شنوایی، یکی از حواس پنجگانه حیاتی، نقش بسزایی در ارتباطات، یادگیری و کیفیت زندگی ما ایفا می‌کند. کم شنوایی گوش، به عنوان یک اختلال شایع، می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشد. تشخیص زودهنگام و پیگیری مناسب، کلید حفظ سلامت شنوایی و جلوگیری از عوارض جانبی است. در این مقاله از سایت خانواده توانمند به معرفی و بررسی علت کم شنوایی کودکان و بزرگسالان، روش‌های تشخیص و راهکارهای پیگیری کم شنوایی گوش می‌پردازیم.

محتوای مقاله

• علائم کم شنوایی گوش
• تشخیص کم شنوایی
• انواع کم شنوایی

 

 

کم شنوایی گوش براساس سن ابتلا

 بیماری کم شنوایی مادرزادی

این نوع کم شنوایی،  قبل یا در مدت کوتاهی بعد از تولد  (معمولا قبل از 3 سالگی) رخ می دهد و می تواند تاثیرات عمیقی بر رشد گفتار و زبان کودک داشته باشد.

کم شنوایی گوش از نوع اکتسابی

 اختلال کم شنوایی اکتسابی که بعد از رشد گفتار و زبان می‌باشد و اثرات منفی کمتری نسبت به کم شنوایی مادر زادی می گذارد.

 

علت کم شنوایی گوش کودکان

عفونت های گوش شایع‌ترین علت کم شنوایی در کودکان خردسال می باشد.

 

علل مادرزادی کم شنوایی گوش

که قبل یا هنگام تولد اتفاق می‌افتد مانند عوامل ژنتیکی، عفونت‌های داخل رحمی، مشکلات مربوط به عامل RH خون، دیابت مادرزادی، فقدان اکسیژن، بد شکلی‌های ساختارهای گوش، نارس بودن و…

 

علل اکتسابی کم شنوایی گوش

که پس از تولد در هر زمانی ممکن است اتفاق بیفتد. مانند عفونت های گوش، داروهای اتوتوکسیک، مننژیت، سرخک، انسفالیت، آبله مرغان، آنفلوانزا، سرخچه، ضربه به سر و..

 

علت کم شنوایی گوش بزرگسالان

کم شنوایی در بزرگسالی ممکن است بر اثر ضربه سر و صدا، عفونت یا بیماری، داروها و کهولت سن اتفاق بیافتد و شایع‌ترین علت آن آسیب ساختمان‌های گوش داخلی یا آسیب به عصب شنوایی می باشد.

 

نشانه‌های کم شنوایی

 کم شنوایی در بسیاری از موارد بطور ناگهانی ایجاد نمی‌شود و بصورت یک پروسه طولانی مدت در طی چندین سال رخ می‌دهد که باعث می‌شود، شخص به سختی متوجه مشکل کم شنوایی خود شود. 

در برخی موارد کاهش شنوایی به صورت ناگهانی و در عرض کمتر از 72 ساعت رخ می‌دهد که به آن کم شنوایی و یا کری ناگهانی گفته می‌شود که باید ظرف کمتر از 24 ساعت (زمان طلایی)  اقدامات درمانی آن انجام گیرد.  چند نمونه از نشانه های کم شنوایی را  در ادامه مقاله معرفی می کنیم.

از علائم کم شنوایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. زمانی که مردم صحبت می‌کنند، صدای آنها بطور “من و من” شنیده می‌شود و انگار که بطور زیر لبی صحبت می‌کنند.
2. شما می‌توانید صحبت کردن افراد را بشنوید ولی قادر به تشخیص کلمات و گفتار نیستید.
3. گفتگو در محیط‌های پر سروصدا و شلوغ نظیر رستوران و … دشوار است.
4. دوستان و افراد خانواده شما متوجه کم شنوایی شما می‌شوند و به شما اعلام می‌کنند.
5. صدای تلویزیون را بیشتر از حدی که دیگران احساس راحتی کنند، بلند می‌کنید

تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که اگر اختلالات شنوایی نظیر کاهش شنوایی درمان نشود، روابط فرد را با دوستان، عزیزان و افراد خانواده خود را تحت الشعاع خود قرار می دهد و باعث انزوا، گوشه گیری، افسردگی و مشکلات روحی روانی متعددی می گردد. افت شنوایی همچنین در محیط‌های کاری می تواند باعث ایجاد اختلال در کیفیت کاری و کاهش میزان درآمد فرد شود.

