انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل و کلینیک برای تقویت مهارت های ذهنی کودکان و بزرگسالان بسیار موثر است. با انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل و کلینیک افراد دارای اختلالات ذهنی می توانند به مرور زندگی مستقل تری داشته باشند و وابستگی کمتری با اطرافیان داشته باشند. زمینه توانمندسازی افراد با تمرینات کاردرمانی ذهنی در انجام کارهای روزمره مانند مهارت های خودیاری، اجتماعی فراهم می شود. در این مقاله تمرینات کاردرمانی ذهنی کودکان و بزرگسالان و لوازم کاردرمانی ذهنی در منزل معرفی می شود.

فهرست مطالب مقاله

• کاردرمانی ذهنی چیست؟
• با استفاده از تمرینات کاردرمانی ذهنی کدام مهارت های ذهنی تقویت می شود؟
• 12 تمرین کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس تعادل
• 13 بازی برای انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی کودکان در منزل
• تمرینات کاردرمانی ذهنی برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر
• 4 عامل تاثیرگذار در طراحی تمرینات کاردرمانی ذهنی
• تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت مهارت دیداری
• تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت مهارت شنیداری
• تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس لامسه
• تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس بویایی
• تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس چشایی
• تجهیزات کاردرمانی ذهنی مناسب برای منزل و کلینیک

کاردرمانی ذهنی چیست؟

تقویت مهارت های ذهنی و شناختی کودکان و بزرگسالان و سالمندان از طریق کاردرمانی ذهنی صورت می گیرد. کاردرمانی ذهنی سبب تقویت مهارت های شناختی، ادراکی کودکان اوتیسم، فلج مغزی، سندرم دان، نابینا، ناشنوا، کم توان ذهنی و بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی، پارکینسون، آلزایمر و دمانس و.. می شود.

متخصصان کاردرمانی ذهنی با در نظر گرفتن رابطه بین ذهن و جسم، ذهن و حرکت، ذهن و گفتار و ذهن و یادگیری یک سری برنامه‌ریزی‌های منسجم در رابطه با بازتوانی افراد، طراحی می کند. افراد دارای اختلالات شناختی برای انجام فعالیت های فیزیکی از جمله راه رفتن، دست ورزی، فعالیت های کلامی و اجتماعی  و.. به کاردرمانی ذهنی نیاز دارند.

تمرینات کاردرمانی ذهنی

 کاردرمانگران ذهنی با استفاده از تمرینات کاردرمانی ذهنی به تقویت مهارت‌های شناختی از جمله موارد زیر می پردازند:

• توجه
• ادراک
• تفکر انتزاعی
• حل مساله
• دستورپذیری
• تحمل کاری 
• اصلاح اختلالات رفتاری کودکان
• تقویت حواس( حواس وستیبولار)

در ادامه مقاله تمرینات کاردرمانی ذهنی کودکان و بزرگسالان متناسب با نوع اختلالشان معرفی می گردد.

 

12 تمرین کاردرمانی ذهنی برای تقویت سیستم تعادلی 

سیستم تعادلی با دریافت و یکپارچه سازی اطلاعات از نواحی مختلف سیستم عصبی، اوتریکول، ساکول، مجاری نیم دایره و حس عمقی عضلات گردن، نقش مهمی در توسعه واکنش‌های تعادلی، تنظیم راستای بدنی و میزان سفتی عضلات دارد.

سیستم تعادلی (وستیبولار) یکی از مهم‌ترین و موثرترین سیستم‌های قابل دسترس توسط‌ کاردرمانگران‌ است که برای رسیدن به تغییرات عملکردی و پردازش در سیستم اعصاب مرکزی است و از اجزای اصلی حس عمقی به حساب می‌آید.‌‌ سیستم وستیبولار به واسطه ارتباطات وسیعی که با نواحی مختلف سیستم عصبی دارد، می‌تواند تاثیر فراگیری بر سیستم اعصاب مرکزی داشته باشد.‌

با تمرینات کاردرمانی ذهنی می توان مهارت تعادل افراد را تقویت کرد. در این قسمت تمرینات کاردرمانی ذهنی که در رابطه با تحریک حس تعادل برای سیستم عصبی قوی‌ترین تحریک به شمار می‌آید را معرفی می کنیم.

