آموزش کودکان نابینا اگر به خوبی توسط والدین و متخصصان آموزشی و توانبخشی انجام شود، آنان نیز می توانند زندگی مستقلی داشته باشند و فرد توانمندی باشند. اما اگر در مسیر آموزش کودکان نابینا به تفاوت های فردی آنان توجه نشود نمی توان انتظار زیادی داشت. در این مقاله به آموزش کودکان نابینا می پردازیم.

ماجرای کلاس هنر 

تو کلاس هنر با بچه ها کلاژ  درست کردیم.

مقواهای رنگی با اشکال غیر هندسی، برگه کاغذ A4 و چسب، رو در اختیار بچه‌ها گذاشتم. وسایل بچه‌ها رو داخل سبد گذاشتم تا بچه‌ها بتونند راحت‌تر وسایل مورد نیازشون رو پیدا بکنند.

بهشون گفتم: بچه‌ها مقواها رو لمس کنید .

وقتی بچه‌ها مقوا رو لمس کردند ازشون پرسیدم: بچه ها مقواها شبیه چی هستند؟ باهاشون چی میشه درست کرد؟

ارمیا گفت: خانم اجازه! مقوای من شبیه، یه دایره است میتونم باهاش گل درست کنم.

نازنین گفت: خانم اجازه! من نمیدونم!!! باهاش چی درست کنم. 

فاطمه زهرا گفت: من دوست دارم با این مقواها ، درخت درست کنم حالا هر شکلی که میخواد  باشه!!!

من از بچه‌ها خواستم تا با تمام وسایلی که در اختیارشون بود یک کاردستی درست کنند. برای همین، بچه‌ها  شروع کردن به ساختن کاردستی! و دست به کار شدن!!!

یکی از بچه‌ها وقتی چندتایی مقوا چسبوند یکم بعدش همه رو از کاغذ جدا کرد و دوباره شروع به چسبوندن کرد.

ارمیا مقواها رو روی هم چسبوند و بعد باهاشون یه کشتی درست کرد که قراره، همه مسافرها رو به ساحل برسونه.

نازنین با استفاده از وسایلی که بهش دادم یک گربه درست کرد.

نگین تکه‌های مقوا رو بدون اینکه برش بزنه روی کاغذ چسبوند و توضیح می‌داد که این ماشین هستش و اینکه این چرخ‌هاش و اینم آینه‌های ماشینِ.

فاطمه‌زهرا، قناری درست کرد که داشت آواز میخوند، اجزای تشکیل دهنده قناری رو بهم گفت. قناریش بال و نوک و پا داشت. نگین وقتی حرف‌های فاطمه زهرا رو شنید گفت: مگه پرنده پا دارند؟! فاطمه زهرا گفت: بله همه پرنده ها پا دارند مگه نه خانم؟

منم گفتم: بله! همه پرنده‌ها پا دارند.

من تو کلاس هنر سعی می‌کنم بچه‌های نابینا همه چیز رو خودشون درست کنند، بهشون اجازه میدم همه چیز رو لمس بکنند تا از طریق دستاشون ببینن، تا از این طریق بتونن با محیط اطرافشون ارتباط برقرار کنند.پس اگر هنوز هم به دنبال راهکار برای آموزش کودک نابینا خودتون هستید همچنان با ما همراه باشید. 

روش های آموزش کودکان نابینا

قبل از پاسخ به این سوال باید گفت: کودکان بینا بسیاری از مفاهیم و فرآیندها را از طریق حس بینایی شان می آموزند اما کودکان نابینا به دلیل نداشتن حس بینایی این توانایی را ندارند. اگر سایر حواس آنان از جمله حواس لامسه و شنیداری شان را در دوران کودکی از طریق بازی،آموزش، توانبخشی تقویت کنیم می توانیم به آنان بسیاری از مهارت های اجتماعی و زندگی و حرفه ای را بیاموزیم.

در گام اول آموزش کودکان نابینا نیاز به تقویت حواس لامسه، شنیداری، چشایی، بویایی دارند. برای تقویت حس لامسه نیاز است که حس کنجکاوی کودک نابینا را فعال کرد. حس بینایی افراد بینا تا زمان خواب فعال می باشد؛ اما زمانی کودک از حس لامسه استفاده می کند که نسبت به اشیا کنجکاو شود. تا زمانی که کودک کنجکاو نشود دست به وسایل نمی زند.

عدم آگاهی از محیط ایجاد ناامنی می‌کند، اگر خود را در اتاق تاریک پر از مانع و موانع فرض کنید می‌توانید حس نابینایان رو درک کنید. همیشه به خود یادآوری کنید چشم‌های کودک نابینا سر انگشتانش است، این ویژگی در بین کودکان زیر دو سال بینا نیز هست، بخش زیادی از حس شناخت کودک با لمس و چشایی و بویایی تکمیل می شود، از این جهت است که کودک اشیا را لمس کرده و سپس به دهان میبرد، وقتی اشیا رو از دست کودک نوپا می‌گیرید و اجازه ی لمس چشایی برای شناخت شی به کودک نمی‌دهید در رشد حسی حرکتی او ایجاد اختلال می کنید، اگر سال‌ها بعد کودک دچار مشکلات فهم ریاضی و اختلالات دیکته‌یی شد تعجب نکنید.

وسایل آموزشی برای تقویت حواس لامسه و شنیداری

اسباب بازی‌های بهترین وسایل برای آموزش کودکان نابینا هستند برای آموزش نابینایان می توانید از وسایل زیر استفاده کنید. انواع عروسک‌های پولیشی و انواع حیوانات با جنس‌های مختلف سنگی شیشه‌ای و متریال‌های استاندارد، انواع ماکت و مولاژ بدن انسان، اسکلت بدن، انواع خودروها، ماشین‌های سازه‌ای ساده، کیت‌های الکترونیکی ، کیت‌های لوگو و… جز اسباب بازی های مناسب برای کودکان نابینا می باشد.

برای تقویت حس شنیداری، کودکان نابینا می توانید از پادکست‌های آموزشی و وسایل کمک آموزشی و اسباب باز‌ی‌ها صدادار استفاده کنید تا کودک با انواع صداهای محیط زندگی خود آشنا شود.

کلام آخر

در این مقاله پیش نیازهای لازم آموزش کودکان نابینا را معرفی کردیم. برای آشنایی با نحوه چیدمان میز و سفره مناسب کودکان نابینا،مسواک زدن،استقلال حرکتی نابینایان، تقویت حواس نابینایان، کاردرمانی کودکان نابینا،نیازهای کودکان نایینا، نحوه آموزش کودکان نابینا، خرید اسباب بازی برای کودکان نابینا و پادکست مخصوص نابینا حتما به بخش مقاله  و پادکست سایت خانواده توانمند سر بزنید.

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات  (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.