گفتار درمانی شکاف کام |درمان گفتار کودکان لب شکری

موضوع این مقاله درباره گفتار درمانی شکاف کام می باشد. مراجعان سایت خانواده توانمند معمولا از مشاور مجموعه سوالات زیر را می پرسند:

آیا شکاف کام قابل درمان می باشد؟
عوارض شکاف کام در بزرگسالی چیست؟
علت شکاف کام نوازدان چیست؟
عمل شکاف کام در نوازدان شدنیه؟

شکاف کام پسرم

همیشه تو ذهنم درگیر این موضوع بودم که چطور در مورد شکاف کام و لب با پسرم حرف بزنیم؟! چطور بگم که نگران یا حساس نشه؟!!

مطمئن بودم که در مورد واقعیت های وجودی خودش باید بدونه اما نحوه گفتن و زمانش یه سوال بزرگ بود برام.

هنوز چهار سالش نشده بود.

یه روز که جلو آینه بود به من گفت: مامان چرا تو دهن من خط داره؟

-کجاش مامانم؟

اینها ببین این عقب!! تازه این دندونم هم کوچولو شده ولی خیلی تیزه هاااا!!!

من با کنجکاوی گفتم: چه جالب به منم نشون میدی؟

آره راست میگی واسه من اینجوری نیست چرا؟

آهان یه چیزی یادم اومد ببین وقتی کوچولو بودی لبت هم خط داشت اما الان نداره!!!! آقای دکتر درستش کرد؟!!

میخوای این دفعه بهش بگیم کامت رو هم درست کنه مثل من و بابا بدون خط بشه؟

یکم مکث کرد و گفت: چجوری یعنی درست کنه؟

گفتم: نمیدونم این دفعه میتونیم از خودش بپرسیم؟

گفت: شاید با نخ و سوزن!!! شایدم با یه چسب!!! یا شاید نمیدونم با اشعه(منظورش تفنگ لیزری بود که تو کارتون دیده بود)

گفتم: واااای چه همه راه حل بلدی مامان!!!

شاید آقای دکتر هم یه عالمه راه حل مخصوص خودش داشته باشه و به ما بگه ، مگه نه؟؟!!

قرار شد اگه خواستیم یه چیزی رو تغییر بدیم اول ببینیم راهی داره یا نه اما اصلا شاید لازم نباشه اون وقت چیکار کنیم؟!!

دوستش نداری؟

گفت: دارم!! ببین وقتی میگم اَ اَ اون بزرگ میشه.

خیلی راحت با زبون بچه گانه قبولش کرد، باورش کرد و پذیرفت که میتونه جالب هم باشه حالا من مدتهاست که میگم در موردش چی فکر میکنه ؟!!

شاید بعد از خواندن قصه از خودتون بپرسید شکاف کام چیه؟ چه عوارضی دارد؟ مشکلات گفتاری شکاف کام چیه؟ گفتاردرمانگر چه کمکی به بچه های که شکاف کام دارند چه کمکی میکنه؟ تو این مقاله قراره به این سوالات جواب بدیم.

شکاف کام چیست؟

شکاف کام یا شکاف لب عارضه ای مادرزادی است که علاوه بر ایجاد مشکلات ظاهری برای کودک می‌تواند منجر به بروز اختلالاتی در گفتار کودک و حتی غذا خوردن آنان شود.

از هر ۷۰۰ کودک متولد شده یک کودک با شکاف کام به دنیا می آید. شکاف طبیعی به حفره غیر طبیعی در قسمت جلوی سقف دهان، انتهای سقف دهان و یا لب میگویند.

