گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون+ مزایا|خانواده توانمند

کم شنوایی و ناشنوایی در بروز اختلالات کلامی و گفتاری افراد تاثیر می گذارد. گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون و سمعک برای کودکان کم شنوا ضروری است. کودکان کم شنوا بعد از کاشت حلزون و سمعک همچنان مشکلات گفتاری دارند. اکثرا آنان دایره لغت کمی دارند و در خواسته ها و نیازهای خود را به خوبی بیان نمی کنند. آنان در درک صحبت های دیگران و تلفظ صحیح حروف و کلمات عملکرد ضعیفی دارند.

درسته که کاشت حلزون و سمعک کودکان را از دنیای سکوت نجات می دهد اما کار با کاشت حلزون و سمعک تمام نمی شود. کودکان پس از کاشت حلزون و دریافت سمعک صداها را متفاوت می شنونند. آنان برای برقراری با دنیای صداها نیاز به همراهی متخصصان تربیت شنیداری و گفتاردرمانی و کاردرمانی دارند. در این مقاله از سایت خانواده توانمند به گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون می پردازیم چرا که اغلب خانواده ها گمان می کنند بعد از کاشت مهارت کلامی کودک خود به خود بهبود می یابد در حالی که بعد از عمل کاشت حلزون نیاز به گفتادرمانی است.

مقاله پیشنهادی: آموزش تلفظ حروف به کودکان

کاشت حلزون چیست؟

یکی از راههای توانبخشی کم شنوایی کاشت حلزون است. کاشت حلزون پیشرفته ترین راه حل تکنیکی در درمان کم شنوایی حسی عصبی عمیق می باشد. آسیب به سلول های مویی کوچک در حلزون گوش درونی منجر به کم شنوایی حسی عصبی می شود. کاشت حلزون باعث ترمیم یا درمان شنوایی نمی شود بلکه فقط منجر به درک صدا می گردد. کاندیدا عمل کاشت حلزون کسانی هستند که نمی توانند از وسایل کمک شنوایی رایج نظیر سمعک استفاده کنند. البته نباید از نقایص نورولوژیک که ممکن است کودکان داشته باشند و سبب محدودیت عمل جراحی در آنها می شود غافل شود.

معیارهای گزینش کودکان برای دریافت پروتز کاشت حلزون عبارتنداز:

کاهش شنوایی حس عصبی عمیق دوطرفه
سن بین1 تا 17 سال
نبود ممنوعیت پرتونگاری و ممنوعیت پزشکی
تقویت کننده های مرسوم ( به عنوان سمعک) برای او سودی نداشته یا دارای سود ناچیز باشد( در صورتی که دست کم 6 ماه از یک تقویت کننده مناسب استفاده کرده باشد)

از آنجایی که کودکان کم شنوای کاشت حلزون شده بخشی از دوره ی حیات زبان آموزی را قبل از عمل از دست داده اند، اکتساب زبان طبیعتا در این کودکان در همه ی سطوح اعم از سطوح ساده ی زبانی تا سطوح پیچیده ی زبانی با دشواری هایی روبه رو می شود.

مقاله پیشنهادی: مشکل تلفظ حروف در کودکان چه عواقبی دارد؟

مشکلات گفتاری کودکان پس از کاشت حلزون

کم‌شنوایی، به‌ویژه در سال‌های اولیه زندگی که دوره طلایی یادگیری زبان است، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر رشد گفتار و زبان کودک بگذارد. حتی کم‌شنوایی خفیف نیز ممکن است باعث شود کودک برخی اصوات گفتاری را ناقص یا اصلاً نشنود، که این امر به نوبه خود اختلالات گفتاری و زبانی را به همراه دارد.

کاشت حلزون و استفاده از سمعک گامی بزرگ در جهت شنیدن است، اما این تازه آغاز راه است. مغز کودک پس از کاشت، نیاز به آموزش و تمرین دارد تا بتواند صداهای جدید را درک و پردازش کند و در نهایت، آن‌ها را به گفتار تبدیل نماید. اینجاست که نقش گفتاردرمانی پس از کاشت حلزون برجسته می‌شود.

