اگر بتوانیم از صدای خود به شکل موثری استفاده کنیم می­تواند بهترین وسیله برای انتقال مناسب پیام به دیگران باشد. همچنین در صورت نامناسب بودن صدا، می­تواند بزرگ ترین مانع بر سر راه انتقال پیام ما به دیگران باشد. بعضی افراد به دلایل مختلف دارای اختلالات صوتی هستند و این اختلالات صوتی، می­تواند مانعی برای برقراری ارتباط با سایرین شود. برای ریشه یابی اختلال صوتی و طراحی مسیر درمان، نیاز است که ارزیابی و تشخیص به درستی انجام شود. گفتار درمانگران متناسب با حیطه تخصصی خود جز افرادی هستند که در تشخیص و درمان اختلالات صوتی نقش مهمی را کنار سایر متخصصان ایفا می­کند.گفتار درمانی یکی از راههای درمان اختلالات صوتی است، گفتار درمانگران برای درمان اختلالات صوتی در ابتدا باید منشا اختلال را پیدا کنند تا بتوانند مسیر درمانی را طراحی کنند. در این نوشته به نقش گفتار درمانگران و روش های که آنان برای بهبود اختلالات صوتی استفاده می ­کنند می پردازیم.

آنچه در این مقاله خواهیم خواند:

• اختلال صوتی چیست؟
• علت به وجود آمدن اختلالات صوتی چیست؟
• علائم و نشانه‌ های اختلالات صوتی چیست؟
• تیم درمان اختلالات صوتی از چند نفر تشکیل شده است؟
• تیم درمان چه اهدافی را در تشخیص دنبال می­کند؟
• در گفتار درمانی صوتی از چه روش های درمانی استفاده می­شود؟

اختلال صوتی چیست؟

اختلالات صوتی به دلایل مختلفی ایجاد می شوند. پزشکان متخصص در بیماری های گوش، بینی و گلو و آسیب شناسان گفتار و زبان در تشخیص و معالجه اختلالات صوتی نقش موثری دارند. اختلالات صدا منجر به بروز مشکل در صدا، حجم، لحن، تن و سایر کیفیت صدای بیمار می شود. درمان اصلی اختلالات صوتی به عاملی که باعث اختلال صوتی شده بستگی دارد و می تواند شامل صدا درمانی، دارو، تزریق یا جراحی باشد. این مشکلات در زمانی که تارهای صوتی فرد لرزش طبیعی نداشته باشند، به وجود می آیند.

علت به وجود آمدن اختلالات صوتی چیست؟

اختلالات صوت به دلایل مختلف بوجود می ­آیند که عبارتند از :

کاربرد نادرست صوت

• فریاد زدن
• صحبت با صدای بلند
• جیغ کشیدن
• نویز های صوتی
• سرفه
• گلو پاک کردن

علل پزشکی

• سینوزیت
• بیمارهای تنفسی
• آلرژی
• داروها
• اختلالات گوارشی
• اختلال عصبی
• اختلال غدد
• بیماری قلبی
• بیماری شش
• آرتریت
• سوء مصرف الکل
• سیگار

اختلال اولیه

• شکاف کام
• بی کفایتی دریچه کامی- حلقی
• کم شنوایی
• فلج مغزی

علل مرتبط با شخصیت

• استرس محیطی
• تناقض هویت

علائم و نشانه‌‌های اختلالات صوتی چیست؟

اختلالات صوتی به وسیله کیفیت صدای تغییر یافته، زیر و بم صدا، بلندی صدا یا ایجاد صدا با تلاش و تقلا، مشخص می شود. نشانه‌ها و علائم اختلالات صوتی شامل:

