکی از شایع ترین علت های آن، سکته مغزی می باشد؛ اگرچه دلایل دیگری نظیر تصادف، ضربه به سر، تومور یا التهاب مغزی می تواند منجر به زبان پریشی شود.
آفازی و درمان آن با گفتاردرمانی در منزل
گفتاردرمانی میتواند به این افراد کمک کند تا مشکلات گفتاری کاهش پیدا کند و بتوانند در روابط اجتماعی از قدرت کلامی خود به خوبی استفاده کنند البته نتیجه درمان بستگی به تلاش و شدت اختلال و سن مراجعه کننده دارد. متخصصان گفتار درمانی بعد از ارزیابی متناسب با سن و شدت بیمار روش های مختلف گفتار درمانی را طراحی میکنند و در کلینیک با مراجعه کننده تمرین میکنند تا توانایی لازم را کسب کند.
گفتاردرمانگران برای طی کردن مسیر توانبخشی همواره از همراهان بیماران میخواهند در منزل به شکل های مختلف با آنان تمرین کنند تا سرعت پیشرفت او افزایش یابد. در این مقاله سعی شده است تمرین های گفتار درمانی که با زندگی روزانه افراد یا محل نگهداری آنان سازگار است، ارائه شود تا شما بتوانید در منزل با بیمار در موقعیتهای مختلف تمرینات گفتار درمانی را انجام دهید.
قبل از انجام تمرینات گفتار درمانی مربوط با آفازی حتما با گفتاردرمانگر بیمار مشورت کنید و درباره اختلال آفازی اطلاعات لازم را کسب کنید تا از موقعیت های مختلف به خوبی استفاده کنید و به نتیجه دلخواه برسید.
درک شنیداری افرادی دارای اختلال آفازی
برای تقویت درک شنیداری افرادی دارای اختلال آفازی در گام اول باید هدف گذاری کنیم و متناسب با اهداف طراحی شده، فعالیت های را با راهنمایی گفتار درمانگر در منزل طراحی میکنیم.
هدف بلند مدت
بهبود درک شنیداری کاربردی زبان بیانی در موقعیت های ارتباطی مختلف
اهداف کوتاه مدت
- کلمات تنها
- عبارات و جملات کوتاه
- سوالات
- دستورات گفتاری
- مکالمه
4 راهکار برای آموزش کلمات به افراد در منزل
- فرد هنگام دیدن آلبوم عکس، مجله یا کاتالوگ، به تصاویری که توسط گفتاردرمانگر یا همراه، نام برده میشود اشاره کند.
- فرد در اتاق، خانه، محل بستری یا محیط عمومی، مواردی را که بر چسب نوشتاری زده شده اند مثل کابینت، صندوق پست و علائم، را شناسایی کند.
- در سرتا سر روز، فرد دارای آفازی را با احوال پرسی هایی مثل« سلام» ، « بعدا میبینمت»، « حالت چطوره» و « خداحافظ» به منظور ایجاد یک پاسخ مناسب کلامی یا غیرکلامی، مواجه کنید. تا فرد این مهارت را وقتی که دوستان و خانواده اش را میبیند، تمرین کند.
- حین لباس پوشیدن یا حمام کردن روزانه، از فرد بخواهید که قسمت های خاصی از بدنش را بشوید یا دستورات سادهای که نیاز به شناسایی قسمتی از بدن دارد را انجام دهد. مثال هایی در این مورد عبارت اند از « صورت، گوش ها، زیربغل ها و گردنت را بشور». دستورات میتوانند شامل « بازوت رو بالا ببر» ، «چشماتو ببند»، « دهنت رو باز کن» ، « آب دهنت رو تف کن» باشند.
8 راهکار برای آموزش عبارات و جملات کوتاه در منزل
- همراه با فرد دارای اختلال آفازی به آلبوم تصاویر یا مجلات مورد علاقهی وی نگاه کنید و از وی بخواهید که تصویر رویداد، فعالیت، با شخص را بعد از گفتن یک عبارت گفتاری دو تا سه کلمه ای مثل « سارا کجا هست؟» شناسایی کنید.
- درحالی که فرد به مجله نگاه میکند، یک جملهی کامل را برای درخواست از فرد جهت شناسایی اشیاء فعالیت ها یا ویژگی ها استفاده کنید، مثلا « به زنی که موهایش بلند است اشاره کن».