عوامل تاثیر گذار در شکاف کام:

عوامل ژنتیکی
سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری
دیابت مادر
اعتیاد مادر
مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد صرع
مراقبت‌ های بهداشتی ضعیف دوران بارداری ( عدم مصرف مکمل های ضروری مانند اسید فولیک و … )

عوارض شکاف کام

از دست دادن دندان‌ ها
رویش دندان‌ های اضافی
هماهنگی نامناسب دندان‌ ها
عدم رویش دندان
وارد شدن هوای زیاد به مجرای تنفسی از بینی
شنیده شدن صداهای غیرطبیعی از بینی
اختلال در تکلم بطور صحیح
مشکل در هنگام غذا خوردن
ناتوانی در شیر خوردن نوزاد بطور طبیعی
از دست دادن شنوایی شود و اختلال در یادگیری صداها

روش های درمان شکاف کام

کودکان مبتلا به شکاف کام اغلب در ماه های ابتدایی تولد تحت عمل جراحی قرار می گیرند که نقش موثری در کاهش مشکلات این کودکان در آینده دارد.
بعضی از بچه ها به علت شدت شکاف کام ممکن است چندین عمل جراحی برای ترمیم و ایجاد ظاهر مناسب انجام دهند. بعد از عمل گفتاردرمانی برای کودکان بسیار ضروری است تا کودک بتواند به طور صحیح غذا بخورد و صحبت کند. خوشبختانه تکلم طبیعی و صحیح در کودکان مبتلا به شکاف لب و کام با کمک گفتار درمانی شکاف کام امری امکان پذیر است.

علائم گفتاری کودک دارای شکاف کام

اینها خطاهای گفتاری هستند که در کودکان مبتلا به شکاف کام معمولا خطاهای گفتاری زیر را دارند:

خطاهای رشدی‌
خطاهای جبرانی‌
خطاهای الزامی ‌

‌

خطاهای رشدی: ‌

خطاهای رشدی در همه بچه ها دیده می شود.‌ خطای رشدی متناسب با سن است و نهایتاً تا چهار سالگی برطرف میشود به طور مثال کودک دو ساله ممکن است به جای «سیب» بگه «تیپ»؛ اینجور وقتا اصلا نباید مثل کودک حرف بزنیم و اشتباهات رو تکرار کنیم. ‌

‌خطاهای جبرانی: ‌

خطاهای جبرانی در کودکان دارای شکاف کام دیده می‌شود. در این خطاها، کودک در مورد جایگاه بیان صدا اشتباه میکنند و جایگاه دیگری را جانشین آن میکند. این خطاها ممکنه حتی بعد از جراحی موفقیت‌آمیز کام نیز باقی بمونه. بنابراین کودک برای رفع این خطاها به گفتاردرمانی نیاز دارد. مداخله‌ی زودهنگام بهترین راه پیشگیری از ایجاد خطاهای جبرانی هست.

2 نمونه از شایع‌ترین خطاهای جبرانی عبارتند از:‌

خطای انسدادی چاکنایی⬅ در این نوع خطا، صداها در اثر برخورد شدید تارهای صوتی بیان میشن؛ مثلن کودک به جای “بابا” میگه “اا”. ‌

خطای سایشی حلقی⬅ در این نوع خطا، صداها بر اثر سایش هوا در گلو بیان میشن. مثلن کودک به جای “سلام” میگه “دلام”. ‌

‌خطاهای الزامی ‌ ‌

در کودکان مبتلا به شکاف لب و کام دیده می‌شود. مشکلات ساختاری( فکی و دندانی) باعث بروز خطاهای الزامی می شود؛ بنابراین با برطرف شدن مشکل ساختاری, این خطای تولیدی درمان می شود.‌‌

اهداف عمومی گفتار درمانی شکاف کام

گفتاردرمانگر با استفاده از رفتاردرمانی و تولید درمانی به دنبال، تصحیح محل تولید صداهای دهانی و تصحیح مسیر خروج هوا از از بینی به دهان و افزایش فشار هوای دهانی برای تولید صداهای خاص است

گفتار درمانی شکاف کام چقدر طول میکشه؟

حتماً آگاه باشید که هیچ جواب مشخصی برای این سوال وجود ندارد. درمورد بسیاری از اختلالات گفتار و زبان، تخمینِ طول درمان بی‌معناست.

تعداد جلسات در یک هفته (یک جلسه، دو جلسه یا حتی هر روز) و طول درمان (دو ماه، شش ماه، دو سال یا بیشتر) در کودکان با مشکلاتِ مختلف، متفاوت می باشد.