• خشونت صدا (حس لرزش نادرست تارهای صوتی)
• تنفس (احساس هوای قابل شنیدن در سیگنال صدا یا خروج نفس )
• کیفیت تضعیف شده (احساس تلاش افزایش یافته؛ تنش یا خشونت مانند صحبت کردن و بالا رفتن بطور همزمان)
• کیفیت خفه (مانند اینکه در حالی که نفس را حبس کرده ایم، صحبت کنیم)
• زیر و بم غیر طبیعی صدا (خیلی بالا، خیلی پایین، کاهش دامنه صدا، حجم ناپایدار صدا)
• طنین غیرطبیعی صدا (هایپرنازال ، هیپونازال، طنین بسته صدا)
• آفونی (فقدان صدا)
• وقفه صدا
• ضعف(صدای ضعیف)
• صدای خشن (گوش خراش، بی نظمی قابل شنیدن در صدا)
• صدای پالس یا تپیدن ( غژغژ یا پالس قابل شنیدن در صدا )
• صدای جیغ (صدای بلند و پر سر و صدا، مانند فرو نشاندن صدای جیغ)
• صدای لرزش دار (صدای لرزان، زیر و بم ریتمیک و نوسان های بلند صدا)
• تلاش افزایش یافته صدا در زمان صحبت کردن
• کاهش استقامت صوتی یا شروع خستگی با استفاده طولانی مدت از صدا
• کیفیت متغیر صدا در طول روز یا در هنگام صحبت کردن
• کمبود سریع نفس
• سرفه یا صاف کردن دائمی گلو (ممکن است با استفاده زیاد صدا بدتر شود)
• تنش، درد، حساسیت بیش از حد گلو یا حنجره

نشانه ها و علائم می تواند به تنهای یا ترکیبی از آنها در افراد وجود داشته  باشد. در مسیر درمان بعضی از علائم ممکن است از بین بروند، و بعضی دیگر ممکن است همراه با حذف استراتژی های جبران کننده، ظاهر شوند. کیفیت صدای شنیداری و ادراکی در افرادی که دچار اختلالات صوتی هستند، می‌تواند بسته به نوع و شدت اختلال ،اندازه و محل ضایعه (اگر وجود داشته باشد) و واکنش‌های جبران کننده فرد متفاوت باشد. شدت اختلال صوتی همیشه نمی‌تواند تنها بوسیله کیفیت صدای شنیداری ادراکی تعیین شود.

تیم درمان اختلالات صوتی از چند نفر تشکیل شده است؟

مشکلات صوتی توسط یک تیم که متشکل از متخصص گوش و حلق و بینی و گفتار درمانگر است تشخیص داده می­شود. متخصص گوش و حلق و بینی مکانیسم حنجره را از نظر پاتولوژی بررسی می­کنند و اختلال صوت را تشخیص دهند. آن ها با تشخیص ( اختلال- صوتی) تعیین می­کنند که آیا اختلال باید از دید پزشکی و با جراحی درمان شود یا با درمان رفتاری. گفتار درمانگر علل اختلال صوتی را شناسایی کرده، علائم صوتی را ارزیابی و عملکرد صوتی بهتری را با روش های درمانی مختلف ایجاد می­کند. در مواردی نیز ممکن است سایر متخصصین پزشکی از جمله متخصصین گوارش، آلرژی، ریه و غدد نیز در پروسه درمان مشارکت داشته باشند.

تیم درمان برای پیدا کردن منشاء اختلالات صوتی افراد از روش­های مختلفی استفاده می­کند که عبارتند از :

• ارزیابی پزشکی
• مصاحبه با بیمار
• ارزیابی ادراکی صوت
• خود ارزیابی بیمار
• تحلیل دستگاهی صوت( تحلیل آکوستیک و آیرودینامیک)
• ارزیابی عملکردی حرکات چین های صوت

تیم درمان چه اهدافی را در تشخیص دنبال می­ کند؟

تیم درمان در پروسه تشخیص به دنبال اهداف زیر است :

• کشف عوامل رفتاری
• علل فیزلوژیک
• علت شناسی مربوط به ایجاد و ثبات اختلال صوت
• توصیف علائم صوتی ناهنجار( درک این که چگونه اختلال روی زیر مجموعه های صوت( تنفس، آوا سازی و تشدید) اثر می­گذارد)
• طراحی یک برنامه ­­ی درمانی نظاممند که متناسب اختلال صوتی فرد باشد.

 در گفتار درمانی صوتی از چه روش های درمانی استفاده می­ شود؟

رویکردهای صوت درمانی عبارتند از: بهداشت صوتی، صوت درمانی نشانه­ای، صوت درمانی سایکوژنیک، صوت درمانی فیزلوژیک و صوت درمانی انتخابی

بهداشت صوتی

بهداشت صوتی اولین گام در بسیاری از برنامه های صوت درمانی می­باشد. بهداشت صوت ضعیف، ممکن است یک عامل عمده­ی ایجاد اختلال تلفظ( اختلال تلفظ نشانه م) باشد. نمونه رفتارهایی که باعث بهداشت صوتی ضعیف می­شوند، عبارتند از:

داد زدن، صحبت در سر و صدا، جیغ کشیدن، (تولید نشانه م) نویزهای صوتی، سرفه، گلو پاک کردن و hydration ضعیف.