تقویت سیستم تعادلی با تمرینات کاردرمانی ذهنی

1. کودک بر دست‌ها و زانوها بنشیند طوری که باسن خود را بر کف پاها قرار دهد. توپی به طرف کودک بغلتانید. او باید به جلو تکان بخورد و توپ را با سرش برگرداند.
2.  کودک به حالت چهار دست و پا در‌آید. از او بخواهید به ترتیب یک اندام مثلاً دست چپ و پای راست را بلند کند. بعد دست و پای مخالف و در نهایت دست و پای یک سمت را بالا نگه دارد.
3.  راه رفتن با باسن در وضعیتی که کودک با دراز کردن پاها (با پاهای باز) بر زمین نشسته است.
4.  کودک بر زمین بنشیند و ساق پا‌های خود را تا قفسه سینه بالا بیاورد. بازوهای خود را بگشاید و سعی کند توازنش را روی باسن حفظ کند.
5.  به حالت پهلوانی روبه‌روی هم بایستید. دست‌ها را بالا بگیرید و بر کف دست‌های همدیگر فشار آورید. سعی کنید توازن همدیگر را به هم بزنید.
6. مسابقه خروس جنگی با یکدیگر انجام دهید.
7.  مسیرهای مستقیم و حتی مارپیچی با طناب بر زمین بسازید: از کودکتان بخواهید ضربدری (پای راست در سمت چپ مسیر، پای چپ در سمت راست مسیر) در مسیر راه برود. جفت پا پریدن در یک طرف طناب و سپس در طرف دیگر طناب.
8. انجام روش بالا روی یک پا.
9. به عقب گام برداشتن.
10.   راه رفتن از روی موانع مختلف با ارتفاعات مختلف با چشمان بسته. (قابلمه، چهارپایه یا بالش روی زمین بگذارید و از کودک بخواهید با چشمان بسته از روی آن‌ها رد شود.)
11. به کودک بگویید مانند یک مجسمه محکم در جای خود بایستد و شما با توپ یا بالش به کودک ضربه بزنید و سعی کنید تعادل کودک را بر هم بزنید.
12.  از کودک بخواهید بایستید و بالا بردن یک پا و دست‌هایش شکل‌های مختلفی در آورد. برای گرفتن وضعیت‌های جدید به کودک کمک کنید.

تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل

 والدین در منزل نیز می توانند تمرینات کاردرمانی ذهنی برا با کمک تجهیزات مختلف و وسایل منزل انجام دهند. برای انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل استفاده از بازی های مختلف بهترین راهکار برای والدین می باشد. با کمک بازی کودکان دارای اختلالات ذهنی با انگیزه تر تمرینات کاردرمانی ذهنی را انجام می دهند و والدین چالش کمتری برای انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل خواهند داشت.

13 بازی برای انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل

برای انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل می‌توانید از بازی‌های زیر برای کمک به سیستم وستیولار فرزندتان استفاده کنید:

