گفتاردرمانگر | بهترین گفتار درمانگر

توانبخشی حرفه ای ناشنوایان| خانواده توانمند

توانبخشی حرفه ای پلی به سوی استقلال و توانمندی

گفتار درمانی آنلاین

موضوع این مقاله از سایت خانواده توانمند درباره معرفی خدمات گفتاردرمانگران است. شما پدر و مادرهای عزیز وقتی برای اولین بار متوجه میشید که فرزندتون نیازمند گفتاردرمانگر یا خدمات کاردرمانی دارد معمولا نسبت به این خدمات آشنایی ندارند. خیلی از مادرهای که با سایت خانواده توانمند تماس می‌گیرند معمولا سوالات زیر را می پرسند:

من اصلا نمیدونم گفتاردرمانی چی هست؟

کار گفتار درمانی چیست؟

گفتاردرمانگر کیه؟

گفتاردرمانی ترکیبی از علم و هنر است!

گفتاردرمانی از رشته‌های توانبخشی است. خیلیا فکر میکنن گفتاردرمانی زیر مجموعه روانشناسی است و با حرف زدن مراجعه کننده درمان می‌شود!!! در فرآیند گفتاردرمانی مثل فیزیوتراپی، بینایی سنجی، کاردرمانی، شنوایی شناسی و…با توجه به مشکل مراجع گفتاردرمانگر برنامه درمانی طراحی می شود. هر مشکلی درمان خاص خودش را دارد. گفتاردرمانگر از روشهای مختلف گفتاردرمانی مثل ماساژ درمانی و ابزار های مختلف گفتاردرمانی استفاده می کنند.

گفتاردرمانی فقط برای بچه‌ها نیست بزرگسالان هم با توجه به مشکل‌شان می‌توانند به گفتاردرمانی مراجعه کنند. در گفتاردرمانی کودکان درمان ممکن است در قالب بازی ارائه شود.

گفتار درمانگر کیست؟

نقش ارتباطی زبان همواره به عنوان نقش اصلی آن مورد تاکید است و از زبان به عنوان وسیله‌ای که ما را در جهت شناخت جهان یاری می رساند، یاد می‌شود.

فرآیندهای ذهنی کودکان در اثر تعامل با دیگران و جستجو در جهان کامل می شود. زبان راهی برای شناخت جهان و برقراری ارتباط با دیگران می باشد. اگر کودک مهارت کلامی و زبانی را به خوبی آموزش ببیند می توانند مهارت های ذهنی خود را نیز کامل کند.

تظاهر بیرونی از زبان همان گفتار است و ما معمولا با دو شکل از گفتار بیرونی بسط یافته سر و کار داریم :

زبان گفتاری
زبان نوشتاری

صدمه به هر جنبه از گفتار انسان که می توان آن را سه مقوله:

تولید صداهای گفتاری
روانی گفتار
صوت

مطرح نمود، باعث ایجاد اختلالاتی در گفتار می شود.

هم چنین اختلال در توانایی مهارت خواندن نیز که جنبه ای از توانایی های زبان انسان است می تواند در تمام ابعاد تحصیلی و اجتماعی فرد اثر گذار باشد.

کودکی که لکنت دارد، به واسطه اضطراب، ترس و سرخودگی ناشی از لکنت معمولا در هنگام مواجه با سوالی در کلاس، به طرق مختلف از پاسخ دادن طفره می‌رود در صورتی که در بسیاری از مواقع، پاسخ سوال‌ها را می‌داند!!! در بازی شرکت نمی‌نماید و به مرور به انزوا کشیده می‌شود و چه بسا همین عوامل روحی- عاطفی بر فرآیند آموزش وی تاثیر منفی به جای می‌گذارد.

عده‌ای از مردم از صوت خود به طور مطلوب استفاده نمی‌نمایند و همین امر باعث ایجاد اختلال صوت می‌شود و در نتیجه صدای فرد با گرفتگی رو به رو می‌شود.