 

تشخیص کم شنوایی: رمزگشایی سکوت

برای تشخیص دقیق نوع و شدت کم شنوایی، انجام آزمایش‌های شنوایی سنجی ضروری است:

ادیومتری تن خالص
دقیق‌ترین روش برای ارزیابی شنوایی.

ادیومتری گفتاری
بررسی توانایی درک گفتار

آزمون شنوایی ایمیتنس
بررسی عملکرد گوش میانی

الکترونیستاگموگرافی
آزمون تعادل، در صورت وجود سرگیجه.

 

انواع کم شنوایی

 

کم شنوایی انتقالی

 اختلال کم شنوایی انتقالی با هر نوع بیماری که مانع از انتقال مکانیکی صدا از طریق حفره گوش میانی به گوش داخلی گردد ایجاد می‌شود. این اختلال می‌تواند ناشی از انسداد در مجرای گوش خارجی و یا هر نوع اختلالی باشد که بر توانایی گوش میانی در انتقال انرژی مکانیکی به حلزون گوش تاثیر نامطلوب می‌گذارد. کم شنوایی منجر به کاهش یکی از ویژگی‌های فیزیکی صدا به نام شدت (بلندی صدا) می‌شود به طوری که انرژی وارد شده به گوش داخلی پایین‌تر یا با شدت کمتری از محرک اصلی می باشد.

 فرد دچار کم شنوایی انتقالی برای شنیدن صدا انرژی بیشتری لازم دارد اما اگر صدا به اندازه کافی بلند باشد مانع مکانیکی رفع می‌شود و گوش‌ها کار طبیعی خود را انجام می‌دهند. به طور کلی، می‌توان علت کم شنوایی انتقالی را شناسایی نموده و تا بهبودی کامل و یا جزئی شنوایی آن را درمان کرد. پس از اتمام درمان پزشکی برای کم شنوایی انتقالی، سمعک در تصحیح نقص شنوایی باقی مانده موثر است.

 

کم شنوایی حسی عصبی

 بیماری کم شنوایی حسی عصبی ناشی از فقدان یا صدمه به سلول‌های حسی (سلولهای موئی) در حلزون گوش و به صورت دائمی می باشد. کم شنوایی حسی عصبی به «کم شنوایی عصبی» نیز شهرت دارد و می‌تواند ملایم، متوسط​​، شدید یا عمیق باشد.

کم شنوایی حسی عصبی ملایم تا عمیق را می‌توان به کمک ابزار یا ایمپلنت‌های گوش میانی درمان کرد. ایمپلنت‌های حلزون گوش معمولا راهکاری برای کم شنوایی‌های شدید یا عمیق هستند.

برخی افراد تنها در فرکانسهای بالا دارای کم شنوایی حسی عصبی هستند، که به آنها کم شنوایی جزئی می گویند. در این موارد، تنها سلولهای موئی در پایین حلزون گوش آسیب دیده‌اند. در راس یا همان بخش داخلی حلزون گوش، سلول‌های موئی قرار دارند که مسئول پردازش تن صدای کم فرکانس هستند و هنوز دست نخورده باقی مانده‌اند. تحریک ترکیبی الکتریکی و صوتی یا EAS به طور اختصاصی برای این موارد توسعه یافته است.

 

کم شنوایی دو گوشی یا دو طرفه

 زمانی که کم شنوایی دو طرفه( دو گوشی) اتفاق می‌افتد که هر دو گوش در معرض کم شنوایی باشد. اختلال کم شنوایی دو طرفه می‌تواند متقارن یا نامتقارن باشد. به عبارتی از دست دادن یکسان شنوایی در هر دو گوش را متقارن می‌نامند و هنگامی که یک گوش بهتر از دیگری می‌شنود به آن نامتقارن می‌گویند. درحالی که کم شنوایی دو طرفه در طول زمان با کاهش سطح شنوایی اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند بسیار ناگهانی نیز رخ دهد.

