کم شنوا کسی است که به خاطر فقدان یا نقص شنوایی قادر به یادگیری زبان محیط از طریق شنوایی نباشد و نتواند از طریق گفتار با دیگر افراد جامعه ارتباط برقرار کند. کم شنوایی گوش مهم‌ترین علت در بین کودکان می باشد و به عنوان شایع‌ترین عاملی که باعث بروز تاخیر در رشد گفتار و زبان می‌باشد.
بیماری کم شنوایی مادرزادی که قبل یا در مدت کوتاهی بعد از تولد ( قبل از یادگیری گفتار و زبان) که معمولا قبل از 3 سالگی است اتفاق می‌افتد.
اختلال کم شنوایی اکتسابی که بعد از رشد گفتار و زبان می‌باشد و اثرات منفی کمتری می‌گذارد.
کم شنوایی در بزرگسالی ممکن است بر اثر ضربه سر و صدا، عفونت یا بیماری، داروها و کهولت سن اتفاق بیافتد و شایع‌ترین علت آن آسیب ساختمان‌های گوش داخلی یا آسیب به عصب شنوایی می باشد.
در بسیاری از موارد کم شنوایی بطور ناگهانی ایجاد نمی‌شود و بصورت یک پروسه طولانی مدت در طی چندین سال رخ می‌دهد که باعث می‌شود، شخص به سختی متوجه مشکل کم شنوایی خود شود.
در برخی موارد کاهش شنوایی به صورت ناگهانی و در عرض کمتر از 72 ساعت رخ می‌دهد که به آن کم شنوایی و یا کری ناگهانی گفته می‌شود که باید ظرف کمتر از 24 ساعت (زمان طلایی) اقدامات درمانی آن انجام گیرد.
تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که اگر اختلالات شنوایی نظیر کاهش شنوایی درمان نشود، روابط فرد را با دوستان، عزیزان و افراد خانواده خود را تحت الشعاع خود قرار می دهد و باعث انزوا، گوشه گیری، افسردگی و مشکلات روحی روانی متعددی می گردد. افت شنوایی همچنین در محیط‌های کاری می تواند باعث ایجاد اختلال در کیفیت کاری و کاهش میزان درآمد فرد شود.
از دست دادن شنوایی یکی از شایع‌ترین مشکلات می باشد که می تواند هر زمان به سراغ هر کسی بیاید و زندگی او را تحت تاثیر قرار بدهد. به منظور تعیین نوع و شدت کم شنوایی و انجام توصیه‌های مناسب برای هر بیمار بایستی ارزیابی جامع شنوایی انجام شود که شامل ادیومتری تن خالص، ادیومتری گفتاری و همچنین آزمون شنوایی ایمیتنس است. اگر علائم سرگیجه و عدم تعادل وجود داشته باشد، آزمون تعادل به نام الکترونیستاگموگرافی نیز ممکن است لازم باشد.
در برخی از بیماران که علائم وزوز گوش دارند ارزیابی کامل وزوز گوش انجام می‌شود. در نهایت بر اساس نتایج آزمون‌های بالینی شنوایی، سمعک و دیگر دستگاه‌های کمک شنوایی مناسب برای درمان انواع اختلالات شنیداری تجویز می‌شود.
اختلال کم شنوایی انتقالی با هر نوع بیماری که مانع از انتقال مکانیکی صدا از طریق حفره گوش میانی به گوش داخلی گردد ایجاد می‌شود. این اختلال می‌تواند ناشی از انسداد در مجرای گوش خارجی و یا هر نوع اختلالی باشد که بر توانایی گوش میانی در انتقال انرژی مکانیکی به حلزون گوش تاثیر نامطلوب می‌گذارد. کم شنوایی منجر به کاهش یکی از ویژگی‌های فیزیکی صدا به نام شدت (بلندی صدا) می‌شود به طوری که انرژی وارد شده به گوش داخلی پایین‌تر یا با شدت کمتری از محرک اصلی می باشد.
فرد دچار کم شنوایی انتقالی برای شنیدن صدا انرژی بیشتری لازم دارد اما اگر صدا به اندازه کافی بلند باشد مانع مکانیکی رفع می‌شود و گوش‌ها کار طبیعی خود را انجام می‌دهند. به طور کلی، میتوان علت کم شنوایی انتقالی را شناسایی نموده و تا بهبودی کامل و یا جزئی شنوایی آن را درمان کرد. پس از اتمام درمان پزشکی برای کم شنوایی انتقالی، سمعک در تصحیح نقص شنوایی باقی مانده موثر است.
بیماری کم شنوایی حسی عصبی ناشی از فقدان یا صدمه به سلولهای حسی (سلولهای موئی) در حلزون گوش و به صورت دائمی می باشد. کم شنوایی حسی عصبی به «کم شنوایی عصبی» نیز شهرت دارد و می‌تواند ملایم، متوسط، شدید یا عمیق باشد.
کم شنوایی حسی عصبی ملایم تا عمیق را میتوان به کمک ابزار یا ایمپلنت‌های گوش میانی درمان کرد. ایمپلنت‌های حلزون گوش معمولا راهکاری برای کم شنوایی‌های شدید یا عمیق هستند.
برخی افراد تنها در فرکانسهای بالا دارای کم شنوایی حسی عصبی هستند، که به آنها کم شنوایی جزئی می گویند. در این موارد، تنها سلولهای موئی در پایین حلزون گوش آسیب دیده‌اند. در راس یا همان بخش داخلی حلزون گوش، سلولهای موئی قرار دارند که مسئول پردازش تن صدای کم فرکانس هستند و هنوز دست نخورده باقی مانده‌اند. تحریک ترکیبی الکتریکی و صوتی یا EAS به طور اختصاصی برای این موارد توسعه یافته است.