مهمترین عامل در تعیین طول درمان، نوع اختلال؛ اوتیسم، لکنت، اختلال تولید (تلفظ)، تاخیر در درک و بیان ما فقط و فقط گاهی میتونیم از زمان تقریبی، تخمین داشته باشیم. مثلاً بچه‌هایی که اختلال در صداهایِ گفتار (مشکل تلفظی) بدون مشکلِ همراه دارند، حدود چهار تا پنج ماه درمان (هفته‌ای دوبار) به همراه تمرین در فاصله بین جلسات نیاز دارند.

ابزارهای گفتاردرمانی شکاف کام

شکاف کام یک فرآیند پیچیده و چند مرحله‌ای است که نیازمند همکاری نزدیک یک تیم تخصصی (جراح، گفتاردرمانگر، دندانپزشک و …) است. ابزارهای گفتاردرمانی برای این مشکل، فراتر از تمرینات ساده و به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

۱. ابزارهای کمکی و پزشکی

این ابزارها برای اصلاح ساختار فیزیکی دهان و کام، قبل یا بعد از جراحی استفاده می‌شوند:

پلاک ارتودنسی (Orthodontic Plate): این پلاک پلاستیکی روی سقف دهان قرار می‌گیرد و به عنوان یک سطح مصنوعی برای زبان عمل می‌کند. کودک می‌تواند زبان خود را به آن فشار دهد تا صداهای مورد نیاز را تولید کند، به ویژه برای تولید صداهایی مانند /ت/ و /د/.
صفحات تمرینی دهانی (Oral Motor Exercise Sheets): این صفحات شامل تمرین‌هایی برای تقویت عضلات لب، زبان و کام است. این تمرین‌ها به کودک کمک می‌کنند تا کنترل بهتری بر روی حرکات دهان خود داشته باشد.
آینه‌های کوچک و چراغ قوه: گفتاردرمانگر از این ابزارها برای نشان دادن محل قرارگیری صحیح زبان و لب‌ها به کودک استفاده می‌کند.

۲. ابزارهای آموزشی و درمانی

این ابزارها برای آموزش تولید صحیح صداها و بهبود مهارت‌های گفتاری پس از جراحی استفاده می‌شوند.

کارت‌های تصویری: مجموعه‌ای از کارت‌های تصویری با کلماتی که دارای صداهای مشکل‌ساز (مانند /ک/ و /گ/) هستند، برای تمرین و تکرار.
داستان‌های اجتماعی: این داستان‌ها برای کمک به کودکان در درک موقعیت‌های اجتماعی و استفاده از مهارت‌های گفتاری در آن‌ها طراحی شده‌اند.
برنامه‌های کاربردی (اپلیکیشن‌های) گفتاردرمانی: اپلیکیشن‌های گفتاردرمانی می‌توانند به کودکان کمک کنند تا تمرینات گفتاری را به شیوه‌ای تعاملی و جذاب انجام دهند.

به خاطر داشته باشید که استفاده از این ابزارها تنها بخشی از فرآیند درمان است و موفقیت در درمان به طور عمده به همکاری والدین با گفتاردرمانگر بستگی دارد.

نقش والدین در گفتار درمانی شکاف کام چیست؟

والدین در گام اول باید سراغ مسیر درمان از طریق جراحی باشند. در انتخاب جراح حتما به روزمه فرد و تیم جراحی توجه کنید. اگر جراحی به خوبی انجام شود کودک مشکلات گفتاری کمتری خواهد داشت. بعد از جراحی باید سراغ گفتاردرمانی شکاف کام بروید. گفتار درمانی شکاف کام تخصصی می باشد. معمولا کنار تیم جراحی تیم گفتاردرمانی نیز حضور دارد. اگر گفتاردرمانی شکاف کام سریعتر شروع شود اختلال کلامی کودک کمتر خواهد بود.

جلسات گفتار درمانی شکاف کام باید مستمر باشد. خانواده ها حتما باید تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل را مرتب انجام دهند.

کلام آخر

در این مقاله درباره شکاف کام و عوارض آن و روش های درمان توضیحاتی ارائه شد. در ضمن به نقش گفتاردرمانی در مسیر درمان شکاف کام پرداختیم. اگر در مسیر درمان شکاف کام فرزندتان نیاز به مشاوره داشتید حتما با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

مقالات سایت خانواده توانمند

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.