علل کاهش شنوایی دو طرفه:

• از دست دادن شنوایی دو طرفه علت‌های مختلفی دارد که شایع‌ترین آنها عبارتند از:
• سن
• در معرض صدای بلند قرار گرفتن
• وراثت
• دارو
• آسیب فیزیکی
• عفونت

 

کم شنوایی یک گوشی (یک طرفه)

 کم شنوایی یک طرفه یا ناشنوایی یک طرفه که با عنوان SSD یا UHL شناخته می‌شود بسیار شایع می باشد. میلیون‌ها نفر در جهان درگیر آن هستند. معمولاٌ ناشی از عفونت‌های ویروسی، بیماری منیر، آسیب های سر و گردن یا انجام جراحی برای برداشتن تومور مغزی است. علائم کم شنوایی یک طرفه متفاوت است. 

علاوه بر ضعف شنوایی در یک طرف، بعضی از افراد دچار مشکل تشخیص جهت صدا می شوند که بسیار خطرناک می باشد، بخصوص در زمان عبور از خیابان و یا در ترافیک. بعضی از افراد هم ممکن است قادر به جداسازی صداها نباشند. 

تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که دچار کم شنوایی یک طرفه هستند اغلب:

تحریک پذیر، تحت استرس، عصبی و دچار اضطراب هستند.  از سردرد رنج می‌برند. از نظر اجتماعی منزوی هستند.حساس به نور هستند و در جاهای پر نور دچار سرگیجه می‌شوند. قادر به تشخیص جهت صدا نیستند. پیش فعال هستند. قادر به تشخیص عمق صدا و جدا سازی صداها نیستند. با صدای بلند صحبت می کنند و اغلب دچار افت تحصیلی می‌شوند.

از دست دادن شنوایی یک طرفه ( یک گوشی ) علت‌های مختلفی دارد که شایع‌ترین آنها عبارتند از:

• نوروم آکوستیک: یک نوع تومور است که به عصب شنوایی فشار آورده و در میزان شنوایی تاثیر می‌گذارد.
• لگنینت: یک اختلال است که گوش داخلی را متورم و تحریک پذیر می‌کند.
• بیماری منیر: اختلال در گوش داخلی که در نهایت منجر به ناشنوایی می‌شود.
• نوروفیبروماتوز نوع 2: یک بیماری ارثی است که سبب رشد غیر قطعی عصب شنوایی می‌شود.
• سندرم ری: یک اختلال نادر است که اغلب در کودکان دیده می‌شود.
• التهاب گوش خارجی و کانال گوش

• عفونت گوش میانی

• زونا

• آرتریت

• نارسایی ورتبرو سالیری

• آسیب به گوش یا پارگی پرده گوش

• قرار گرفتن در معرض صداهای بلند یا داروهای خاص

• انسداد گوش

• تومور
• عوارض داروهای تجویزی مانند (  داروهای شیمی درمانی-  دیورتیک ها مانند فوروزماید –  سالیسیلات (آسپیرین) سمیت –  آنتی بیوتیک ها مانند استرپتومایسین و توبرامایسین )

 

کم شنوایی مختلط

کم شنوایی مختلط را میتوان کم شنوایی حسی-عصبی در نظر گرفت که  جزء کم شنوایی انتقالی نیز می باشد. علاوه بر کم شنوایی برگشت ناپذیر ناشی از گوش داخلی و یا اختلال عصب شنوایی، اختلالی در مکانیسم گوش میانی نیز وجود دارد که باعث کاهش بیشتر شنوایی نسبت به کم شنوایی حسی-عصبی به تنهایی هم می‌شود. کم شنوایی انتقالی ممکن است به درمان پزشکی پاسخ دهد و برگشت پذیر باشد اما اختلال کم شنوایی حس- عصبی به احتمال زیاد دائمی خواهد بود. سمعک می‌تواند برای افراد دچار کم شنوایی مختلط مفید باشد.

