جدیدترین درمان اوتیسم یا روش‌های جدید برای درمان اوتیسم کدام یک درست‌تر است. بیایید با هم این محتوا را تا آخر بخوانیم تا متوجه شویم که آیا برای اوتیسم درمان جدیدی وجود دارد یا نه!

از سوالات مهم خانواده‌های بچه های اوتیسم این است که آیا اوتیسم درمان دارد یا نه؟! برای جواب به این سوال باید گفت هر مشکل یا مسئله ای راهی دارد البته اگر مشکل یا مسئله به درستی شناخته شده باشد!!!  مسئله اصلی کودکان و افراد اوتیسمی این است که مشکل و مسئله این گروه به درستی درک نشده‌است.گروهی معتقدند اوتیسم بیماری یا اختلال نیست یک نوع سبک زندگی است

اغلب افراد نیز معتقدند کودکان و افراد اوتیسم به دلیل داشتن تفاوت عصب شناختی، رفتار و عملکردهای متفاوتی از سایر افراد دارند. که اگر به آنان در زمان مناسب آموزش داده شود یا تحت درمان قرار گیرند، می‌توان به آنان در داشتن سبک زندگی نرمال کمک کرد.

دیدگاه‌های مختلف در حوزه اوتیسم منجر به ارائه روش‌های مختلف درمانی شده است. در این مقاله قصد داریم شما را با روش های مرسوم درمان اوتیسم و جدیدترین روش‌های درمان اوتیسم آشنا کنیم.

روش های درمانی کودکان اوتیسم

متخصصین حوزه اوتیسم از روش‌های درمانی مختلفی برای درمان کودکان و افراد اوتیسم استفاده می‌کنند از جمله:

1. رفتاردرمانی
2. بازی درمانی
3. کاردرمانی
4. فیزیوتراپی
5. گفتاردرمانی
6. ماساژدرمانی
7. مدیتشن

با این حال، نتایج درمان متفاوت خواهد بود برخی از افراد در این طیف ممکن است به برخی از رویکردها پاسخ خوبی نشان دهند، در حالی که ممکن است در  برخی دیگر نتیجه‌ای نداشته باشد.

درمان‌های جایگزین نیز برای مدیریت اوتیسم وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشد:

1. ویتامین‌های  با دوز بالا
2. شیمی درمانی، که شامل دفع فلزات از بدن است
3. اکسیژن درمانی هایپرباریک
4. ملاتونین برای رفع مشکلات خواب

البته قبل از سرمایه گذاری در هر یک از گزینه های درمانی، والدین و مراقبان، باید هزینه های مالی را در برابر منافع احتمالی بسنجند.

روش‌های درمان اوتیسم با رفتاردرمانی

در حوزه توانبخشی اوتیسم مدل‌های مختلفی از رفتار درمانی وجود دارد، مهم‌ترین آنها را لواس مطرح کرد که به ABA معروف است. 

 ( ABA) روش مرسوم درمان اوتیسم

بسیاری از روش های درمان کودکان و افراد اوتیسم بر پایه اصول روش ABA  تهیه شده‌اند. اصل مهم این روش این است که، رفتارهایی که مورد تشویق قرار می‌گیرند که احتمال تکرار و افزایش آنها وجود خواهد دارد و رفتارهایی که مورد توجه قرار نگیرد احتمال حذف شدن آنها وجود دارد.

اگر چه ABA یک تئوری می‌باشد ولی بسیاری از مردم از این اصطلاح برای روش‌های که با این اصل کار می‌کنند استفاده می‌کنند.

دو روش مهمی که بر پایه ABA اصل وجود دارند:

• روش آموزش جزء به جزء
• لوواس

در روش آموزش جزء به جزء و روش لوواس، هر تمرینی که به کودک داده می‌شود، شامل یک دستور، یک عمل از طرف او و یک عکس العمل از طرف درمانگر می‌باشد. این روش علاوه بر تصحیح رفتارهای کودک، به آموزش مهارت‌های جدید نیز می‌پردازد. از قبیل مهارت‌های اولیه مانند خوابیدن و لباس پوشیدن تا مهارت‌های پیشرفته مانند برخوردهای صحیح اجتماعی.

