گفتار درمانی شکاف کام
بازی درمانی کودکان لجباز
01/03/1401
وضوح گفتار کودکان
03/03/1401
همیشه تو ذهنم درگیر این موضوع بودم که چطور در مورد شکاف کام و لب با پسرم حرف بزنیم؟! چطور بگم که نگران یا حساس نشه؟!!
مطمئن بودم که در مورد واقعیت های وجودی خودش باید بدونه اما نحوه گفتن و زمانش یه سوال بزرگ بود برام
هنوز چهار سالش نشده بود.
یه روز که جلو آینه بود به من گفت: مامان چرا تو دهن من خط داره؟
-کجاش مامانم؟
اینها ببین این عقب!! تازه این دندونم هم کوچولو شده ولی خیلی تیزه هاااا!!!
من با کنجکاوی گفتم: چه جالب به منم نشون میدی؟
آره راست میگی واسه من اینجوری نیست چرا؟
آهان یه چیزی یادم اومد ببین وقتی کوچولو بودی لبت هم خط داشت اما الان نداره!!!! آقای دکتر درستش کرد؟!!
میخوای این دفعه بهش بگیم کامت رو هم درست کنه مثل من و بابا بدون خط بشه؟
یکم مکث کرد و گفت: چجوری یعنی درست کنه؟
گفتم :نمیدونم این دفعه میتونیم از خودش بپرسیم؟
گفت: شاید با نخ و سوزن!!! شایدم با یه چسب!!! یا شاید نمیدونم با اشعه(منظورش تفنگ لیزری بود که تو کارتون دیده بود)
گفتم: واااای چه همه راه حل بلدی مامان!!!
شاید آقای دکتر هم یه عالمه راه حل مخصوص خودش داشته باشه و به ما بگه ، مگه نه؟؟!!
قرار شد اگه خواستیم یه چیزی رو تغییر بدیم اول ببینیم راهی داره یا نه اما اصلا شاید لازم نباشه اون وقت چیکار کنیم؟!!
دوستش نداری؟
گفت : دارم!! ببین وقتی میگم اَ اَ اون بزرگ میشه
خیلی راحت با زبون بچه گانه قبولش کرد ، باورش کرد و پذیرفت که میتونه جالب هم باشه حالا من مدتهاست که میگم در موردش چی فکر میکنه ؟!!!!
شاید بعد از خواندن قصه از خودتون بپرسید شکاف کام چیه؟ چه م عوارضی دارد؟ مشکلات گفتاری شکاف کام چیه؟ گفتار درمانگر چه کمکی به بچه های که شکاف کام دارند چه کمکی میکنه؟ تو این مقاله قراره به این سوالات جواب بدیم. و اگر به این چالش روبرو هستید که علت دیر حرف زدن کودکان تان چی میتونه باشه. خواندن این مقاله شاید بتونه بهتون کمک کنه.
شکاف کام چیست؟
شکاف کام یا شکاف لب عارضه ای مادرزادی است که علاوه بر ایجاد مشکلات ظاهری برای کودک می‌تواند منجر به بروز اختلالاتی در گفتار کودک و حتی غذا خوردن آنان شود.
از هر ۷۰۰ کودک متولد شده یک کودک با شکاف کام به دنیا می آید.شکاف طبیعی به حفره غیر طبیعی در قسمت جلوی سقف دهان، انتهای سقف دهان و یا لب میگویند.
عوامل تاثیر گذار در شکاف کام:
- عوامل ژنتیکی
- سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری
- دیابت مادر
- اعتیاد مادر
- مصرف برخی از داروها مانند داروهای ضد صرع
- ومراقبت های بهداشتی ضعیف دوران بارداری ( عدم مصرف مکمل های ضروری مانند اسید فولیک و … )
عوارض شکاف کام
- از دست دادن دندان ها
- رویش دندان های اضافی
- هماهنگی نامناسب دندان ها
- عدم رویش دندان
- وارد شدن هوای زیاد به مجرای تنفسی از بینی
- شنیده شدن صداهای غیرطبیعی از بینی
- اختلال در تکلم بطور صحیح
- مشکل در هنگام غذا خوردن
- ناتوانی در شیر خوردن نوزاد بطور طبیعی
- از دست دادن شنوایی شود و اختلال در یادگیری صداها
روش های درمان شکاف کام
- کودکان مبتلا به شکاف کام اغلب در ماه های ابتدایی تولد تحت عمل جراحی قرار می گیرند که نقش موثری در کاهش مشکلات این کودکان در آینده دارد.
- بعضی از بچه ها به علت شدت شکاف کام ممکن است چندین عمل جراحی برای ترمیم و ایجاد ظاهر مناسب انجام دهند. بعد از عمل گفتاردرمانی برای کودکان بسیار ضروری است تا کودک بتواند به طور صحیح غذا بخورد و صحبت کند.خوشبختانه تکلم طبیعی و صحیح در کودکان مبتلا به شکاف لب و کام با کمک گفتاردرمانی شکاف کام امری امکان پذیر است.
علائم گفتاری کودک دارای شکاف کام
- خطاهای رشدی
- خطاهای جبرانی
- خطاهای الزامی
اینها خطاهای گفتاری هستند که در کودکان مبتلا به شکاف کام دیده میشود.
