دست نقش مهمی در فعالیت های روزمره کودکان و بزرگسالان دارد. در صورت آسیب دیدگی دست به دلایل مختلف مثل تصادف یا حادثه یا نبود مهارت های کافی می توان از خدمات کاردرمانی دست استفاده کنید. برای آشنایی با خدمات کاردرمانی دست پیشنهاد می کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

نقش دست در زندگی انسان ها

تمام توانمندی فرد بستگی به مغز و ارتباط موثر او با اندامها و اعضای مختلف دارد. مغز شناخت و ارتباط با جهان را پیش از تولد آغاز می‌کند، بعد از تولد دست شاهراهی است که مغز با آن به لمس جهان پرداخته و با بردن اشیا به دهان سعی در شناخت آنها می‌کند.

در روند بزرگ شدن کودک، مرحله‌ی دهانی کنار رفته و کودک بعد از لمس اشیا از طریق بینایی سعی در ارتباط با آنها دارد. مشکلات دست جزو مشکلات مهم از نظر درمانگران است. آسیب های دست به دلایل مختلف از جمله تصادف یا به خاطر اختلالات فلج مغزی، سندرم دان، اوتیسم، سکته مغزی، پارکینسون و.. بوجود می آید.

تقریبا در تمام عارضه‌های مادرزادی یا ثانویه درمانگر همیشه به ارزیابی توانایی‌های دست و مهارت آن در مراجع می‌پردازد. عملکرد خوب دست در فعالیت‌های مختلف از بلند کردن اشیا تا بستن یک دکمه بسیار حائز اهمیت است.کودکان با عارضه‌ی مادرزادی در روند نشستن، چهار دست و پا رفتن و حتی ایستادن به مشارکت فعال دست‌های نازنین‌شان احتیاج دارند.

اما روند افزایش استقلال این عضو مهم در افرادی که داری آدم، التهاب، شکستگی، سوختگی،آسیب های تاندونی، گیر افتادن عصب، قطع عضو و آرتروز نیز بسیار مهم است. 

درمانگر با مجموعه ای از تمرینات تقویتی، مدیریت درد، تکنیک های متحرک سازی به کمک کودکان یا بزرگسالان درگیر میشتابد تا استقلال بیشتر عضو مهم بدن را تسریع سازند. شما در ادامه این مقاله به اهمیت خدمات کاردرمانی دست برای بزرگسالان و برای کودکان پی می برید.

 

کاردرمانی دست برای بزرگسالان

بزرگسالان به دلایل مختلف به خدمات کاردرمانی دست نیاز دارند. پارگی تاندون های دست و  آرتروز دست دو عامل مهم برای مراجعه بزرگسالان به کلینیک کاردرمانی دست هستند. در این قسمت از مقاله به نقش کاردرمانی دست در تاندون های دست و آرتروز دست می پردازیم

تاندون‌های دست

تاندون‌ها بافت‌هایی به شکل طناب هستند که عضله را به استخوان متصل می‌کنند. با انقباض عضله، تاندون حرکت می‌کند و با حرکت تاندون استخوان و مفصل هم حرکت می‌کنند.قسمت اعظم عضلاتی که موجب حرکت انگشتان دست می‌شوند در ساعد قرار داشته و توسط تاندون‌های بلندی به انگشتان متصل می‌شوند.

 تاندون های دست در کل به دو دسته تاندون های فلکسور و تاندون های اکستانسور دسته بندی میشوند.بنا به دلایل مختلف ممکن است برای آنها مشکلات و آسیب‌های مثل پارگی بوجود بیاید.

شایع‌ترین آسیب تاندون‌های دست

پارگی شایع‌ترین آسیب است و شایع‌ترین علت پاره شدن این تاندون‌ها اصابت اجسام تیز و برنده مثل چاقو، شیشه یا لبه تیز فلزات است.

علائم پارگی تاندون دست:

• ناتوانی در حرکت دادن مفصل انگشت
• بازماندن انگشتی که تاندون آن پاره شده است
• درد در هنگام خم کردن انگشت
• زخم در سطح کفی انگشت
• تورم خفیف روی مفصل انتهایی انگشت در سطح کفی
• درد در حین لمس قسمت کفی انگشت
• در صورت مشاهده این علائم حتما به پزشک متخصص و کاردرمانگر دست مراجعه کنید.

 

مراقبت‌ها و تکنیک‌های درمانی تاندون

مشکلات تاندون دست متناسب با شدت آن روش های درمانی مختلفی دارد. بعضی از مشکلات نیاز به جراحی یا فیزیوتراپی یا کاردرمانی دارند. برای تشخیص روش درمان نیاز به آزمایشات و عکس برداری هست.  بعضی از مشکلات سطحی را می توان با روش های خانگی درمان کرد.

مراقبت‌های پس از جراحی

 معمولا پس از جراحی متخصصان به افراد توصیه می کنند از خدمات فیزیوتراپی یا کاردرمانی دست استفاده کنند. کاردرمانگران متناسب با تشخیص پزشک متخصص برنامه درمانی طراحی می کنند. برای انجام بعضی از برنامه ها نیاز به تجهیزات کاردرمانی دست است. معمولا کلینیک های مجهز، وسایل کاردرمانی دست را دارند. برای آشنایی با وسایل کاردرمانی دست حتما به فروشگاه سایت خانواده توانمند سر بزنید.