 در این روش معمولا کودک بین 30 تا 40 ساعت در هفته به صورت انفرادی با درمانگر دوره دیده، کار می‌کند. هر کار و مهارت جدید به اجزاء کوچکتری تقسیم می‌شود. هرگاه کار خواسته شده از کودک به درستی انجام می‌شود، کودک مورد تشویق قرار می‌گیرد. با اینکار انگیزه کودک برای تکرار آن و فرمانبری بیشتر می شود، این روش با مخالفت‌هایی نیز روبرو شده است. آمار و ارقام و تجربه نشان داده است که تکنیک‌های ABA  نتایج مثبت و با ثباتی بر روی کودکان اوتیسم داشته است.

در این قسمت از مقاله به معرفی روش PRT در توانبخشی اوتیسم می‌پردازیم که رهیافتی از روش ABA است اما سعی دارد بعضی از مشکلات ABA را جبران کند. 

PRT یکی از رهیافت‌ها به ABA و مبتنی بر اصول APA است، که توسط کوگلها و همکارانشان در سال 1980 مطرح شد. رهیافت PRT بیش از اینکه یک روش باشد، یک سبک زندگی است. از این رو به آن روش طبیعی نیز می‌گویند؛ زیرا آموزش کودک توسط والدین و در محیط منزل صورت می‌گیرد. 

مربی ابتدا شیوه‌ی کار را برای والدین توضیح می‌دهد و پس از آن کل خانواده درگیر می‌شوند و کار را ادامه می‌دهند. در این روش هر موقعیت در زندگی روزمره، فرصتی برای یادگیری و آموزش در تمام مراحل کار است. در این روش ما وارد ارتباط دو طرفه با کودک و وارد بازی می شویم و انجام کار را از او می خواهیم.

تفاوتABA و PRT چیست؟

 انجام بسیاری از کارها منوط به حرف زدن کودک می‌شود، مثلا برای گرفتن خوراکی یا اسباب بازی و .. باید نام آن را بگوید. این دقیقا تفاوت PRP و ABA است. به این صورت که ABA در آموزش مهارت‌ها، آموزش کلام را نادیده گرفته و در بسیاری از کارها مکالمه دوطرفه بین مربی و کودک وجود ندارد و صرفا با موفقیت کودک و ابراز توجه مربی و تقویت، کار ادامه پیدا می‌کند. و این چنین زمان طلایی برای زبان از دست می رود.

همچنین در PRT عقیده بر این است که به جای تمرکز روی رفتارهای جزئی باید روی حوزه‌های محوری متمرکز شود. با تقویت حوزه‌های کلیدی، بسیاری از رفتارهای دیگر کودکان  و افراد اوتیسم پیشرفت می‌کند.

حوزه‌های محوری در PRT  

انگیزه

از جمله عوامل تاثیر گذار در بالا بردن انگیزه کودکان و افراد اوتیسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• انتخابگری کودک
• توزیع تکالیف جدید بین تکالیف یادگرفته شده
• تنوع در تکالیف
• پاداش دادن به هر تلاش
• تلاش‌های طبیعی مستقیم و از جنس فعالیت
• پاداش مشروط به پاسخ( فوری و مرتبط) اشاره کرد.

پاسخگویی به نشانه‌های متعدد

چون کودکان اوتیسم بیش انتخابگر هستند و فقط به نشانه‌های محدودی در کار و فعالیت اشیا و افراد توجه می‌کنند در این روش به کودک، آگاهی به سایر نشانه‌ها را آموزش می‌دهیم.

خود آغازگری اجتماعی و پرسیدن سوال

این قسمت شامل توجه مشترک و اشتراکی، درخواست تقاضا، سوال کردن، شروع بازی و محاوره‌های اجتماعی می‌شود.

خودگردانی

مراحل آن عبارتند از انتخاب رفتارهای هدف، انتخاب پاداش و مشوق، استفاده از ابزار کنترل گر، ایجاد استقلال، انجام کار در موقعیت‌ها و محیط‌های مختلف.

به طور خلاصه می‌توان گفت: ویژگی‌های اصلی PRT عبارتند از:

• کودک محور
• خانواده محور
• بازی محور
• کار در محیط طبیعی و کار روی حوزه‌های محوری

و اهداف روش PRT: شامل رشد مهارت‌های اجتماعی- ارتباطی و رشد کلام کودک می‌باشد.

روش‌های جدید درمان اوتیسم

با پیشرفت علوم و همکاری بین محققان حوزه‌های مختلف روانشناسی و شناختی، کامپیوتر و… رویکردهای جدید درمانی اوتیسم با ابزارها و روش‌های مختلف طراحی شده است.