1. استفاده از وسایلی چون صندلی گهواره‌ای قایق، تیوپ و ترامپولین، توپ دسته دار، صفحه‌های چرخان مثل بازی مسگری و تجهیزات زمین بازی( سرسره، تاب، چرخ فلک) همگی تمرین‌هایی برای تقویت حس تعادل در کودک هستند
2. بازی گرگم به هوا
3. غلتیدن روی زمین
4. کودک با بازوهای کشیده در بالای سر، بغلتد.
5.  کودک با بازوهای کشیده در بالای سر و نگه داشتن توپ، بغلتد.
6.  با بالش یا توپ بین ساق پا، بغلتد.
7. معلق زدن
8. از حالت چهار دست و پا به طاق باز ( بر پشت) بغلتد
9. چرخیدن با بازوهای گشوده برای 20 تا 30 ثانیه.( اگر هر چرخش 2 ثانیه طول بکشد 10 دور میشود.) بعد از این زمان جهت چرخش باید عوض شود.
10. بولینگ با استوانه: دو بطری پلاستیکی یا بیشتر را وسط اتاق بچینید. کودک در درون استوانه مقوایی یا کیسه پارچه ای برود و با غلتیدن به سمت بطریها سعی کند آنها را بیندازد.
11. سرطنابی به دست کودک بدهید و از او بخواهید نشسته یا ایستاده شروع به چرخیدن کند. طناب را به نحوی هدایت کنید که محکم بسته شود.( اجازه ندهید طناب به طرف قوزک پای کودک سر بخورد) سپس طناب را به آرامی بکشید تا کودک بچرخد و طناب باز شود
12. شما و کودک به سوی هم بغلتید تا با هم تصادف کنید.
13. از کودک بخواهید بین دو صندلی در مسیری به شکل 8 بدود.

توجه: به یاد داشته باشید انجام این فعالیت‌ها را با تشویق کودک انجام دهید نه با تحمیل بر او.

تمرینات کاردرمانی ذهنی برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر

آلزایمر بیماری ناشی از اختلال عملکرد مغز است که اغلب سیر مزمن و پیشرونده دارد. در این بیماری توانایی های ذهنی، شخصیت و رفتار فرد دچار تغییرات می شوند. بیماران مبتلا به آلزایمر اغلب اختلال در حافظه و فعالیت های روزمره را تجربه می کنند. افراد مبتلا به اختلال آلزایمر اغلب حوادث اخیر را فراموش می کنند، مکرر سوال می پرسند و در ارتباطات و تعاملات اجتماعی چالش های بسیاری را تجربه می کنند. آگاهی به زمان و مکان را به مرور از دست می دهند.  کاهش انگیزه، افسردگی و اضطراب نیز از اثرات بیماری آلزایمر می باشد.

متخصصان برای درمان بیمارای آلزایمر از روش های مختلف دارویی و غیر دارویی استفاده می کنند. درمان های دارویی در کنار فوایدی که دارند در دراز مدت با مقاوم شدن بیماری اثر خود را از دست می دهند. متخصصان به بیماران دارای اختلال آلزایمر در کنار دارو درمانی، توانبخشی شناختی را توصیه می کنند. در توانبخشی شناختی بیماران آلزایمری متخصصان به دنبال  بهبود جنبه های مختلف کیفیت زندگی و مهارت های شناختی با بهره گیری از اصول توانبخشی هستند. در طراحی تمرینات کاردرمانی ذهنی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر، کاردرمانگران پارامترهای مختلف از را در نظر می گیرند تا افراد با انگیزه تمرینات کاردرمانی ذهنی را در کلینیک کاردرمانی یا منزل انجام دهند.

4 عامل تاثیرگذار در طراحی تمرینات کاردرمانی ذهنی 

کاردرمانگرا در طراحی تمرینات کاردرمانی ذهنی  عوامل مختلف را در نظر می گیرند تا فرد بدون مشکل تمرینات را انجام دهد. معمولا کاردرمانگران تمرینات کاردرمانی ذهنی بیماران آلزایمری را متناسب با فعالیت های مورد علاقه آنان در گذشته و حال طراحی می کنند. در طراحی تمرینات کاردرمانی ذهنی به علایق و مهارت های افراد توجه می کنند تا افراد دارای اختلال آلزایمر با انگیزه و بدون اضطراب وارد فرآیند درمان شود. کاردرمانگران در توانبخشی آلزایمر از تجربیات گذشته افراد به طور هدفمند و برای درمان و یا کاهش اثرات اختلالات شناختی استفاده می کنند.فعالیت های کاردرمانی افراد مبتلا به آلزایمر متناسب با توانایی های شناختی و جسمی و ذهنی آنان طراحی می شود تا انجام فعالیت ها برای او لذت بخش باشد و به مرور و در صورت کسب مهارت های لازم سخت تر می شوند.

