کاردرمانی چیست؟
06/03/1400
12 تمرین برای یکپارچگی حسی کودکان اوتیسم
12/03/1400
یکی از سوالات پرتکرار والدین درباره کاردرمانی در منزل از مشاوره خانواده توانمند این است که:
تعرفه کاردرمانی در منزل چند است؟
جلسات کاردرمانی در کلینیک برای بچه ها کافی است یا بهتر کاردرمانی درمنزل نیز انجام دهیم؟
کاردرمانی در منزل برای دست انجام می شود؟
کاردرمانی در منزل چیست؟
کاردرمانگر فرزندانتان باشید!
خانواده افراد و کودکان بانیازهای ویژه همواره به دنبال راهی برای کمک به عزیزانشان هستند تا سریعتر بهبود یابند. یکی از راههای کمک و توانمندسازی کودکان و بزرگسالان استفاده از خدمات کاردرمانی در منزل است.
خانواده ها برای انجام اقدامات کاردرمانی در منزل باید توانمند شوند. با توانمندسازی خانواده ها تمرینات کاردرمانی به خوبی انجام خواهد شد. توانیخشی خانواده محور به خانواده ها فرصتی می دهد تا بتوانند از فعالیت های روزمره بزرگسالان، بازی مورد علاقه کودکان برای جذابیت تمرینات استفاده کنند.
در ادامه مقاله 6 تمرین کاربردی کاردرمانی در منزل معرفی می شود.
کاردرمانی در منزل با درست کردن سالاد کاهو
درست کردن سالاد (Salade) یه آشپزی ساده است. سالاد درست کردن برای کودکان می تواند تمرین کاردرمانی در منزل باشد. درست کردن سالاد یکی از روش های ساده‌ای است که هر خانواده می‌تواند به چشم تمرین کاردرمانی درمنزل ببینند.
برای درست کردن سالاد کودک مجبور می‌شوند کاهو، خیار، پیاز و گوجه فرنگی رو بشورند و بعد از آن مجبور می‌شوند که همه‌ی آنها را خرد کنند و پوست بکنن و در نهایت همه مواد سالاد را با هم مخلوط کنند. همین عمل به ظاهر ساده باعث می‌شود که افراد با نیازهای ویژه از دست و انگشتان خودشان استفاده کنند.
ترکیب کردن موادی مثل آبلیمو، سرکه، روغن زیتون و سس سالاد روی ذائقه چشایی و بویایی کودکان تاثیر مثبتی می‌گذارد و باعث قوی شدن حس چشایی و بویایی آنها می‌شود. تمامی این مراحل را به صورت زنجیره‌وار و پیوسته به آنان آموزش بدهید.
هدف از این آموزش
درست کردن سالاد کاهو نه تنها یک سرگرمی و تفریح برای کودکان با نیازهای ویژه است. بلکه هدف‌های آموزشی دیگری هم در دل خودش دارد مثل:
- تقویت حرکات هدفمند دست‌ها و انگشتان
- کاهش حرکات کلیشه‌ای، یکنواخت و تکراری دست‌ها و انگشتان
- تقویت و تسهیل حس بویایی و چشایی
- بهبود ارتباط با دیگران
- کاهش تدافع لمسی در دست‌ها و انگشتان
- افزایش تحمل کاری
- درک بیشتر و بهتر از محیط اطراف
- نحوه اجرای فعالیت درست کردن سالاد کاهو
تحوه انجام تمرین
به صورت خانوادگی انجام دهید (اگر فعالیت درست کردن سالاد به صورت خانوادگی انجام دادید هر کدام از اعضای خانواده مسئولیت یک کاری داشته باشید.)
- مواد سالاد مثل کاهو، گوجه فرنگی پیاز و خیار و هویچ را در ظرف‌های جداگانه در اختیار بچه‌ها قرار دهید.
- به بچه‌ها یاد بدهید که چطوری مواد سالاد رو بشورد.
- به بچه‌ها نحوه پوست کندن رو آموزش بدهید.
- در مرحله بعد خرد کردن مواد سالاد مثل خیار یا گوجه را آموزش دهید.
- نحوه مخلوط کردن مواد را درون یک ظرف بزرگ به بچه‌ها یاد دهید.
- به آنها یاد دهید که چطوری هویج سالاد را رنده کنند.
- اضافه کردن سس، آبلیمو یا سرکه و روغن زیتون را به صورت ترکیب یا جدا انجام دهید.