بعضی از رویکردهای درمانی با هدف اصلاح و بهبود رفتارهای کودکان اوتیسم در تلاش هستند تا از توانمندی‌های این کودکان استفاده کنند. به همین خاطر در این جا با روش‌های درمانی جدید که بر پایه ربات‌ها و گیمیفیکیشن هستند معرفی می‌شوند.

 جدیدترین درمان اوتیسم با ربات QT robot

محققان دریافتند برای درمان کودکان اوتیسم از ربات های انسان نما می توان استفاده کرد. آموزش زودهنگام کودکان اوتیسمی می‌تواند زندگی آنان را به طرز چشمگیری بهبود بخشد.

رفتار این ربات اجتماعی از طریق حرکات صورت و حالات چهره، برای کودکان قابل‌فهم است و به آنان کمک می‌کند مهارت‌های اساسی اجتماعی و ارتباطی زندگی با دیگران را پرورش دهند.

بیماری اوتیسم، همان اندازه که عادی است، اختلالی کاملا پیچیده است و بر ارتباطات کلامی و غیرکلامی، فرصت‌ها و فعالیت‌های خلاقانه تاثیر دارد.

از دست دادن مهارت‌های مربوط به زبان و تعامل اجتماعی در حدود 20 درصد از کودکان اوتیسمی مشاهده می‌شود و این ربات ها قادر به آموزش مهارت‌ها به کودکان و بهبود دیدگاه‌های آنان برای برقراری ارتباط در آینده است.

مشکل این است که در حال حاضر، کمبود شدید مربیان و درمان‌های کافی برای ارائه این حمایت‌ها وجود دارد. دانشمندان براین باورند که ربات QTrobot می‌تواند در تغییر این وضعیت کمک‌کننده باشد. شرکت Lux AI سازنده این ربات است.

آموزش احساسات و رفتار اجتماعی مثبت از طریق هوش مصنوعی در این ربات انجام می‌شود. این ربات، پیش‌ از این در چندین مرکز اوتیسم در کشورهای مختلف از جمله فرانسه و لوکزامبورگ مورداستفاده قرارگرفته است.

برنامه درسی آن شامل مهارت‌های اجتماعی، عاطفی و شناختی است و قرار است که آموزش مهارت‌های خودیاری، خودمختاری، تقلید و مفهوم فضایی هم به آن اضافه شود. این ربات مطابق با استانداردهای امنیتی و حریم خصوصی است، ازاین‌رو، به دوربین و میکروفون مجهز است و اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند.

اپلیکیشن پازل یار

اپلیکیشن پازل‌یار به گونه‌ای طراحی شده است که تمام کودکان از جمله کودکان اوتیسم بتوانند توانایی‌های شناختی خود را ارتقا دهند. طراحان اپلیکیشن پازل‌یار  با درک اوتیسم به عنوان تنها یک تفاوت در نحوه کارکرد مغز و حواس، معتقدند افراد اوتیستیک را باید در کنار دیگر افراد دیده شوند و به این دلیل است که اپلیکیشن پازل‌یار سعی دارد نیازهای افراد اوتیستیک را در یک چارچوب فراگیر ببیند و آن‌ها را از افراد غیر اوتیستیک جدا نکند.

جدیدترین درمان اوتیسم با گیمیفیکیشن

در اینجا 4 برنامه برتر که با استفاده از گیمیفیکیشن در جهت درمان و اصلاح و بهبود کودکان و افراد اوتیسم است را معرفی میکنیم.

 گیمیفیکیشن (gamification) ) چیست؟

از گیمیفیکیشن یا بازی‌وارسازی یعنی از ساختارهای بازی، در پدیده‌هایی که ماهیت غیر بازی دارند استفاده کنیم. علت این کار این است که بازی‌ها جذابیت‌هایی دارند که در دنیای غیر بازی آن‌ها را پیدا نمی‌کنیم. به همین دلیل متخصصین حوزه اوتیسم با همراهی متخصصین حوزه کامپیوتر در تلاش هستند که مراحل درمان را از طریق گیمیفیکیشن جذاب کنند تا کودکان اوتیسم با انگیزه مسیر رشد خود را طی کنند.