در ادامه مقاله چند نمونه از تمرینات کاردرمانی ذهنی مختص بیماران آلزایمری برای تقویت مهارت شناختی آنان معرفی می گردد.

تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت مهارت دیداری افراد مبتلا به آلزایمر

طبقه بندی تصاویر

از او بخواهید تصاویر را براساس الگو تعیین شده مثلا رنگی یا سیاه و سفید دسته بندی کند.

توالی تصاویر

براساس الگوی توالی مثلا کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و پیری تصاویر را در جاهای مناسب قرار دهد.

ساخت یک کتاب حافظه( ساخت آلبوم)

با کمک آلبوم خانوادگی یک کتاب حافظه بسازید. در این تمرین از او بخواهید تصاویر مورد علاقه اش را انتخاب کند و در دفتر یا آلبوم جدید قرار دهد.

ساخت پازل

برای ساخت پازل می توانید تصاویر را در اندازه های مشخص برش دهید و از فرد دارای اختلال آلزایمر بخواهید مانند پازل قطعات را کنار هم بچیند.

مطابقت لوازم و تجهیزات

در این تمرین از او بخواهید مشخص کند  کدام لوازم به لحاظ رنگ و شکل تطابق بیشتری با هم دارند، مثلا کدام کفش با کدام کیف دستی هماهنگی بیشتری دارد؟

تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت مهارت شنیداری افراد مبتلا به آلزایمر

انتخاب موسیقی مورد علاقه

با کمک هم موسیقی مورد علاقه اش را انتخاب کنید و درباره دلیل انتخابش از او بپرسید که چرا این موسیقی را انتخاب کرده است؟

همراهی با موسیقی

حین شنیدن موسیقی با هم زمزمه کنید و یا با کمک میز آهنگسازی کنید، دست بزنید و …

بررسی یک ساز موسیقی

فرد دارای آلزایمر را با بخش های مختلف یک ساز و نحوه نواختن آن آشنا کنید

کتاب خوانی

بخشی از یک کتاب، روزنامه یا مجله که فونتی متناسب با قدرت بینایی او دارد را انتخاب کنید و با هم مشغول کتاب خوانی یا مجله خوانی شوید.

تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس لامسه افراد مبتلا به آلزایمر

کیسه های جادویی

اشیایی مختلف در داخل کیسه پارچه ای قرار دهید و از او بخواهید با استفاده از حس لامسه و بدون دیدن آنان را تشخیص دهد.

نوازش کردن و ماساژ دادن

با لوسیون مورد علاقه اش دست و عضلات او را ماساژ دهید.

لمس بافت های مختلف

انواع بافت ها از جمله چوب، فلزات، شیشه ها، پارچه ها، سنگ ها و… را لمس کنید.

تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس بویایی افراد مبتلا به آلزایمر

گل آرایی

گل آرایی برای بیماران آلزایمری بسیار مناسب می باشد. در باغچه یا گلخانه یا گل فروشی  به افراد دارای بیماری آلزایمر فرصت دهید گل ها را بو کنند و یا از گل ها مانند کوتاه کردن ساقه و.. مراقبت کنند.

کار با گیاهان خوشبو

استخراج بوی برگ های گیاهانی مثل نعناع، گشنیز و رزماری با مالیدن  به دست یا کوبیدن آنها در هاون

تمرینات کاردرمانی ذهنی برای تقویت حس چشایی افراد مبتلا به آلزایمر

آشپزی و پخت و پز

انتخاب غذای مورد علاقه با کمک یک کتاب آشپزی، تهیه لیست اقلام و مواد لازم برای تهیه غذا، اجرای دستور العمل آشپزی مرحله به مرحله

جور کردن میوه ها

قرار دادن انواع میوه ها در کاسه بزرگ و سپس جور کردن میوه های مشابه در کاسه های کوچک