پیامد عدم تشخیص به موقع اختلالات گفتاری

اگر خانواده ها مهارت های کلامی کودکان و افراد بزرگسال که مبتلا به سکته مغزی یا پارکینسون و.. هستند را به موقع تشخیص دهند می توانند از پیامدهای ناگوار آن (دائمی شدن اختلال، جراحی‌ها متعدد و …) جلوگیری کنند. به طور مثال:

شناخت هرچه سریع‌تر بلع معیوب از مشکلات دندانی فرد جلوگیری میکند و از هزینه‌های گزاف ارتودنسی کودک جلوگیری می کند و مانع ایجاد اختلالات گفتاری در کودکان می شود.
اختلال صوتی بر کیفیت برقراری ارتباط دانش آموز با دیگران تاثیر منفی می‌گذارد و به مرور پیامد و عوارض ناشی از این اختلال در روابط فرد با محیط و یا حتی در نحوه تحصیل وی آشکار می‌گردد.
اختلالات تلقظی و گفتاری در هنگام نوشتن دیکته خود را بروز می دهند. کودک همان گونه که تلفظ می‌نماید، کلمه مورد نظر را می‌نویسد.
گروهی از کودکان که با اختلالات تولیدی با منشاء واج شناختی مبتلا هستند.به دلیل آن که در درک واج‌ها نیز ممکن است با اختلال روبه رو باشند در مهارت‌های نوشتن و حتی تولید کلمات چند سیلابی با مشکل روبه رو می‌شوند. متاسفانه این گروه از کودکان بسیار دیر شناخته شده و با از دست دادن زمان چه از لحاظ درمانی و یا از لحاظ آموزشی، بازخوردهای منفی زیادی به آن‌ها وارد می‌شود.
اختلال در خواندن یکی از مشکلات حوزه کلامی می باشد. اختلال خواندن به تنهایی باعث ایجاد تاثیرات منفی در تمام ابعاد، تحصیلی، اجتماعی، آموزشی دانش آموز می شود و به دنبال آن کودک در نوشتن با مشکل روبه رو می‌شود. این گروه از کودکان معمولا از هوش طبیعی برخوردارند و فقط در یک جنبه اختلال دارند. همین امر منجر به بروز کندی و ضعف در مهارت نوشتن می شود، حتی عده ای از معلمان این کودکان را کم توان ذهنی در نظر می گیرند. درحالی که اگر این اختلال به موقع تشخیص داده شود، با ارائه راهکارهای درمانی توسط گفتار درمانگر می‌توان از انحراف مسیر تحصیلی یک دانش آموز جلوگیری به عمل آورد.

نکته خیلی مهم!!!

نکته حائز اهمیت در درمان این اختلالات، مداخله زود هنگام است! مثلا اختلالات خواندن و نوشتن در مدرسه، را با مداخله زودهنگام قبل از مدرسه می‌توان جلوگیری کرد یا شدت آن را کاهش داد. اگر توجه کرده باشید بچه موقع املاء هر حرف رو بلند می‌خواند و می‌نویسد. حال اگر همان کودک حرف«ر» را « ی» تلفظ کند. احتمالا در دیکته نویسی با کلماتی که حرف «ر» دارند مشکل پیدا می‌کند. و آن کلمات را «ی» می‌نویسد چراکه هر چی که می‌شنود را می‌نویسد.

گفتاردرمانگر کودکان با بزرگسالان فرق دارد؟

هر انسانی که برای ارتباط برقرار کردن از طریق زبان و گفتار دچار مشکل میشود می‌تواند برای درمان خود نزد speechTherapist برود. گفتاردرمانی کودکان و بزرگسالان فرقی با هم ندارند. بعضی از متخصصان گفتاردرمانی تنها درحوزه کودک کار می کنند و بعضی از آنان در حوزه بزرگسالان فعالیت دارند.افراد بزرگسالی هستند که با درمان های بموقع توانسته‌اند دوباره گفتار خود را بدست بیاورند.

گفتاردرمانگر بزرگسالان

افراد بزرگسال به دلایل مختلف مانند لکنت، گرفتگی صدا، بلع، عوارض ناشی از بیماری مانند سکته مغزی یا پارکینسون و… نیاز به خدمات گفتاردرمانی بزرگسالان دارند. بزرگسالان با مراجعه به موقع به کلینیک های گفتاردرمانی می توانند راهکاری برای مشکل شان بیابند. گفتاردرمانی بزرگسالان نیز حوزه های مختلف دارد. بعضی از گفتاردرمانگران تنها در یک حوزه مثلا بلع یا آفازی کار می کنند ولی بعضی در حوزه های مختلف مانند لکنت، اختلال تلفظ، تولید گفتار و… فعالیت دارند.