گیمیفیکیشن Book Creator

 کودکان و افراد اوتیسم با استفاده از اپ Book Creator و با کمک یک بزرگسال، شانس درک ارتباط عمیق و معنی داری از طریق تبدیل عکس، موسیقی، ضبط صدا، فیلم و متن به یک کتاب واقعی را پیدا می‌کنند. در واقع کودک با ابزارهای مختلف می تواند کتاب بسازد. موضوع کتاب می‌تواند درباره فعالیت‌های شخصی و روزمره  مانند غذا خوردن، آداب مهمانی رفتن و مراقبت از حیوان خانگی و هر موضوع دیگری باشد. فرآیند ایجاد کتاب و کاوش در محتوا باعث می شود،کودک حس بیشتری نسبت به توانایی درک محیط اطراف خود داشته باشد.

گیمیفیکیشن  Autismate

 با استفاده از Autismate کودکان اوتیسمی با نحوه‌ی درست تعاملات با موجودات  مختلف را می‌آموزند یک کودک با درک ضعیف و مهارت‌های ارتباطی پایین می‌تواند در انجام بعضی فعالیت‌ها نا امید شود. بسیاری از این کودکان از دیدن تصاویر و نقاشی‌ها لذت می‌برند.

بنابراین می‌توان با استفاده از رسانه‌های پویا مانند AutisMate که در آن کودکان می‌توانند سناریوها و تنظیمات مختلف را کشف کنند که به آنها حس کنترل بر یادگیری خود را می‌دهد. این می‌تواند یک تمرین خوب برای تمرین مهارت‌های جدید قبل از ورود به زندگی واقعی نیز باشد.

ویژگی‌های اضافی در برنامه عبارتند از :

1. یک برنامه زمان بندی بصری برای درک توالی خطی مراحل و فعالیت‌ها
2. یک بخش برای ساخت جملات برای کمک به کودکان تا بتوانند ارتباط برقرار کنند.

گیمیفیکیشن Kid In Story 

 با استفاده از Kid In Story میتوان برای کودکان اوتیسمی کتاب های داستانی ساخت که شخصیت اصلی آنها خود کودک باشد تا از این طریق به کودکان اوتیسم در تشخیص کلمات خوب و نحوه ی صحبت کردن را آموخت.

 دوربین iPad می تواند برای عکسبرداری از کودک استفاده شود. پس از آن تصویر می تواند به تنظیمات داستان اضافه شود و بزرگسالان می توانند از صدای خود برای گفتن آنچه اتفاق می افتد استفاده کنند. به عنوان یک قدم اضافی، ممکن است مفید باشد که روایت را به صورت نوشتاری ترجمه کنید. این امر می تواند به کودک کمک کند تا در بهبود و پردازش کامل قسمت ها بهتر شود.

گیمیفیکیشنPuppet Pals

با کمک این اپ، والدین و مراقبان کودک می‌توانند عکس‌ها را به عنوان ابزارهای آموزشی ارزشمند تبدیل کنند. شرایط اجتماعی زندگی واقعی می‌تواند برای بچه‌ها در طیف اوتیستیک گیج کننده باشد. وقایع و حوادث می‌تواند بسیار سریع رخ دهد. و به دلیل مشکلات زبانی کودک، برای خانواده‌ها سخت است تا واکنش مناسبی نسبت به فرم‌های بهتر رفتار یا زبان مورد استفاده کودک نشان دهد و در مورد آنها بحث کند.

استفاده از داستان‌های سفارشی می‌تواند یک ابزار آموزشی قدرتمند باشد. با Puppet Pals، عکس‌های بچه‌های دیگر، کودک، بزرگسالان و غیره می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. از طریق استفاده از قابلیت ضبط، کاربران می‌توانند صداها را برای Puppet ها ایجاد کنند. فرمت کلی می‌تواند برای تکرار شرایط و آموزش روش‌های جایگزین رفتار، برقراری ارتباط و یا تعامل بسیار مؤثر باشد.

جمع بندی…

اولین گام در درمان اوتیسم این است که ما بتوانیم این افراد را همان گونه که هستند، بشناسیم و در گام بعدی برای تعامل و ارتباط با آنان، از روش های موثری در جهت برقراری ارتباط موثر استفاده کنیم تا با تعامل و ارتباط سازنده بتوانیم به کودکان و افراد اوتیسم کمک کنیم تا مسیر رشد خود را هموار کنند تا  از این طریق بتوانند قابلیت‌های خود را بروز دهند.

خانواده توانمند به دنبال چه هدفی است؟

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم و تجهیزات توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و…) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت زمانی و مکانی از خدمات گفته شده بهره‌مند شوند.