ممکن است مدتی طول بکشد تا بچه‌ها از یک مرحله به مرحله بعدی پیشرفت کنند. اما موضوع ضروری و مهم این است که هر مرحله برای بچه‌ها تثبیت شود.
سرعت یادگیری مهم نیست مهم دقت و درستی یادگیری بچه‌ها است. وقتی بچه‌ها یاد گرفتند میتوانید مواد سالاد را تغییر بدهید. در حین انجام کار حتما از بازی استفاده کنید و یک فضای شاد برای بچه‌ها بسازید.
کاردرمانی در منزل با نقاشی کشیدن
این تمرین با هدف بهبود ارتباط و تعامل بچههای کم توان ذهنی با مادر و پدرشان انجام می‌گیرد. نکته مهم این بوده که شاید بچه‌ها کمی یا بیشتر مقاومت نشون بدهند و یا همکاری نکنند و یا شاید فقط با یکی از والدین همکاری بهتری داشته باشند. به همین دلیل بهتر است با بازی و فعالیت‌های دلخواه بچه‌ها، باهاشون ارتباط برقرار کنید و بعد از آن شروع کنید و یک نقاشی خانوادگی با هم بکشید.
اهداف
- برقراری ارتباط بهتر با اعضای خانواده
- آشنایی با انواع رنگ‌ها
- رشد کلامی بچه‌ها
روش انجام دادن این کار
مرحله اول
همه‌ی اعضای خانواده روی صندلی و پشت میز بنشینید. نحوه نشستن‌تان طوری باشد که بچه‌ی با نیازهای ویژه حتما بین شما باشد. آن وقت شروع کنید به نقاشی کشیدن(بچه با نیازهای ویژه بین پدر و مادر قرار بگیرد) و خواهر و برادرها روبه روی شما باشند و از آنها هم بخواهید به صورت گروهی یک نقاشی بکشند.
مرحله دوم
هر کدام از گروه‌ها یه کاغذ سفید آچار، مداد رنگی و یا مداد شمعی داشته باشند و یا اینکه میتوانید از یه بسته مداد رنگی یا مداد شمعی استفاده کنید. با این‌کار به بچه‌ها همکاری کردن را هم آموزش می‌دهید و بعد همزمان با هم روی صفحه کاغذ شروع به نقاشی کشیدن بکنید برای جذابیت کار میتوانید از موسیقی استفاده کنید یکی از اعضای خانواده را هم به عنوان گزارشگر انتخاب کنید تا کار نقاشی شما را گزارش دهد.
در آخر وقتی نقاشی‌تان تمام شد حتما با هم درباره نقاشی‌هاتون صحبت کنید. البته اگر بچه شما فاقد کلامه نیازی نیست این مرحله را انجام دهید اما میتوانید از فرزندتان بخواهید که به نقاشی خودش یک تصویر جدید اضافه کند.
کاردرمانی در منزل با درست کردن پیتزا
درست کردن پیتزا
پیتزا (Pizza) یکی از غذاهایی است که درست کردن آن سریع و راحت است. خانواده‌های بچههای اوتیسم به دلیل مواد محرکی مثل سس و فلفل و… سعی می‌کنند که کمتر از این غذای ایتالیایی در برنامه غذایی خود استفاده کنند
اما می‌شود با ابتکار عمل و خلاقیت مزه‌ی پیتزا را تغییر داد. «اصلا کی گفته پیتزا باید سس و فلفل داشته باشه اگه نداشته باشه. چی میشه مثلا!! یا اصلا اگه ما بخواهیم به جای فلفل و سس چیزایی دیگه‌ای بهش اضافه کنیم چه اتفاقی میفته؟!!»
به احتمال زیاد با یک مزه‌ی کاملا جدید آشنا می‌شویم. درست کردن این غذای ایتالیایی به لحاظ روانی، حرکتی و هیجانی برای بچه‌ها خیلی خوب و عالی است. به خاطره اینکه برای درست کردن پیتزا، ما مجبور می‌شویم که دست و انگشتان دست‌هایمان را حرکت دهیم و همین حرکات دست و انگشت‌ها به صورت تکراری وقتی هدفمند درگیر شوند باعث کاهش حرکات کلیشه‌ای و تکراری بچههای اوتیسم می‌شود.
برای درست کردن پیتزا، عموما از مواد مختلفی مثل سبزیجات، گوشت و یا مخلوطی از هر دو استفاده می‌کنیم و همین کار به تسهیل فرایند یکپارچگی حسی کودکان اوتیسمی و سایر بچه‌ها کمک زیادی می‌کند.