 

کم شنوایی آمیخته

کم شنوایی آمیخته در واقع از کم شنوایی حسی-عصبی و انتقالی تشکیل می شود. از مشکلات موجود در هر دو بخش درونی و بیرونی یا میانی گوش ناشی می‌شود.

گزینه‌های درمانی می تواند شامل: دارو، جراحی، ابزارهای کمک شنوایی، ایمپلنت گوش میانی یا ایمپلنت استخوان انتقالی باشد.

 

چه کودکانی در معرض کم شنوایی هستند؟

نوزادان و کودکان بیشتر از همه در معرض خطر کم شنوایی و ناشنوایی هستند. چون اولا قادر به اعلام و بیان مشکل رخ داده نیستند و کم شنوایی یک ناتوانی و معلولیت پنهان است و به همین راحتی و از روی ظاهر قابل تشخیص و شناسایی نیست، به ویژه برای عموم کسانی که تخصصی در زمینه‌ی شنوایی و کم شنوایی ندارند. ثانیا کم شنوایی درجات مختلفی دارد و کودک کم شنوا با توسل به موارد دیگری همچون لب‌خوانی و علایم چهره‌ی دیگران، کم شنوایی خود را جبران می‌کند. کم شنوایی در کودکان وقتی معلوم می‌شود که دیر شده و کار از کار گذشته است و زبان و گفتار و سطح عملکرد اجتماعی کودک عقب افتاده است.

خطر کم شنوایی در نوزادان و کودکان را باید جدی گرفت. اگر کودکی یک یا چند عامل خطر زیر را داشت، حتما باید برای ارزیابی وضعیت شنوایی او اقدام عاجل کرد. 

‌عواملی که به عنوان خطر کم شنوایی در کودکان به شمار می‌روند، موارد زیر هستند:

• زود به دنیا آمدن
• وزن کم در هنگام تولد
• وجود افراد کم شنوا در خانواده‌ی پدری و مادری
• فامیل بودن پدر و مادر
• زردی زیاد در بدو تولد، به ویژه وقتی منجر به تعویض خون شود
• عفونت‌های دوران بارداری مادر
• کمبود اکسیژن نوزاد در هنگام زایمان
• کم بودن وزن نوزاد در بدو تولد
• بستری نوزاد در NICU
• مصرف داروهای اتوتوکسیک برای کودک مبتلا به عفونت‌های شدید
• عفونت‌های ویروسی همچون سیتومگالوویروس، هرپس، سیفلیس، سرخک و توکسوپلاسموسیز
• امتیاز آپگار پایین در زمان تولد
• سندروم‌ها، بیماری‌های نورودژنراتیو و ناهنجاری‌های (مالفورماسیون‌های) سر و صورت
• عفونت‌های گوش
• مننژیت
• استفاده از دستگاه ونتیلاتور
• مشکلات ریوی، قلبی، عروقی، کلیوی و کبد
• برخی بیماری‌ها و مشکلات متابولیک
• ضربه به سر
• گیر کردن در مجرای رحم در هنگام تولد
• شیمی درمانی
• تب بالا و مداوم

کلام آخر..

برای درمان کم شنوایی گوش نیاز داریم که تحت نظارت متخصص شنوایی ارزیابی شنوایی صورت پذیرد تا با توجه به علل کم شنوایی و نوع آن روش درمان مناسب، مشخص شود. در همین راستا انتخاب متخصص کمک به سزایی برای بهبود کم شنوایی خواهد داشت پس در انتخاب متخصص دقت لازم را داشته باشید. برای آشنایان با  متخصصان حتما با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

•  مادر کودک کم شنوا فکر نکن تنهایی !!!
• آموزش به کودکان ناشنوا و کم شنوا
• آموزش زبان ناشنوایان
• روش‌هایی برای تربیت شنوایی کودکان
• آستانه شنوایی انسان چگونه تعیین می‌شود؟
• کم شنوایی گوش را چگونه تشخیص دهیم؟
• کودکان کم شنوا یا ناشنوا
• چرا ناشنوایان از سمعک استفاده می کنند؟