- بعد از گفتن یک جمله ی توصیفی توسط گفتاردرمانگر یا مراقب، مثلا « به من جعبه ی زرد بزرگ را نشان بده»، فرد دارای اختلال آفازی شی مناسب را انتخاب میکند.
- از فرد به شیوه کاملا طبیعی، سوالات ساده بله/ خیر در مورد خودش و خانواده اش بپرسید. سپس سوالاتی از او در مورد محیط اطرافش که در آن قرار دارد مثلا« آیا در خانه هستی؟»، « آّیا هم اتاقی داری» و« آیا حمام رفته ای» بپرسید.
- به منظور تسهیل استفاده از سوالات بله/ خیر برای فرد دارای اختلال آفازی، از سوالات درباره اتفاقات روزمره بپرسید مثلا« آیا امروز دخترت را دیده ای»، « میخواهی یک چرت بزنی؟»،« دیشب خوب خوابیدی؟»، « آیا پسرت همین نزدیک زندگی میکند؟» و « آیا پایت آسیب دیده است؟»
- مطمئن شوید که سوالاتی در غیاب شیء، شخصی یا مکانی که بحث شده است، از فرد پرسیده اید. سوالات میتوانند شامل موارد زیر باشند:« شما از پسرتان بلندترید؟»، « پسر شما از خواهرش بزرگتر است؟» و « وقتی ازدواج کردید سنتان کمتر از 25 سال بود؟»
- از فرد دارای اختلال آفازی سوالات « چه» در رابطه با تکالیف زندگی روزانه مثل نیازها و خواسته های اصلی اش، انتخاب غذا، لباس پوشیدن و فعالیت ها، بپرسید. مثال هایی در این مورد شامل « چی دوست دارید بنوشید؟»، « چه کسی امروز به دیدنتان آمد؟» و « هم اتاقی ات کجاست؟» میباشد.
- یک داستان یا بخش خبری را به صورت تصویری ضبط کنید و از فرد دارای اختلال آفازی بخواهید به بخش کوتاهی از آن نگاه کند و سپس آن را متوقف کنید. از فرد سوالات بله/ خیر یا « چه» در مورد آن بخش مثل « آیا در مورد آب و هوا صحبت میکردند؟»، « کجا دزدی شده بود؟» و « چه کسی مسابقات بسکتبال را برنده شد؟» بپرسید.
2 راهکار برای آموزش دستورات گفتاری در منزل
- حین فعالیت های کاربردی تکالیف زندگی روزانه، به مراجع دستورات متعددی که به صورت طبیعی حین تکالیفی مثل لباس پوشیدن، حمام کردن، شام خوردن و تمیز کردن خود استفاده میشوند، ارائه دهید. مثلا « مسواک را بردر»، بایست»، « به دسته های ویلچر فشار بده»،« ویلچرت را قفل کن»، « غذا را مزه کن» و « به عقب خم شو و صندلی را لمس کن».
- هنگام یک بازی رایج، حین تمرینات فیزیکی پایه، هنگام در بافت داروهای ضروری یا درمان های مراقبتی، یا هنگام تعامل با افراد تیم درمانی، به مراجع دستورات یک یا دو مرحله ای ارائه دهید. تا انجام دهد. مثلا« مهره قرمز را بردار»، « اول قرص زرد را بخور»، پای چپت را بالا ببر» و « به سمت راست غلت بزن».
2 راهکار برای آموزش مکالمه در منزل
- فرد دارای اختلال آفازی را هنگام با اعضای خانواده حین ملاقات ها، با افراد تیم درمانی هنگام درمان، و همراه با دیگری بستری ها حین فعالیت و پشت تلفن هنگام صحبت با دوستان و اعضای خانواده مشاهده کنید. به پاسخ هایش به سوالات و دستورات توجه کنید و سطح صحت پاسخ های مناسب را بررسی کنید.
- برای ارزیابی درک فرد از محاوره بیان شده در تلویزیون، هنگام گوش دادن به یک سخنرانی عمومی، هنگام یک جشن، یا حین یک جلسه گروهی، جلسات خانوادگی، جلسات توانبخشی، جلسه تیم یا مراقبت، یا مراسم مذهبی سوالاتی بپرسید.
تقویت بیان شفاهی افرادی دارای اختلال آفازی
برای تقویت بیان شفاهی افرادی دارای اختلال آفازی درگام اول باید هدف گذاری کنیم و متناسب با اهداف طراحی شده، فعالیت های را با راهنمایی گفتاردرمانگر در منزل طراحی میکنیم.