گفتاردرمانگر کودکان

کودکان قبل از کسب مهارت کلامی باید پیش نیازهای زیر را کسب کنند:

ارتباط چشمی داشته باشند.
تقلید کردن رو یاد بگیرد ( هم حرکات و هم صداها)
بتواند به وسایلی که می‌خواهد اشاره کند و توجه شما را به آن جلب کنند.
باید دقت و توجه بینایی و شنیداری مناسب سنش داشته باشه
باید بازی‌هاش متناسب سنش باشد.

این مهارت‌های پیش زبانی پایه مهمی برای رشد گفتار و زبان کودک می باشد. اگر کودک این مهارت ها را کسب نکند گفتارش نمی‌تواند پیشرفت کند و یا حتی وجود داشته باشد.

پس اگر کودک شما بزرگتر از یکساله و جدا از گفتار هنوز اشاره کردن را بلد نیست حتما حتما این مشکل رو جدی بگیرید و منتظر معجزه نباشید.

در خانه مهارت‌هایی پیش زبانی را دائم با کودکی که گفتار ندارد، تمرین کنید. مثلا بای بای کردن مثلا اشاره کردن به آب یا توپ مثلا برقراری ارتباط چشمی مداوم مثلا دست دستی کردن و…

یه برج را تصور کنید که مثلا 20 طبقه است. طبقه دهم گفتار «ه».برای اینکه طبقه دهم ساخته بشود باید طبقات زیرین هم ساخته شود. دوران بچگی دوران خیلی حساسی است، چون اگر در بچگی مشکلات بچه‌ها را درمان نکنیم وقتی بزرگ شوند. مشکلاتشان به مرور بزرگتر شده و درمانشان هم سخت‌ترمی شود شاید هیچ وقت درمان نشوند!

گفتاردرمانگران کودک معمولا برای انجام برنامه های درمانی شان از بازی های متنوع استفاده می کنند. اسباب بازی ها و کتاب های داستان ابزار کار گفتاردرمانگر کودک می باشد.

نتایج غیر قابل جبران…

گاهی خانواده‌ها می‌پرسند: حالا اگر کودک خود را نزد گفتاردرمانگر چه اتفاقی خواهد افتاد؟؟ باید بدانید که درست است که در مواردی ممکنه درمان خود به خودی داشته باشیم اما نمیشود گفت در کدام کودک این اتفاق میوفته و در کدامین نه!!!

پس اگر بشینید به امید درمان خود به خودی فقط ممکن است سال‌های طلایی کودک را از دست بدهید. و در این سال‌ها چه اتفاقی به کودک می‌افتد؟

ممکن است اختلال کودک شدیدتر شود!!!
ممکن است کودک لجباز شود!!!
ممکن است کودک اعتماد به نفسش را از دست بدهد!!!

پس بهتر است که با اولین نشانه‌های یک اختلال با یک متخصص در اون حوزه مشورت کنید و با راهنمایی متخصص بهترین تصمیم رو برای کودک خود بگیرید.

از حرف مردم نترسید!!!

شاید باورتون هم نشه! هستند خانواده‌های که به خاطر ترس از حرف‌های افراد فامیلشون هیچ اقدامی برای گرفتن خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی برای کودک بانیاز ویژه خودشون نمی‌کنند و در بعضی مواقع به علت همین ترس‌ها کودک خودشون رو خیلی دیر به کلینک های توانبخشی و گفتار درمانی می‌برند.

در هر شرایطی که هستید باید اولین کاری که انجام می دهید حفظ خونسردی خودتان باشد. باید یاد بگیرید و بگیریم که شرایط بچه‌های شما برای زندگی کردن با زندگی سایر بچه‌ها متفاوت‌ترمی باشد.

پس این دلیلی نمی‌شود که ما به خاطر ترس از حرف و حدیث‌های مردم شرایط زندگی کردن بهتر رو از کودک دلبندمان بگیریم.