چشیدن میوه های مختلف

انتخاب انواع مختلفی از میوه ها با رنگ و طعم متفاوت، برش میوه ها به تکه های کوچکتر، قرار دادن آنها در ظروف جداگانه، برداشتن مقادیری از میوه های خردشده با چنگال  و چیشدن و مزمزه کردن

تجهیزات کاردرمانی ذهنی 

با کمک تجهیزات کاردرمانی ذهنی مهارت های توجه، ادراک، تفکر انتزاعی، حل مساله، دستورپذیری، تحمل کاری، اصلاح اختلالات رفتاری کودکان، تقویت حواس( حواس وستیبولار) کودکان و بزرگسالان تقویت می شود. یکی از تجهیزات کاردرمانی ذهنی کودکان و بزرگسالان پکیچ شناختی XR Medics است. پکیچ شناختی XR Medics یک مداخله غیر دارویی موثر جهت بهبود کارکردهای شناختی کودکان و بزرگسالان می باشد.

کودکان و بزرگسالان دارای اختلالات ذهنی با کمک پکیچ شناختی XR Medics  می توانند تمرینات کاردرمانی ذهنی را متناسب با توانایی شان انجام دهند. زمینه رشد یکپارچه مهارت های مختلف شناختی از جمله حافظه، توجه و تمرکز، هماهنگی چشم و دست برای کودکان و بزرگسالان از طریق پکیچ شناختی XR Medics  که بر پایه واقعیت مجازی است فراهم می باشد.

انجام تمرینات کاردرمانی ذهنی با پکیچ شناختی XR Medics شامل فعالیتهای هدفمندی است که تا حد امکان برای فرد به صورت جذاب طراحی میشود.  نحوهٔ اجرای فعالیتها  توسط درمانگر متناسب با توانایی و علایق افراد تنظیم می شود. سرعت انجام فعالیتها متناسب با وضعیت فرد در نظر گرفته می شود.

پکیچ شناختی XR Medic شامل 4 پکیچ می باشد. هر پکیچ از چندین بازی بر پایه واقعیت مجازی برای تقویت اختلالات شناختی تشکیل شده است:

1. پکیچ  تقویت توجه و تمرکز XR Medics  بر پایه واقعیت مجازی(vr)
2. پکیچ تقویت حافظه  XR Medics  بر پایه واقعیت مجازی(vr)
3. پکیچ تقویت هماهنگی چشم و دست XR Medics  بر پایه واقعیت مجازی(vr)
4. پکیچ مدیریت درد XR Medics  بر پایه واقعیت مجازی(vr)

 با پکیچ شناختی  XR Medics کودکان و بزرگسالان دارای اختلال شناختی می توانند تمرینات ذهنی شان  را در فضای جذاب و متنوع  و به دور از اضطراب و استرس انجام دهند.

متخصصان کاردرمانی از پکیچ شناختی XR Medics می توانند بدون محدودیت مکانی برای بیمارانی که امکان حضور در کلینیک های کاردرمانی ندارند و یا در منزل یا بیمارستان بروی تخت بستری هستند به راحتی برای انجام تمرینات ذهنی و شناختی استفاده کنند.

 استفاده از پکیچ شناختی XR Medics که بر پایه واقعیت مجازی است به بیماران دارای مشکلات حرکتی و جسمی کمک می کند فضاهای مختلف و مورد علاقه شان را بدون محدودیت به صورت سه بعدی تجربه کنند و با انگیزه تمرینات ذهنی شان را در فضای غیر از فضای سرد کلینیکی و بیمارستانی انجام دهند. 

کلام آخر

در این مقاله تمرینات کاردرمانی ذهنی کودکان و بزرگسالان و تجهیزات کاردرمانی ذهنی  معرفی شد تا افراد بتوانند در منزل تمرینات کاردرمانی ذهنی را متناسب با نیازشان انجام دهند. برای انجام تمرینات کاردرمانی در منزل حتما با کاردرمانگران مجرب مشورت کنید. در صورت نیاز به متخصص  کاردرمانی و خرید لوازم کاردرمانی ذهنی حتما با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت زمانی و مکانی از خدمات گفته شده بهره‌مند شوند.