اهداف بلند مدت
ایجاد ابزارهای کاربردی ارتباط بیانی در موقعیت های مختلف
اهداف کوتاه مدت
- مهارت های نامیدن
- جملات
- پاسخ های بله/ خیر ( پاسخ شفاهی یا حرکتی)
- سوالات چه
- گفتار محاوره های
14 راهکار برای آموزش مهارت های نامیدن در منزل
- فرد با پیروی از سرنخ های ممکن، به صور مناسبی اشیاء مکان ها و افراد در حوزه بینایی اش را نام میبرد.
- تکمیل جمله همراه با سرنخ های هجایی : تو آب میخوری با لی….
- تکمیل جمله با سرنخ واج آغازین: تو آب میخوری با ل…
- نکمیل جمله با سرنخ های واجی بدون صدا : تو آب میخوری با ( بیان لیوا بدون صدا).
- توصیف شی: این چیزی است که با آن آب میخوریم
- نشان دادن کاربرد شی: دست خود را به سمت دهان برده و وانمود به آب خوردن میکنیم.
- اجرای یک ریتم هجایی: برای هر هجا در جمله یک ریتم بزنید.
- کلمه یا واج آغازین نوشته شده: کلمه یا حرف آغازین آن را روی یک کارت بنویسید و آن را بالای شی بگیرید.
- نوشتن کلمه: از فرد بخواهید کلمه را بنویسید و سپس آن را بگوید.
- ردیابی کلمه با انگشت: کلمه را بنویسید وسپس فرد حروف را با انگشتش دنبال کند وسپس سعی به گفتن کلمه نماید.
- از فرد دارای اختلال آفازی بخواهید اشیاء یا تصاویر مربوط به طبقات معنایی مثل اعضای بدن، نظافت شخصی، اشیاءخانه، پوشاک، وسایل کمکی، غذاها، وسایل اتاق، تصاویر فعالیت ها، افراد تیم درمانی و اعضای خانواده را نام ببرد. برای هر پاسخ در صورت نیاز سرنخ ارائه کنید.
- جعبه ای از اشیاء کاربردی مثل شانه، پودر شوینده، صابون، مسواک، ریش تراش، فنجان، ناخن گیر،خودکار، قاشق و ساعت جمع آوری کنید. از مراجع بخواهید تا اشیاء را نام ببرد و به تدریج سرنخ های ارائه شده را کاهش دهید. برای تکلیف مشکل تر، از اشیاء عکس بگیرید و از فرد بخواهید تصاویر را نام ببرد اما سرنخ ها را به نصف یا کمتر کاهش دهید.
- در این مرحله، فرد باید راهکار خود سرنخ دهی مثل ضربات ریتمیک، نوشتن کلمه یا ایما و اجرای عملی کاربرد شی را ، به کار ببرد. اطلاعاتی جمع آوری کنید تا ببیند وقتی مراجع تلاش میکند اشیاء یا تصاویر را نام ببرد، چه اندازه راهکار خود سرنخ دهی، موثر است. اگر مراجع شکست خورد، سرنخ هایی ارائه دهید تا فعالیت به گونه ای مثبت خاتمه یابد.
- فهرستی از کلمات کاربردی مثلا برای کادوی عید، مهمانی،یا خرید کردن را تهیه کنید. از فرد بخواهید که پنج مورد یا بیشتر را در فهرست موجود هست، نام ببرد.
3 راهکار برای آموزش جملات
- کلمات کاربردی را به کار ببرید مثل: حمام، برس مو، مسواک، پتو، داغ، سرد، بوگیر، صابون، حوله، پودر شوینده، ویلچر، عصا، غذا، بلوز. مثالی از پاسخ فرد عبارتست از « میز روی به سمت من هل بده»
- دو کلمه مثل مسواک و فنجان را روی یک کارت راهنما بنویسد، یا تصویر اشیا را که کلمات آنها زیرشان نوشته شده، به عنوان محرک بینایی ارائه دهید فرد کلمات هدف را برای تولید یک جمله به کار میبرد، مثلا« من مسواک و فنجانم را احتیاج دارم».
- از فرد بپرسید که در موقعیت های مختلف مثلا « اگر صدای تلویزیون را نشنود»، « اگر هوا خیلی سرد باشد» چه میگوید.