هدف از این آموزش
- تقویت حرکات هدفمند دست‌ها و انگشتان
- کاهش حرکات تکراری، کلیشه‌ای و یکنواخت
- بهبود حس چشایی و بویایی و تعدیل این حواس
- تسهیل فرایند یکپارچگی حسی
- تقویت اعتماد به نفس
- برون‌ریزی هیجانات و احساسات منفی و مثبت
- افزایش تعامل اجتماعی با دیگران
- افزایش توجه و تمرکز
- بهبود سرعت عمل
- بهبود یادگیری
نحوه آموزش
1.در ابتدا فرایند درست کردن خمیر پیتزا را به بچه‌ها آموزش می‌دهیم.
2.در مرحله دوم سینی دایره‌ای رو چرب می‌کنیم (برای این از سینی دایره‌ای استفاده می‌کنیم چون عموما بچه‌ها اشیاء دایره‌ای شکل را دوست دارند.
3.در این مرحله همه‌ی مواد غذایی مورد نیاز برای درست کردن پیتزا مثل قارچ، سبزیجات و.. را با هم انتخاب کنید و با هم بشوید و خرد کنید.
4.مواد غذایی خرد شده روی خمیر قرار بدید و بعدش پنیر را اضافه کنید.
5.فرایند قاچ کردن و بریدن پیتزا در اندازه‌های مساوی را بچه‌ها با حوصله یاد دهید.
می‌دونیم که برای درست کردن این غذای ایتالیایی خوشمزه آشپزخونه‌تون خیلی بهم میریزه!! ولی ارزشش رو داره پس حتما این فعالیت رو با فرزندان دلبندتون امتحان کنید خیلی خوش میگذره.
کاردرمانی در منزل با بافندگی و خیاطی
بافندگی، خیاطی و گلدوزی فعالیتی هنری و پیچیده‌ی است که در عین سختی و مهارتی بودن خیلی جذاب است. فعالیت‌های چون دوختن (با دست یا ماشین)، کوک زدن، برش با قیچی، الگو درآوردن و کارهای درست کردن پیتزا، نقاشی کشیدن خانوادگی و درست کردن سالاد کاهو باعث می‌شود که دست‌ها و انگشتان دست درگیر شوند و همین درگیری‌ها در نهایت تبدیل به یک حرکت هدفمند می‌شود.
در این هنر کودکان استثنایی به خصوص بچههای اوتیسم با انواع پارچه‌ها، جنس‌ها و بافت‌های گوناگون آشنا می‌شوند که خود این آشنایی، لمس کردن‌ها و استفاده مکرر بچه‌ها باعث یکپارچگی حسی شده و درک دانش‌آموز استثنایی را نسبت به محیط افزایش می‌دهد.
در ضمن تنوع در الگوها، طرح‌ها و لباس‌ها می‌تواند حس کلیشه‌ای و یکنواخت بودن بچههای اوتیسم را که قبلا هم به آن اشاره کردیم کم کرده و سبب تنوع محیط زندگی آنها شود.
هدف از آموزش بافندگی و دوختن
- بهبود فعالیت چشم ودست
- افزایش توجه و تمرکز
- تقویت و هدفمند شدن حرکات دست و انگشتان
- بهبود یادگیری در محیط
- تقویت ادراک دیداری
- بهبود یکپارچگی حسی
- تعدیل حس لامسه
- ایجاد تنوع در علاقه
- برون‌ریزی احساسات و عواطف
مراحل این آموزش
- در مرحله اول بچههای استثنایی با انواع لباس و پوشش آشنا خواهند شد بچههای استثنایی تفاوت و شباهت بین بلوز، پیراهن، ژیله، پلیور، کت، دامن، شلوار، پالتو، بارانی و شال را یاد می‌گیرند.
- طراحی لباس را با کاغذهای الگو آموزش می‌دهیم.
- نحوه برش و قیچی کردن آموزش می‌دهیم.
- کوک زدن، برش پارچه و دوخت با ماشین رو تو مراحل جداگانه آموزش می‌دهیم
- پرو کردن لباس برای آماده‌سازی نهایی در این فعالیت آموزش می‌دهیم.
فعالیت گلدوزی
مطابق آنچه که گفتیم فعالیت گلدوزی هم مثل خیاطی و بافندگی اثرات شگفت انگیزی روی کودکان با نیازه‌های ویژه ما می‌گذارد. برای این نوع کاردرمانی هم اهداف زیر را دنبال می‌کنیم:
- اول نقشه رو با بچه‌ها انتخاب می‌کنیم
- بچه‌ها را با انواع نخ و سوزن در سایزهای مختلف آشنا می‌کنیم.