نحوه برگزاری جلسات گفتاردرمانی

در گفتاردرمانی هر کسی زمان مخصوص به خودش را دارد. در تایم شما کسی دیگر درمان نمی شود و یا تایم کسی به شما داده نمی شود. جلسات گفتاردرمانی روند مشخصی دارد. اینجوری نیست تا مراجعه کننده احساس کرد که دیگر خوب شده جلسات را ادامه ندهد. بلکه باید همان خوب شدن تثبیت شود. بدون تثبیت عملا درمان ناقص می ماند. پس اعلام ترخیص با درمانگر است و اگر زودتر از گفتاردرمانگر، بیمار تصمیم بگیرد که دیگه کافیه چند هفته‌ی بعد مجبور خواهد شد که جلسات بیشتری را بیاد چرا که اختلال به احتمال زیاد بر می‌گرد!!!

عموما جلسات و هزینه جلسات گفتاردرمانی برای هر کودک متفاوت است. در بیشتر مواقع کلاس‌های speech therapy حدودا بین 30 دقیقه تا 45 دقیقه طول می‌کشد.

درمانگر در جلسه اول یکسری ارزیابی‌ها روی بیمار انجام می‌دهد و با توجه به نتایج ارزیابی، درمان را برای مراجعه کننده شروع می‌کند.در اغلب موارد پیشنهاد گفتار درمانگر برای درمان کودک استفاده کردن از تمرین های گفتار درمانی در قالب بازی می باشد.

ابزار گفتاردرمانگر کودکان

گفتاردرمانگران برای کودکان، درمان را اغلب در قالب بازی و با وسایلی جذاب ارائه می‌دهند تا انگیزه کودک برای مشارکت افزایش یابد.

1. برای اختلالات تولیدی و واج‌شناسی (مشکل در تلفظ صداها):

آینه‌های مخصوص: آینه‌ها به کودک کمک می‌کنند تا نحوه حرکت لب‌ها، زبان و دهان خود را ببیند و با مدل‌سازی گفتاردرمانگر، وضعیت صحیح قرارگیری اندام‌ها را برای تولید صدای درست تقلید کند.
وسایل لمسی و حسی دهانی: ابزارهایی مانند چوب‌های مخصوص یا پنس، برای نشان دادن نقطه دقیق تماس زبان با کام در هنگام تولید صداهایی مثل /ک/ یا /گ/.
کارت‌های تصویری: این کارت‌ها شامل تصاویری از کلماتی هستند که صدای مورد نظر (مثلاً صدای /س/) در ابتدا، وسط یا انتهای آن‌ها قرار دارد تا کودک بتواند صدای درست را در موقعیت‌های مختلف تمرین کند.

2. برای اختلالات زبان (مشکل در واژگان، دستور زبان و درک):

کتاب‌های داستان مصور: برای تقویت مهارت‌های درک مطلب، توالی وقایع و بیان داستان. کودک با دیدن تصاویر و گوش دادن به داستان، دایره واژگان خود را افزایش می‌دهد.
اسباب‌بازی‌های ساخت‌وساز (مانند لگو): در حین بازی، گفتاردرمانگر با پرسش‌های هدفمند (مثل “این ماشین رو کجا می‌ذاری؟”) یا توصیف عمل (مثل “دارم دو تا بلوک آبی می‌ذارم بالا“)، به صورت غیرمستقیم روی دستور زبان، مفاهیم فضایی و واژگان کار می‌کند.
اسباب‌بازی‌های نقش‌آفرینی: مانند عروسک‌ها یا اسباب‌بازی‌های آشپزخانه که کودک را به گفتگو و ایفای نقش ترغیب می‌کنند و در نهایت مهارت‌های زبانی او را در موقعیت‌های اجتماعی تقویت می‌کنند.

3. برای اختلالات بلع (دیسفاژی):

ظروف و قاشق‌های مخصوص: برای کنترل حجم و سرعت غذا خوردن و جلوگیری از ورود غذا به مجاری تنفسی.
وسایل حسی دهانی: مانند ویبراتورهای کوچک یا برس‌های مخصوص برای تحریک عضلات دهان، لب و زبان برای بهبود قدرت و هماهنگی عضلات بلع.