مراقبت‌های خانگی

• در صورت آسیب تاندون‌های دست روی منطقه‌ی آسیب دیده یخ بگذارید تا درد دست و تورم آن کم شود. 
• کمپرس ناحیه‌ی آسیب دیده، بستن بانداژ کشسان و سپس بالا بردن تاندون تا سطح قلب یا بالاتر از آن سبب کاهش هر چه بیشتر تورم می‌شود.
• در اکثر موارد جهت درمان پارگی تاندون انگشتان حتما باید عمل جراحی صورت گیرد. هرچه زمان انجام جراحی فاصله کمتری با زمان بروز آسیب دیدگی تاندون داشته باشد احتمال درمان و ترمیم تاندون بسیار بیشتر خواهد بود.

 

آرتروز انگشت شست

یک عارضه شایع آرتروز انگشت شست (Thumb arthritis) است که همزمان با بالا رفتن سن و با تحلیل رفتن غضروف انتهای استخوان‌ها در قسمت شست به وجود می‌آید.  

آرتروز انگشت شست می‌تواند باعث بروز درد شدید، تورم و کاهش قدرت و دامنه حرکات شده و انجام کارهای ساده مانند چرخاندن دستگیره در و باز کردن شیشه ماشین را دشوار کند. 

این بیماری معمولا با افزایش سن رخ می‌دهد. البته ضربه قبلی یا آسیب دیدگی در مفصل انگشت شست نیز از جمله عواملی است که می‌تواند باعث بروز آرتروز انگشت شست شود.

عوامل که معمولا می تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد شامل موارد زیر می‌شود:

• سن بالای 40 سال
• چاقی و اضافه وزن
• بیماری‌های ارثی مثل سستی رباط مفاصل انگشت شست مثل شکستگی‌ها و کشیدگی‌ها
• انجام فعالیت‌ها و مشاغلی که فشار زیادی بر روی انگشت شست وارد می‌کند.

 

علائم آرتروز انگشت دست

• درد اولین و شایع‌ترین علامت بیماری است.هنگام گرفتن، برداشتن یک جسم یا استفاده از انگشت شست برای اعمال فشار، فرد در پایه انگشت شست خود دردی را احساس خواهد کرد. 
• دامنه حرکت انگشت شست کاهش می‌یابد.
• در هنگام چنگ زدن یا گرفتن اشیاء قدرت فرد کاهش می‌یابد.
• تورم، خشکی و حساسیت در قسمت انتهایی انگشت شست  باعث به وجود برآمدگی یا زائده استخوانی در قسمت انتهایی انگشت شست می‌شود.

چگونه می‌توان به آرتروز انگشت شست پی برد؟

درحین معاینه بدنی، درمانگر از علائم شما سوالات مرتبطی پرسیده و به دنبال تورم یا برآمدگی قابل توجه در مفاصل شما خواهد بود. ممکن است هنگام حرکت انگشت دست سعی کند تا با فشار انگشت شست شما را به سمت مخالف فشار دهد اگر این حرکت صدای اصطکاکی ایجاد کرده یا باعث بروز درد شود، به احتمال زیاد غضروف فرسوده شده و استخوانها در حین حرکت روی یکدیگر ساییده می شوند.

 

درمان آرتروز انگشت شست

جراحی

در مراحل اولیه بروز آرتروز انگشت شست درمان معمولا شامل ترکیبی از روش‌های درمانی غیر جراحی خواهد بود اما در صورتی که آرتروز انگشت شست شما شدید باشد ممکن است انجام عمل جراحی  برای درمان ضروری  باشد.

• دارو درمانی

• کاردرمانی دست

 خدمات کاردرمانی دست شامل :

• موبیلیزاسیون
• روش‌های حرارتی
• استفاده از کیسه‌های یخ یا پدهای گرمایشی ( بسته‌های گرم می‌تواند به تسکین دردهای موضعی کمک کند.)

 

فواید کاردرمانی دست برای کودکان

در کاردرمانی دست کودکان با ارائه تمرینات کاردرمانی به تقویت مهارت‌های هماهنگی حرکتی، نوشتن و مهارت‌های ریز و درشت کودکان و… کمک می‌کنند. در این قسمت تاثیر کاردرمانی دست را با دو مثال معرفی می کنیم.

 

تاثیر ضعف کمربند شانه‌ای بر دست کودکان

مفصل شانه امکان حرکت بازو در دامنه حرکتی بسیار وسیعی را فراهم می‌کند. درد شانه به دلیل حرکات تکراری در بسیاری از کارهای روزانه از جمله نوشتن، شانه را در معرض آسیب عضلات مهم این ناحیه قرار می‌دهد و به مرور زمان حرکات بازو و در نتیجه مچ را مختل می‌کند، بنابراین کودک نمی‌تواند قلم را به درستی در دست بگیرد که در نهایت موجب بد خط نویسی می‌شود.