- نحوه دوخت و دوز در قالب حرکت رفت و برگشتی آموزش می‌دهیم.
- به بچه‌ها گره زدن رو آموزش می‌دهیم.
اهداف و مراحل فعالیت بافندگی
این فعالیت که شامل بافتنی و قلاب بافی می‌باشد اهداف و مراحل زیر را در دل خودش دارد:
- اول بچه‌ها رو با میله‌های بافتنی و قلاب‌بافی و طرح‌ها و اندازه‌های مختلف آشنا می‌کنیم.
- یه طرح رو انتخاب کنید
- نحوه بافتن با میله و قلاب و نحوه شکافتن طی مراحل جداگانه آموزش می‌دهیم.
- الباقی مراحل را با حوصله به بچه‌ها آموزش می‌دهیم.
نکته:
بچههای اوتیسم که “پرخاشگری” دارند از این فعالیت لطفا استفاده نکنند چون ممکن است خودآزاری آنها بیشتر شود و در نهایت با میله یا سوزن به خودشان یا دیگران صدمه بزنند.
در طراحی دستورالعمل بافندگی باید از مراحل ساده به مراحل پیچیده برویم. چون زمان تثبیت هر مرحله آموزشی ممکن است با هم متفاوت باشد یعنی یک مرحله را بچه‌ها ممکن است زودتر یاد بگیرند و یک مرحله را دیرتر یاد یگیرند.
تمرین کاردرمانی در منزل بزرگسالان
استفاده از فعالیت های آشنا برای انجام بازیابی توانایی های از دست رفته بیماران بزرگسالان، می تواند کمک کننده باشد. به همین دلیل در این قسمت فعالیت ها جالب برای بزرگسالان را معرفی می کنیم.
در انجام فعالیت ها آنها را به گام های کوچک و متناسب با توانمندی او تقسیم کنید. در انجام کارها از تکرار و خلاقیت استفاده کنید.تا فرد بانیازهای ویژه با شما برای انجام تمرینات همراه باشد.
تمرینات کاردرمانی در منزل برای دست
بزرگسالان که مشکلات دست دارند با مشورت با کاردرمانگرشان می توانند از آب میوه گیری دستی، دستمال کشیدن استفاده کنند. با کمک این فعالیت هر دو دست درگیر می شود.
آب میوه گیری
در آبمیوه گیری دست به شکل های مختلف درگیر می شود به طور مثال حین:
- شستن پرتقال
- بریدن پرتقال
- گرفتن آب پرتقال
- ریختن آب پرتقال
- نوشیدن آب پرتقال
ذستمال کشیدن
در دستمال کشیدن نیز دست های به شکل های مختلف درگیر می شود:
- فرد ابتدا دستمال را برمیدارد.
- دستمال را روی میز بگذارد.
- با کمک دو دست یا یک دست( بستگی به توانایی او دارد) دستمال را جابه جای کند. دست سالم روی دست مبتلا قرار بگیرد.
اوایل کار شاید اوضاع بر وفق مرادتان نباشد. اما به قول دارن هاردی نویسنده آمریکایی و سخنران و مشاور سابق مجله موفقیت؛ قدم‌های کوچک اما متوالی بردارید. بابت همین، تیم خانواده توانمند به عنوان حامی شما خانواده کودکان با نیازهای ویژه از شما می‌خواهد که با صبر و حوصله و خلاقیت و ابتکار عمل شرایط را تغییر دهید.
کلام آخر
در این مقاله در ابتدا تعریفی از خدمات کاردرمانی در منزل ارائه شد. در ادامه مقاله 6 تمرین کاردرمانی در منزل با تمام جزییات مطرح شد. والدین با انجام تمرینات کاردرمانی در منزل می توانند با نقاط قوت و ضعف فرزندشان آشنا شوند. با انجام تمرینات روند پیشرفت کودکان و بزرگسالان بیشتر خواهد شد.
به افراد با نیازهای ویژه این فرصت را بدهیم که یک زندگی راحت و به دور از هر نوع ترحم برای خودشان بسازند. کار ما و شماها فقط هموار کردن این مسیر موفقیت است. اگر برای کاردرمانی در منزل به دنبال متخصص و فردی مطمئن هستید کافی است با شماره 09054146911 تماس بگیرید. مشاوران سایت خانواده توانمند با حوصله تمام سوالات شما پاسخ خواهند داد.
خدمات سایت خانواده توانمند
ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب و…) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت زمانی و مکانی از خدمات گفته شده بهره‌مند شوند.