زمان که رفتارهای نامناسب شناسایی شوند، درمان های مناسبی می­تواند برای اصلاح این رفتارها طراحی شوند. به محض اصلاح رفتار، احتمال بهبودی صوت یا برگشت آن به حالت طبیعی وجود دارد.

زمانی که رفتارهای صوتی ضعیف اصلاح می­شوند، علائم صوتی ممکن است بدون دستکاری مستقیم(تنفس، تشدید، آوا سازی) بهبود یابند. یک مثال رایج کاهش رفتارهای نادرست، دادن زدن در کودکانی است که ندول دارند. با حذف رفتار جیغ کشیدن، ندول ها احتمالا برطرف شوند و صوت بهبود می­یابد. اگر رفتارهای جبرانی حاصل از ندول­ها در زیر مجموعه های صوت به صورت عادت درنیامده باشند، ممکن است بدون احتیاج به اصلاح اجزای صوتی نظیر زیر و بمی نادرست، نفس آلودگی و…. بهبود یا صوت بهبود یابد.

در بهداشت صوتی فرض بر این است که بسیاری از اختلالات صوت مستقیما یک علت رفتاری دارند. این درمان سعی دارد تا رفتارهای سالم بهداشتی را در الگوهای عادی گفتار بیمار وارد کند؛ همچنین بر حفظ سلامت پوشش چین صوتی از طریق hydration کافی و رژیم غذایی، تمرکز می­کند.

درمان نشانه ­ای

تمرکز اصلی درمان نشانه­ ای، اصلاح علائم صوتی ناهنجار یا اجزای صوتی است که حین ارزیابی شناسایی شدند. علائم ناهنجار عبارتند از: زیر و بمی بیش از حد، آوا سازی همراه با نفس آلودگی یا برخورد شدید چاکنایی یا glottal fry.

صوت درمانی نشانه ­ای بر این مبنا است که اکثر اختلالات صوت به واسطه­­­ ی استفاده­ ی نادرست از اجزای صوتی، از جمله تنفس، آوا سازی، تشدید، زیر و بمی، بلندی و سرعت ایجاد گردیده ­­اند. زمانی که حین ارزیابی شناسایی می­­شوند، این کاربردهای نادرست( به هنگام تلفظ نشانه م) از طریق تکنیک های مختلف تسهیلی، حذف می­شوند یا کاهش می­یابند. تکنیک های اصلی درمان نشانه­ای عبارتند از:

• تغییر موقعیت زبان
• تغییر بلندی
• دست ورزی
• تربیت شنیداری
• حذف کاربردهای نادرست
• حذف برخورد چاکنایی شدید
• توضیح مشکل
• بازخورد
• تحلیل سلسله مراتبی
• تمرین منفی
• تمرینات دهان باز
• تغییرات زیر و بمی
• رویکرد هل دادن
• Relaxation
• آموزش تنفس
• مدل دهی صدای مورد نظر
• استراحت صوتی

صوت درمانی سایکوژنیک

صوت درمانی سایکوژنیک بر این فرض استوار است که اختلالات صوت، علل رفتاری عاطفی یا روانی، اجتماعی دارند. صوت درمانی سایکوژنیک روی شناسایی و اصلاح ناراحتی­های روانی- اجتماعی و عاطفی که با آغاز مشکل صوت و ادامه­ ی آن مرتبط اند، تمرکز می­کند. زمانی که علل روان شناختی بر طرف شوند، اختلال صوت از بین می­ رود. گفتاردرمانگر باید مهارت­های  مشاوره و مصاحبه­ ی سطح بالایی را در اختیار داشته باشد. همچنین باید در فهمیدن این که چه زمانی مشکل عاطفی یا روان شناختی به ارزیابی و درمان فشرده تری توسط متخصصین دیگر نیاز دارد، مهارت داشته باشد تا بتواند از مهارت گفتاردرمانی برای خوش صدایی افراد استفاده کند.