 کاردرمانگر دست برای تقویت کمربند شانه‌ای و در نتیجه تقویت دست خط کودکان در خانه یکسری روش های خانگی و یک سری روشهای کلینیکال ارائه می‌کند که حتما باید توسط درمانگر انجام شود. در ادامه به بررسی هریک میپردازیم.

 

درمان‌های کلینیکال مشکلات شانه ای

با قرار دادن استرس روی ساختارهایی که دامنه حرکتی شانه را محدود می‌کنند، شکل گیری بافت در رباط، تاندون و عضله میتواند تحت تاثیر قرار بگیرد. این کار را می‌توان با تعدادی از تمرینات دامنه حرکتی کشش‌های کپسولی و عضلانی انجام داد.

درمان‌های تقویتی برای مشکلات شانه ای

در نظر گرفتن تمرینات هوازی برای سلامت عمومی هر بیمار مبتلا به آسیب شانه، اهمیت ویژه‌ای دارد. پس از یک آسیب شانه، به طور کلی به بیماران توصیه می‌شود که با فعالیت‌های مانند پیاده روی، دوچرخه سواری یا دویدن آهسته خود را فعال نگه دارند.

تمرینات کاردرمانی دست در منزل

معمولا متخصصان کاردرمانی راهکارهای برای کاردرمانی دست در منزل مانند موارد زیر ارائه می کنند:

1. دو دست را باهم به پشت ببرید. یکی دست را کمی بالاتر از دست دیگر گذاشته و تا حدی جلو ببرید تا احساس کشش کنید. هرحالت را 30 ثانیه نگه دارید و سپس با دست دیگر شروع کنید.
2. روی شانه آسیب دیده دراز بکشید، اجازه دهید دستتان روی زمین صاف شود. بعد با دست دیگر به ساعد خود فشار وارد کنید 30 ثانیه در این حالت نگه دارید و بعد با سمت دیگر شروع کنید.
3.  یک دست را کمی بالاتر از دست دیگر گذاشته و تا حدی جلو ببرید تا احساس کشش کنید. هرحالت را 30 ثانیه نگه دارید و سپس با دست دیگر شروع کنید.

 

تقویت مهارت‌های درشت با کاردرمانی دست

پس از تولد، کودک از عضلات بزرگ بدن خویش استفاده کرده و مراحل مهم رشد حرکتی مانند گردن گرفتن، غلت زدن، چهار دست و پا رفتن، ایستادن و در نهایت راه رفتن را در طی ۱۲ تا ۱۶ ماه کسب می‌کند.

 پس از راه افتادن، او همچنان به تلاش های خود برای شناخت بیشتر محیط پیرامون و افزایش مهارت‌هایی که تاکنون بدست آورده ادامه می دهد.

 کودک هر چه قدر بیشتر بازی می‌کند، بیشتر می‌تواند مهارت‌هایی مانند دویدن، پرتاب کردن توپ، بالا و پایین پریدن، معلق زدن و … را در خود پرورش دهد.

 به مجموع این مهارت‌های حرکتی، اصطلاح مهارت‌های حرکتی درشت اطلاق می‌شود. با انجام این مهارت‌ها، اطلاعات حسی بیشتری به مغز او وارد شده و ارتباطات عصبی جدیدی در آن پدیدار می‌شود.

 در نتیجه می توان گفت که رشد مهارت‌های حرکتی درشت موجب تقویت سیستم عضلانی-اسکلتی بدن شده و پایه گذار فرآیند یادگیری و تحصیل کودک در مهدکودک، پیش دبستانی و مدرسه می‌باشد.

 به همین علت در کودکانی که مراحل رشد حرکتی خود را به درستی طی نکرده و یا در انجام این مهارت‌ها ضعف دارند، علائمی از قبیل تمرکز پایین در کلاس درس، ضعف در آگاهی بدنی، مشکل در نوشتن (دستخط)، مشکل در نشستن سر کلاس، وضعیت غلط بدنی، مشکل در تعادل و هماهنگی عضلات دست و پا، و اجتناب از فعالیت‌های ورزشی و جسمانی مشاهده می شود.

 به همین خاطر برای تقویت مهارت‌های دست کودکان می‌توان از کاردرمانی دست کمک گرفت تا کودک توانایی لازم برای انجام فعالیت‌های روزمره خود را کسب کند. 

کاردرمانگر در ابتدا کودک را ارزیابی می کند و متناسب با نیاز او برنامه درمانی طراحی می کنند. برای اجرای برنامه درمانی شان از انواع تجهیزات کاردرمانی دست استفاده می کنند.

کلام آخر

در این مقاله به اهمیت کاردرمانی دست برای کودکان و بزرگسالان با ارائه مثال های کاربردی پرداختیم. اگر شما همچنان سوالی دارید که در مقاله به آن پرداخته نشده می توانید از خدمات مشاوره ای سایت خانواده توانمند استفاده کنید. برای دریافت خدمات مشاوره با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

 

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.