علائم شایع اختلالات گفتاری در کودکان کم‌شنوا

کودکان کم‌شنوا اغلب علائم زیر را نشان می‌دهند که نیاز به گفتاردرمانی را مشخص می‌کند:

ضعف در واژگان: دایره لغات آن‌ها نسبت به همسالان شنوا کمتر است.
مشکل در تولید گفتار: در تلفظ صحیح واکه‌ها و همخوان‌ها (مانند “آ” یا “ک”) دچار مشکل هستند.
ضعف در مهارت‌های شنیداری: در تمیز شنیداری (تشخیص تفاوت بین صداها) و توجه به صداها ضعیف عمل می‌کنند.
مشکلات درک و بیان: در درک گفته‌های دیگران و بیان نیازها و خواسته‌های خود، حتی با استفاده از جملات ساده، ناتوان هستند.
استفاده از اشاره: برای برقراری ارتباط بیشتر از ایما و اشاره استفاده می‌کنند.
تأخیر در ساخت جملات: دیرتر از همسالان خود به مرحله ساخت عبارات و جملات طولانی می‌رسند.

ارزیابی و برنامه درمانی گفتاردرمانی پس از کاشت حلزون

گفتاردرمانگر پیش از شروع هر برنامه‌ای، مهارت‌های کودک را به دقت ارزیابی می‌کند. این ارزیابی شامل موارد زیر است:

سطح ادراکی گفتار: بررسی می‌کند که کودک تا چه حد می‌تواند گفتار را درک کند.
توجه شنیداری: میزان توانایی کودک در تمرکز بر صداها و اطلاعات شنیداری را می‌سنجد.
فعالیت‌های الکتروفیزیولوژیک: گاهی با استفاده از آزمون‌های تخصصی، فعالیت مغزی مرتبط با حافظه و تمرکز شنیداری ارزیابی می‌شود.

با توجه به نتایج این ارزیابی‌ها، یک برنامه درمانی شخصی‌سازی شده طراحی می‌شود که شامل مجموعه‌ای از تمرینات درمانی است. این تمرینات باید در محیطی شاد و حمایتی و با همکاری فعال والدین در منزل انجام شوند.

تمرینات گفتاردرمانی در منزل با ابزارهای ساده

این تمرینات با هدف تقویت مهارت‌های مختلف گفتاری و زبانی طراحی شده‌اند.

۱. تقویت توجه و تمیز شنیداری

این مرحله، سنگ بنای سایر تمرینات است و به کودک کمک می‌کند تا به صداها توجه کرده و آن‌ها را از یکدیگر تمیز دهد.

بازی “صدای سکوت”
- هدف: افزایش آگاهی از سکوت و صدا.
- ابزار: یک زنگوله کوچک یا سوت.
- نحوه انجام: به کودک بگویید وقتی زنگوله را می‌شنود، کاری انجام دهد (مثلاً دست بزند) و وقتی صدا قطع شد، ساکت بماند. این کار به او کمک می‌کند تا به حضور یا عدم حضور صدا توجه کند.
بازی “صداها کجا هستند؟”
- هدف: تقویت جهت‌یابی و تمیز شنیداری.
- ابزار: یک اسباب‌بازی صدادار کوچک یا یک آلت موسیقی (مانند جغجغه).
- نحوه انجام: در محیطی آرام، در جهات مختلف (پشت سر، سمت چپ، سمت راست) صدای اسباب‌بازی را درآورید و از کودک بخواهید به سمت صدا نگاه کند.

۲. افزایش واژگان و درک زبان

پس از توجه به صدا، نوبت به یادگیری معنی کلمات می‌رسد.

بازی “جعبه جادویی”
- هدف: یادگیری نام اشیاء و دسته‌بندی آن‌ها.
- ابزار: یک جعبه یا کیسه مات، چند شیء آشنا (مانند قاشق، توپ، ماشین).
- نحوه انجام: یک شیء را از جعبه بیرون آورید و نام آن را بلند و واضح بگویید. سپس دوباره آن را داخل جعبه قرار دهید. از کودک بخواهید به نوبت شیئی را از جعبه برداشته و نام آن را بگوید.
بازی “بیا داستان بگیم”
- هدف: تقویت ساختار جمله و درک زمان افعال.
- ابزار: کتاب داستان تصویری.
- نحوه انجام: یک کتاب داستان مصور را با هم بخوانید. از کودک بخواهید در مورد تصاویر صحبت کند و در مورد شخصیت‌ها و اتفاقات سؤال بپرسید (مثلاً “خرگوش کجا رفت؟” یا “چه اتفاقی خواهد افتاد؟”).