صوت درمانی فیزیولوژیک

این روش درمانی مستقیما فیزلوژی مکانیسم صوتی را تغییر می­ دهد یا اصلاح می­ کنند، طراحی شده­است. تولید صوت طبیعی به هماهنگی بین جریان هوا که توسط دستگاه تنفسی تامین می­شوند، قدرت، تعادل، هماهنگی و استقامت عضلات حنجره و ساختارهای بالای چاکنایی( حلق، حفره­­ ی دهان و بینی) وابسته است. هرگونه اختلال در تعادل این زیر مجموعه­ های صوتی، ممکن است منجر به اختلال صوت شود.

اختلال ممکن است در جریان فشار، قدرت و حجم تنفسی به وجود آمده باشد. در ضمن اختلال صوتی ممکن است از تونوسیته، حجم، سختی، انعطاف پذیری و نزدیک شدن چین های صوتی باشد. در آخر، ارتباط ساختارهای تشدیدی بالا چاکنایی و جایگاه( تشدید م) صدا می­تواند علت اختلال صوت باشد یا به عنوان یک اختلال صوت شناسایی شود. علل کلی  ممکن است مکانیکی، نورولوژیکی یا روان شناختی باشد. علت هر چه باش، رویکرد صوت درمانی به اصلاح فعالیت فیزلوژیک نامناسب از طریق تمرین و دست ورزی می ­پردازد.

صوت درمانی انتخابی

صوت درمانی انتخابی، ترکیبی از یک یا تمام رویکردهای صوت درمانی است. بسیاری از بیماران ممکن است تشخیص یکسانی داشته باشند، اما علل ایجاد کننده ( اختلال صوت- م)، شخصیت، نیازهای صوتی، واکنش های عاطفی، پاسخ های جبرانی و انگیزه­­ی آن ها، با هم متفاوت باشد. به علت این تفاوت ها، افراد دارای اختلال صوتی ممکن است رویکردهای درمانی متفاوت احتیاج داشته باشند. بنابراین، توصیه شده است که گفتار درمانگر فقط به یکی از جهت گیری­های درمانی ( یعنی بهداشت صوتی، صوت درمانی نشانه­ای، روان شناختی، فیزلوژیک و ترکیبی- م) بسنده نکند و رویکردهای گسترده تری را استفاده کنند. برای داشتن صوت درمانی موفقیت آمیز به گفتار درمانگر توانمند نیاز دارید که به تمام تکنیک هایی صوت درمانی آشنا باشد و بداند در چه موقعیتی برای بیمار دارای اختلال صوتی از چه تکنیکی استفاده کند.

سخن پایانی

آدمی بر بیان احساسات و افکار خویش، كلمات را با لحنی خشن، ملایم یا معمولی و با زیر و بمی متفاوت، ملایم یا یكنواخت ادا در موقعیت های مختلف می‌كند. تمام این خصوصیات در برداشتِ شنونده از پیام شما نقشی اساسی دارد. كارشناسان معتقدند كه 38 درصد از استنباط اولیه از هر عبارت، بستگی به نحوه آن دارد. در حقیقت مردم از طرز گفتار ما، درباره ما به قضاوت می‌نشینند. اگر صدای آدمی دارای اختلال صوتی  باشد مسلما در برقراری ارتباط با دیگران دچار چالش می­شود. راه حذف چالش های ناشی از اختلالات صوتی، این است که به گفتاردرمانی صوتی مراجعه کنید تا او متناسب با نوع اختلال، شیوه های درمانی را اتخاد کند. اگر شما نیز به دنبال برقراری ارتباط بهتر با دیگران هستید اما مشکلات صوتی به شما این اجازه را نمی دهد، می­توانید از مشاوره رایگان سایت خانواده توانمند استفاده کنید و از گفتاردرمانی صوتی برای خوش صدایی خود استفاده کنید تا در ارتباطات اجتماعی بهترین تجربه را داشته باشید.

خانواده توانمند به خانواده‌های کودکان با نیازهای ویژه چه کمکی می‌کند؟

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات فروشگاهی که شامل (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب، و… بوده است.) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت  زمانی و مکانی از خدمات گفته شده بهره‌مند شوند.