ابزار گفتاردرمانگر بزرگسالان

ابزارهای گفتاردرمانی برای بزرگسالان، به‌خصوص آن‌هایی که دچار آسیب‌های مغزی (مانند سکته مغزی یا ضربه مغزی) شده‌اند، بیشتر بر ترمیم عملکرد و استفاده از فناوری‌های پیشرفته تمرکز دارند.

1. برای آفازی (مشکلات زبانی پس از آسیب مغزی):

نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها: نرم‌افزارهای تخصصی برای تمرین واژه‌یابی، تکمیل جملات، و تمرینات شناختی. این نرم‌افزارها می‌توانند با ارائه بازخورد فوری به بیمار کمک کنند.
کارت‌های تصویری و فلش‌کارت‌ها: مانند کارت‌هایی که یک شیء را نشان می‌دهند و بیمار باید نام آن را به خاطر بیاورد یا کارتی که یک عمل (مانلاً “خوردن”) را نشان می‌دهد و بیمار باید جمله مربوط به آن را بسازد.
ابزارهای ارتباطی تقویتی و جایگزین (AAC): دستگاه‌های الکترونیکی یا اپلیکیشن‌هایی که از نمادها یا تصاویر برای تولید گفتار استفاده می‌کنند. این ابزارها برای بیمارانی که قادر به صحبت کردن نیستند، یک راه ارتباطی فراهم می‌کنند.

2. برای دیس‌آرتری و آپراکسی (مشکلات حرکتی گفتار):

دستگاه‌های تولیدکننده تأخیر صوتی (DAF): این دستگاه‌ها با ایجاد تأخیر در بازخورد شنیداری، به فرد کمک می‌کنند تا سرعت گفتار خود را کنترل کرده و گفتاری روان‌تر داشته باشد.
ابزارهای تقویت عضلات دهان: مانند تمرینات مقاومتی زبان با استفاده از وسایل ساده مانند چوب آبسلانگ یا تمرینات کششی با استفاده از نوارهای مقاومتی برای افزایش قدرت عضلات گفتاری.

3. برای اختلالات بلع (دیسفاژی):

الکتروتراپی (VitalStim): دستگاهی که با استفاده از جریان الکتریکی ملایم، عضلات بلع را تحریک می‌کند تا قدرت و هماهنگی آن‌ها بهبود یابد.
برنامه‌های رژیم غذایی و نوشیدنی‌های قوام‌دار: برای آموزش به بیمار در مورد نوع غذا و نوشیدنی ایمن و مناسب با توجه به شدت مشکل بلع.

تفاوت ابزارها بر اساس سن و مشکل

رویکرد درمانی: در کودکان، ابزارها بیشتر بازی‌محور و تعاملی هستند و هدف، آموزش مهارت‌ها در محیطی شاد و غیرمستقیم است. در بزرگسالان، ابزارها اغلب مستقیم و عملکردی هستند و هدف، بازیابی مهارت از دست رفته یا یافتن روش‌های جبرانی است.
نوع ابزار: برای کودکان، اسباب‌بازی‌ها، کارت‌ها و کتاب‌ها نقش اصلی را ایفا می‌کنند. برای بزرگسالان، ابزارهای تخصصی‌تر مانند نرم‌افزارها، دستگاه‌های الکترونیکی و ابزارهای تقویت عضلانی کاربرد بیشتری دارند.
مشکلات مشابه: حتی برای مشکلات مشابه مثل اختلال بلع، ابزارها متفاوتند. برای کودکان، از قاشق‌ها و ظروف مخصوص استفاده می‌شود، اما برای بزرگسالان، ابزارهای تخصصی‌تر مانند الکتروتراپی یا ابزارهای ارزیابی تصویری (مانند FEES) به کار می‌روند.

کلام آخر

درمان یک سه ضلعی است. یک ضلع درمانگر است که تمرین‌های مناسب را باید انجام دهد و یاد بدهد. ضلع دیگر خود مراجعه کننده است که باید تمرین‌های گفتاردرمانی را در منزل و کلینیک انجام دهد. ضلع سوم خانواده و شرایط منزل است. اگر این سه ضلع با هم کار کنند میتوان به مسیر درمان امیدوار بود. گفتاردرمانگر به تنهایی نمی تواند به کودک کمک کند.درصورت نیاز به خدمان مشاوره و گفتاردرمانی ، کاردرمانی می توانید با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.