۳. اصلاح تلفظ و تولید گفتار

در این مرحله، کودک یاد می‌گیرد که چگونه صداها را تولید کند.

تمرین “آینه صدا”
- هدف: تقویت آگاهی از حرکات دهان و زبان.
- ابزار: یک آینه دستی کوچک.
- نحوه انجام: جلوی آینه بنشینید و از کودک بخواهید حرکات لب و زبان شما را تقلید کند (مثلاً غنچه کردن لب‌ها، کشیدن لب به اطراف). سپس یک صدای خاص (مانند “س” یا “ف”) را بگویید و از او بخواهید جلوی آینه آن را تکرار کند.
تمرین “سوت بزن”
- هدف: تقویت عضلات دهان برای تولید صداهای گفتاری.
- ابزار: نی، حباب‌ساز، فرفره.
- نحوه انجام: از کودک بخواهید از طریق نی، حباب درست کند یا با فوت کردن در فرفره، آن را بچرخاند. این بازی‌ها عضلات دهانی را تقویت می‌کنند که برای تولید واضح گفتار ضروری است.

۴. تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی

هدف نهایی، استفاده از گفتار در تعاملات روزمره است.

بازی “من چی می‌خوام؟”
- هدف: تشویق به استفاده از کلمات برای بیان نیازها.
- ابزار: اسباب‌بازی‌های مورد علاقه کودک.
- نحوه انجام: وقتی کودک یک اسباب‌بازی را می‌خواهد، از او بخواهید نام آن را بگوید یا با یک جمله کوتاه، خواسته‌اش را بیان کند (مثلاً “توپ می‌خوام”).
بازی “نقش بازی”
- هدف: تمرین مکالمه در موقعیت‌های مختلف.
- ابزار: عروسک‌ها یا اسباب‌بازی‌های مورد علاقه کودک.
- نحوه انجام: با استفاده از عروسک‌ها، یک موقعیت اجتماعی ساده (مثلاً خرید از فروشگاه یا احوال‌پرسی از دوستان) را شبیه‌سازی کنید و کودک را به صحبت کردن در آن موقعیت تشویق کنید.

این تمرینات باید به صورت منظم و در قالب بازی‌های کوتاه و شاد انجام شوند. صبوری، پشتکار و همکاری با گفتاردرمانگر، کلید موفقیت در این مسیر طولانی اما ارزشمند است.

کاربرد کتاب های گفتاردرمانی بعد از کاشت حلزون

متخصصان گفتاردرمانی کودکان کم شنوا از ابزارالات مختلف از جمله کتاب های گفتاردرمانی متناسب با سن کودک استفاده می کنند. یکی از کتاب های گفتاردرمانی برای تقویت وضوح گفتاری کودکان کم شنوا، کتاب های فرهنگ همخوان ها هدی محمودی است. با کمک این کتاب گفتاردرمانگران در کلینیک و خانواده ها در منزل می توانند وضوح کلامی کودکان کم شنوا را تقویت کنند.

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.

در سایت خانواده توانمند و کانال آموزش کودکان استنثایی خانواده توانمند در تلگرام یا اینستاگرام، روبیکا نیز نحوه آموزش به کودکان عقب مانده ذهنی، کودکان اوتیسم، نابینا، ناشنوا، سندرم داون، کم توان ذهنی، بیش فعال را در قالب فیلم، پادکست و مقاله ارائه کرده ایم. تیم آموزشی خانواده توانمند در جهت تحقق عدالت آموزشی تمام محتوای آموزشی مورد نیاز کودکان بانیازهای ویژه و خانواده آنان را به طور رایگان به اشتراک می گذارد.

بنابراین اگر شما کودک با نیاز ویژه‌ای رو میشناسد که دارد رنج می‌برد. اما سرشار از استعدادها و توانمندهای خاص خودش هست خوشحال می‌شویم که خانواده توانمند رو بهشون معرفی کنید.

خانواده توانمند سایتی است که تمام آموزش های تخصصی ساده و متناسب با فرزند شما را به صورت بازی در سایت و شبکه های اجتماعی اش قرار می دهد. شما در هر نقطه دنیا و با هر امکاناتی که دارید می توانید یک خانواده توانمند باشید.