3 راهکاربرای پاسخ های بله/ خیر( پاسخ های شفاهی یا حرکتی)
- هنگام دیدن فرد دارای اختلال آفازی سوالاتی مثل « آیا در تختت هستی؟»، « آیا اینجا تاریک است» و.. بپرسید. مطمئن شوید سوالات شما در مورد چیزهایی که در محیط اطراف مراجع هستند و در حال حاضر برای وی قابل مشاهده هست میباشد.
- هنگام حضور در محیط های درمانی مختلف، در فعالیت ها، یا محیط های اجتماعی، سوالاتی مثل « ازدواج کرده ای؟» و « در اصفهان زندگی میکنی؟» بپرسید. سایر افراد تیم درمانی را تشویق کنید که وقتی که از فرد مراقبت میکنند، سوالاتی مشابهی بپرسند.
- حین فعالیت هایی پایه ای زندگی روزانه، سوالاتی مثل« آب میوه میخواهی؟»، « خیلی گرمت هست؟»،« درد داری؟» و.. بپرسید.
2 راهکار برای سوالات چه
- درون محیط درمان، موقعیت های کاربردی را توصیف کنید مثلا « اگر بخواهی اسم مرا بدانی باید بگویی: اسمت چیست؟» این سوال را با من تکرار کن.
- از کارت های جمله ساز که کلمات روی شان نوشته شده یا کلمات به تصویر کشیده شده اند استفاده کنید و از مراجع بخواهید که کارت ها را به ترتیبی که باید در جمله قرار بگیرند، قرار دهد. سپس در صورت نیاز از سرنخ های واجی یا هجایی استفاده کنید تا فرد به صورت شفاهی یک سوال را تولید کند. اگر سرنخ دهی برای فرد دارای اختلال آفازی انجام دهید.
2 راهکار برای گفتار محاوره ای
- با مراجع در مورد موضوعی که علاقه دارد مثلا اطلاعات شخصی، مرور خاطرات موارد خاصی که دوست دارد و دوست ندارد، فعالیت های مورد علاقه یا اهداف زندگی اش صحبت کنید.
- مکالماتی را در موقعیت های یک به یک با یک فرد خوش صحبت، فیزیوتراپ و کاردرمان، یک خویشاوند یا مراقب، یکی از اعضای خانواده، پرستار یا هر شخص دیگری که معمولا با فرد دارای اختلال آفازی صحبت میکند، راه بندازید.
راهکار گفتاردرمانی برای آفازی گلوبال
گفتاردرمانگر برای تقویت مهارت درک و بیان اهداف مختلف را در نظر می گیرد به طور مثال:
هدف بلند مدت در آفازی گلوبال
توسعه ابزارهای کاربردی ارتباط بیانی در موقعیت های مختلف
اهداف کوتاه مدت در آفازی گلوبال
- درک پایه
- بیان پایه
2 روش برای درک پایه
- به مراجع لبخند بزنید یا تمرینات دهانی حرکتی را برای فرد دارای اختلال آفازی تولید کنید تا تقلید کند.
- اشیا؛ مختلف مربوط به خود مراقبتی و نظافت شخصی مثل برس، مو، پودر شوینده، حوله، شانه، نخ دندان و لوازم آرایش را جمع آوری کنید.
2 راهکار برای بیان پایه
- دست مراجع را برای تسهیل اشاره به نیازها و خواسته های اساسی حرکت دهید. برای مثال، به فرد دارای اختلال آفازی کمک کنید وقتی یک نوشیدنی میخواهد به فنجان خالی در اتاقش اشاره کند، یا وقتی میخواهد لباسش را عوض کند، لباسش را بکشد
- به فرد دارای اختلال آفازی اشاره های دستی مثل : گذاشتن دستش در دهانش وقتی گرسنه یا تشنه است، حرکت خداحافظ و گذاشتن سرش روی دستش وقتی میخواهد چرت بزند، را آموزش دهید.
تقویت عملکرد نیمکره ی راست افراد دارای اختلال آفازی
هدف بلند مدت
توسعه مهارت های کاربردی زبان شناختی
اهداف کوتاه مدت
- توجه کردن
- غفلت میدان بینایی
- جهت یابی
- کاربرد شناسی
- حافظه
- حل مسئله شفاهی
- مهارت های سازمان دهی
- استدلال انتزاعی
2راهکار برای تقویت مهارت توجه
- با فرد در یک اتاق ساکت در یک موقعیت یک به یک صحبت کنید . در صورتی که نیاز است برای ایجاد تماس چشمی، سر نخ بدهید. در صورت امکان، تعامل را ضبط ویدیوئی کنید و نوار را با مراجع به منظور کمک به او، برای شروع خود کنترلی تماس چشمی اش، مرور کنید.