خطاهای رشدی:
خطاهای رشدی در همه بچه ها دیده می شود.خطای رشدی متناسب با سن است و نهایتاً تا چهار سالگی برطرف میشود به طور مثال کودک دو ساله ممکن است به جای «سیب» بگه «تیپ»؛ اینجور وقتا اصلا نباید مثل کودک حرف بزنیم و اشتباهات رو تکرار کنیم.
خطاهای جبرانی:
خطاهای جبرانی در کودکان دارای شکاف کام دیده میشود.
در این خطاها، کودک در مورد جایگاه بیان صدا اشتباه میکنند و جایگاه دیگری را جانشین آن میکند.
این خطاها ممکنه حتی بعد از جراحی موفقیت‌آمیز کام نیز باقی بمونه. بنابراین کودک برای رفع این خطاها به گفتاردرمانی نیاز دارد
مداخله‌ی زودهنگام بهترین راه پیشگیری از ایجاد خطاهای جبرانی هست.
دو نمونه از شایع‌ترین خطاهای جبرانی عبارتند از:
خطای انسدادی چاکنایی⬅ در این نوع خطا، صداها در اثر برخورد شدید تارهای صوتی بیان میشن؛ مثلن کودک به جای “بابا” میگه “اا”.
خطای سایشی حلقی⬅ در این نوع خطا، صداها بر اثر سایش هوا در گلو بیان میشن. مثلن کودک به جای “سلام” میگه “دلام”.
خطاهای الزامی
در کودکان مبتلا به شکاف لب و کام دیده میشود.مشکلات ساختاری( فکی و دندانی) باعث بروز خطاهای الزامی می شود؛ بنابراین با برطرف شدن مشکل ساختاری, این خطای تولیدی درمان می شود.
اهداف عمومی گفتار درمانی شکاف کام:
گفتاردرمانگر با استفاده از رفتاردرمانی و تولید درمانی به دنبال، تصحیح محل تولید صداهای دهانی و تصحیح مسیر خروج هوا از از بینی به دهان و افزایش فشار هوای دهانی برای تولید صداهای خاص است
1.گفتار درمانی شکاف کام چقدر طول میکشه؟
حتماً آگاه باشید که هیچ جواب مشخصی برای این سوال وجود نداره و درمورد بسیاری از اختلالات گفتار و زبان، تخمینِ طول درمان بی‌معناست
تعداد جلسات در یک هفته (یک جلسه، دو جلسه یا حتی هر روز) و طول درمان (دو ماه، شش ماه، دو سال یا بیشتر) در کودکان با مشکلاتِ مختلف، متفاوته
مهمترین عامل در تعیین طول درمان، نوع اختلال؛ اوتیسم، لکنت، اختلال تولید (تلفظ)، تاخیر در درک و بیان
ما فقط و فقط گاهی میتونیم از زمان تقریبی، تخمین داشته باشیم؛ مثلاً بچه‌هایی که اختلال در صداهایِ گفتار (مشکل تلفظی) بدون مشکلِ همراه دارند، حدود چهار تا پنج ماه درمان (هفته‌ای دوبار) به همراه تمرین در فاصله بین جلسات نیاز دارند.
2.چه چیزهایی رو کلمه حساب کنیم؟
- اولین موردی که باید جزو کلمات کودک حساب کرد کلمات ندایی هستند،
مثل آخ، به به، اووف و…
- دومین مورد صدای حیوانات است
یعنی از کودک که بپرسیم ببعی چی میگه صدای اون رو بگه
مثل جیک جیک، بع بع، میو میو و…
- کلماتی که به صورت هدفمند برای برقراری ارتباط استفاده میکنه ( بیان خواسته، نیاز)
مثلا همیشه به غذا میگه هام هام
- کلماتی که تلفظشون اشتباهه ولی به کلمه اصلی نزدیکه، مثل بوت به جای توپ یا دیپ به جای سیب
تا اینجا فهمیدیم که این موارد را باید جزو کلمات اصلی کودک حساب کنیم.بریم سراغ مواردی که دیگه کلمه معنادار و هدفمند محسوب نمی‌شوند.
- کلمات تقلیدی جزو کلمات نیستند. یعنی کلماتی که بعد از شما تکرار میکنه اما برای خواسته و هدفمند استفاده نمیکنه.
- کلماتی که یکبار از کودک شنیده شده و دیگر استفاده نکرده است
- کلمات و یا عبارت هوایی که از شعر یا داستان حفظ کرده اما به صورت هدفمند استفاده نمیکند
- شمارش اعداد یا نام بردن حروف الفبا چون کودک از آنها درک ندارد و صرفا حفظی هستند که محسوب نمیشود
3.یکی از سوالاتی رایجی که والدین می‌پرسند چرا کودک دوساله من هنوز جمله نمیگه؟
دوتا شرط اصلی برای گفتن جمله وجود دارد:
- تعداد کلمات بیانی به پنجاه کلمه رسیده باشه.
- مهارت های پیش زبانی کودک رشد کافی داشته باشند.
مهارت های پیش زبانی از قبیل:
- تماس_چشمی
- توجه_مشترک
- اشاره_کردن
- صداسازی های اولیه
- درک_کردن
- درخواست کردن
- تقلید_کردن
خانواده توانمند به دنبال چه هدفی است؟
ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات توانبخشی (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت زمانی و مکانی از خدمات گفته شده، بهره‌مند شوند.