زمانی که کم شنوایی دو طرفه( دو گوشی) اتفاق می‌افتد که هر دو گوش در معرض کم شنوایی باشد. اختلال کم شنوایی دو طرفه می‌تواند متقارن یا نامتقارن باشد. به عبارتی از دست دادن یکسان شنوایی در هر دو گوش را متقارن می‌نامند و هنگامی که یک گوش بهتر از دیگری می‌شنود به آن نامتقارن می‌گویند. درحالی که کم شنوایی دو طرفه در طول زمان با کاهش سطح شنوایی اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند بسیار ناگهانی نیز رخ دهد.
کم شنوایی یک طرفه یا ناشنوایی یک طرفه که با عنوان SSD یا UHL شناخته می‌شود بسیار شایع می باشد. میلیون‌ها نفر در جهان درگیر آن هستند. معمولاٌ ناشی از عفونت‌های ویروسی، بیماری منیر، آسیب های سر و گردن یا انجام جراحی برای برداشتن تومور مغزی است. علائم کم شنوایی یک طرفه متفاوت است.
علاوه بر ضعف شنوایی در یک طرف، بعضی از افراد دچار مشکل تشخیص جهت صدا می شوند که بسیار خطرناک می باشد، بخصوص در زمان عبور از خیابان و یا در ترافیک. بعضی از افراد هم ممکن است قادر به جداسازی صداها نباشند.
تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که دچار کم شنوایی یک طرفه هستند اغلب:
تحریک پذیر، تحت استرس، عصبی و دچار اضطراب هستند. از سردرد رنج می‌برند. از نظر اجتماعی منزوی هستند.حساس به نور هستند و در جاهای پر نور دچار سرگیجه می‌شوند. قادر به تشخیص جهت صدا نیستند. پیش فعال هستند. قادر به تشخیص عمق صدا و جدا سازی صداها نیستند. با صدای بلند صحبت می کنند و اغلب دچار افت تحصیلی می‌شوند.
از دست دادن شنوایی یک طرفه ( یک گوشی ) علت‌های مختلفی دارد که شایع‌ترین آنها عبارتند از:
کم شنوایی مختلط را میتوان کم شنوایی حسی-عصبی در نظر گرفت که جزء کم شنوایی انتقالی نیز می باشد. علاوه بر کم شنوایی برگشت ناپذیر ناشی از گوش داخلی و یا اختلال عصب شنوایی، اختلالی در مکانیسم گوش میانی نیز وجود دارد که باعث کاهش بیشتر شنوایی نسبت به کم شنوایی حسی-عصبی به تنهایی هم می‌شود. کم شنوایی انتقالی ممکن است به درمان پزشکی پاسخ دهد و برگشت پذیر باشد اما اختلال کم شنوایی حس- عصبی به احتمال زیاد دائمی خواهد بود. سمعک می‌تواند برای افراد دچار کم شنوایی مختلط مفید باشد.
کم شنوایی آمیخته در واقع از کم شنوایی حسی-عصبی و انتقالی تشکیل می شود. از مشکلات موجود در هر دو بخش درونی و بیرونی یا میانی گوش ناشی می‌شود.
گزینه‌های درمانی می تواند شامل: دارو، جراحی، ابزارهای کمک شنوایی، ایمپلنت گوش میانی یا ایمپلنت استخوان انتقالی باشد.
نوزادان و کودکان بیشتر از همه در معرض خطر کم شنوایی و ناشنوایی هستند. چون اولا قادر به اعلام و بیان مشکل رخ داده نیستند و کم شنوایی یک ناتوانی و معلولیت پنهان است و به همین راحتی و از روی ظاهر قابل تشخیص و شناسایی نیست، به ویژه برای عموم کسانی که تخصصی در زمینه‌ی شنوایی و کم شنوایی ندارند. ثانیا کم شنوایی درجات مختلفی دارد و کودک کم شنوا با توسل به موارد دیگری همچون لب‌خوانی و علایم چهره‌ی دیگران، کم شنوایی خود را جبران می‌کند. کم شنوایی در کودکان وقتی معلوم می‌شود که دیر شده و کار از کار گذشته است و زبان و گفتار و سطح عملکرد اجتماعی کودک عقب افتاده است.
خطر کم شنوایی در نوزادان و کودکان را باید جدی گرفت. اگر کودکی یک یا چند عامل خطر زیر را داشت، حتما باید برای ارزیابی وضعیت شنوایی او اقدام عاجل کرد.
عواملی که به عنوان خطر کم شنوایی در کودکان به شمار می‌روند، موارد زیر هستند:
برای درمان کم شنوایی گوش نیاز داریم که تحت نظارت متخصص شنوایی ارزیابی شنوایی صورت پذیرد تا با توجه به علل کم شنوایی و نوع آن روش درمان مناسب، مشخص شود. در همین راستا انتخاب متخصص کمک به سزایی برای بهبود کم شنوایی خواهد داشت پس در انتخاب متخصص دقت لازم را داشته باشید. برای آشنایان با متخصصان حتما با شماره 09054146911 تماس بگیرید.
برای آشنایی با تجربه مادران کم شنوا، زبان ناشنوایان، روش های آموزش ناشنوایان، آستانه شنوایی، چرایی استفاده از سمعک، ویژگی کودکان کم شنوا، روش های تربیت شنیداری حتما به مقالات بخش ناشنوایان و پادکست های سایت خانواده توانمند سر بزنید.
ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.