- از فرد بخواهید که به یک تکلیف خاص مثل بازی هایی ساده، ترفند ساده و مهارت ساده و یا یک نمایش تلویزیونی در حضور عوامل حواس پرت کن زمینه ای، توجه کند.
برای غفلت میدان بینایی می توانید فعالیت های زیر را در منزل انجام دهید:
- یک خط قرمز یا سرنخ خط لمسی در حاشیه ی چپ برای کاهش غفلت بینایی سمت چپ و برای تسهیل نگاه کردن موثر، از چپ به راست، قرار دهید. حداکثر سرنخ دادن لمسی ممکن است در موارد شدیدتر غفلت بینایی،لازم شود. هر وقت که ممکن بود، به تدریج سرنخ های را کاهش دهید و حذف کنید.
آموزش جهت یابی افراد دارای اختلال آفازی
از فرد سوالاتی در مورد شخص، مکان و زمان بپرسید و توجه کنید که آیا به صورت مستقل به بازوبندش نگاه میکند و آیا به صورت مستقل دفترچه حافظه اش یا تقویمش را جستجو میکند.
2 روش برای تقویت کاربرد شناسی افراد دارای اختلال آفازی
- نوبت گیری را در بازی های تخته ای یا بازی های کارتی برای تسهیل این مهارت تمرین کنید. بعدا به سمت مکالمات طولانی تر پیش بروید.
- از فرد بخواهید حالت عاطفی گوینده را با مشاهده و تفسیر بیانات چهره ای و وضعیت بدن ، تفسیر کند. بعضی از این حالت ها عبارتند از: اطمینان، راحتی، بی استرس بودن و بی خیالی
تقویت حافظه افراد دارای اختلال آفازی
در این مرحله از درمان از آفازی، مراجع باید با دفترچه اش کاملا آشنا باشد. از مراجع سوالاتی راجع به اطلاعات دفترچه بپرسید. مراجع باید بتواند به تنهایی، حتی بدون سرنخ بیرونی، اطلاعات را برای پاسخ دادن به سوالات پیدا کند. برای مثال شما میتوانید بپرسید گفتاردرمانگر شما کیست؟ شماره اتاق چند است؟
فعالیت در منزل برای تقویت مهارت حل مسئله شفاهی
وقتی که در اتاق مراجع هستید، بپرسید:« اگر نتوانستی در اتاقت به کنترل تلویزیون دست پیدا کنی بیش از یک راه برای حل این مسئله به من بگو» سایر مشکل های مشابه مربوط به زندگی روزانه را، برای مراجع ایجاد کنید.
فعالیت های برای تقویت مهارت های سازماندهی در منزل
روی توالی صحیح مهارت ها حین لباس پوشیدن، نظافت شخصی و سایر تکالیف ساده کار کنید. ممکن است به سرنخ های کلامی مثل: مرحله اول: شیر آّب را باز کن. مرحله دوم: دست هایت را بشور. مرحله سوم : و…. و سرنخ هایی بینایی مثل پوسترهایی روی دیوار که هر مرحله را نشان می دهد، نیاز پیدا کنید.
راه تقویت مهارت استدلال انتزاعی در منزل
یک کتاب حکایت تهیه کنید و یک حکایت کوتاه آن را بلند بخوانید یا از مراجع بخواهید که آن را بدون صدا بخواند. به مراجعه کمک کنید عناصر کلیدی داستان را که به نتیجه یا پیام نهایی نویسنده منجر میشوند پیدا کند.
نتیجه گیری
موضوع این مقاله درباره آفازی و درمان آن با گفتاردرمانی بود. در این مقاله سعی شد اطلاعاتی درباره بیماری آفازی و راههای گفتاردرمانی در منزل ارائه شود تا روند درمان سریعتر باشد و فرد سریعتر توانایی لازم را کسب کند. در صورت تمایل برای دریافت مشاوره رایگان برای بیماری آفازی و رزرو وقت می توانید با شماره های 09054146911 تماس حاصل فرمایید یا در قسمت رزرو مشاور می توانید مشکل خود را با در میان بگذارید تا مشاوران سایت خانواده توانمند در اسرع وقت با شما تماس بگیرند.
خدمات سایت خانواده توانمند
ما در خانواده توانمند تلاش میکنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.
