نوشتن خط بریل، دروازه‌ای به سوی استقلال و خلاقیت برای افراد نابینا است. این مهارت به آن‌ها امکان می‌دهد تا افکار خود را به صورت مکتوب ثبت کنند. در این مقاله از سایت خانواده توانمند، اصول نوشتن خط بریل برای مبتدیان را توضیح می‌دهیم و به سوالات و چالش‌های رایج در این مسیر پاسخ خواهیم داد.

۱. اصول نوشتن خط بریل: از حرف تا جمله

نوشتن خط بریل برخلاف خواندن آن، از راست به چپ انجام می‌شود و کلمات به صورت معکوس نوشته می‌شوند. این امر به دلیل نحوه کار لوح و قلم بریل است که نقاط را از پشت کاغذ برجسته می‌کند.

• نوشتن حروف:
  • مقدمات: کار را با آشنایی کامل با لوح و قلم بریل شروع کنید. لوح دارای دو صفحه است: یک صفحه زیرین ثابت و یک صفحه بالایی که روی آن قرار می‌گیرد و دارای سوراخ‌هایی به شکل سلول بریل است. کاغذ را بین این دو صفحه قرار دهید.
  • تمرین: با قلم، نقاط هر حرف را در داخل سلول‌های خالی لوح فشار دهید. ابتدا حروف ساده را تمرین کنید. برای مثال، برای نوشتن حرف “ب” (نقطه ۱ و ۲)، قلم را در سوراخ‌های مربوط به نقطه ۱ و ۲ فشار دهید.

سلول بریل فارسی

هر سلول بریل دارای شش نقطه است که به صورت دو ستون سه‌تایی در کنار هم قرار گرفته‌اند. این نقاط با شماره‌های ۱ تا ۶ از بالا به پایین و از راست به چپ نام‌گذاری شده‌اند:

نقطه ۱    نقطه ۴
نقطه ۲    نقطه ۵
نقطه ۳    نقطه ۶

حروف الفبای فارسی به بریل

در اینجا، نحوه نگارش حروف اصلی الفبای فارسی را به همراه نامگذاری نقاط آن‌ها آورده‌ام. برای درک بهتر، می‌توانید آن را با تصویر یک صفحه شطرنجی که ۶ نقطه دارد، تصور کنید.

• ا: نقطه ۱

• ب: نقطه ۱ و ۲

• پ: نقطه ۱، ۲، ۳، و ۴

• ت: نقطه ۲، ۳، ۴، و ۵

• ث: نقطه ۱، ۴، ۵، و ۶

• ج: نقطه ۲، ۴، و ۵

• چ: نقطه ۱، ۴، و ۶

• ح: نقطه ۱، ۲، و ۵

• خ: نقطه ۱، ۳، ۴، و ۶

• د: نقطه ۱، ۴، و ۵

• ذ: نقطه ۱، ۳، ۴، و ۵، و ۶

• ر: نقطه ۱، ۲، ۳، و ۵

• ز: نقطه ۱، ۳، و ۵

• ژ: نقطه ۱، ۳، و ۶

• س: نقطه ۲، ۳، و ۴

• ش: نقطه ۱، ۴، و ۶

• ص: نقطه ۱، ۲، ۳، و ۴، و ۶

• ض: نقطه ۱، ۲، ۳، و ۴، و ۵، و ۶

• ط: نقطه ۲، ۳، و ۵، و ۶

• ظ: نقطه ۱، ۳، و ۴، و ۵، و ۶

• ع: نقطه ۲، ۳، و ۶

• غ: نقطه ۱، ۲، و ۶

• ف: نقطه ۱، ۲، و ۴

• ق: نقطه ۱، ۲، ۳، و ۴، و ۵

• ک: نقطه ۱، ۳، و ۶

• گ: نقطه ۱، ۲، ۴، و ۵

• ل: نقطه ۱، ۲، و ۳

• م: نقطه ۱، ۳، و ۴

• ن: نقطه ۱، ۳، و ۵

• و: نقطه ۲، ۴، و ۵، و ۶

• ه: نقطه ۱، ۲، و ۵

• ی: نقطه ۲، ۴، و ۶

• نوشتن کلمات:
  • تمرین: پس از تسلط بر حروف، نوشتن کلمات کوتاه و آسان را آغاز کنید. به یاد داشته باشید که کلمات را باید به صورت آینه‌ای بنویسید (از راست به چپ).
  • مثال: برای نوشتن کلمه “بابا”، ابتدا “ا” (نقطه ۱) را در سمت راست بنویسید، سپس “ب” (نقطه ۱ و ۲) را در سلول کنار آن بنویسید. سپس دوباره “ا” و “ب” را تکرار کنید. با برداشتن کاغذ از لوح و چرخاندن آن، کلمه را از چپ به راست می‌خوانید.
• نوشتن جملات:
  • تمرین: از نوشتن جملات ساده با کلمات آشنا شروع کنید. با تمرین و تکرار، دست شما به سرعت و روان شدن در نوشتن عادت می‌کند.

۲. پاسخ به چالش‌های رایج در نوشتن بریل

• چالش گم کردن خط:
  • راهکار: برای جلوگیری از گم کردن خط، به جای نگه داشتن لوح با یک دست، از انگشت راهنمای دست غیرغالب خود استفاده کنید. در حین نوشتن با دست غالب، انگشت راهنمای دست دیگرتان را در ابتدای خطی که در حال نوشتن هستید، قرار دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا همواره جای خود را بدانید و خط را گم نکنید.
• چالش تخمین طول کلمه:
  • راهکار: شمردن تعداد حروف، دقیق‌ترین روش است. با این حال، می‌توانید با تخمین بصری و تجربه، این کار را انجام دهید. با گذشت زمان، چشم‌های ذهن شما به تعداد سلول‌های یک کلمه عادت می‌کند و بدون شمارش دقیق نیز می‌توانید جای کلمات را تخمین بزنید.
• چالش کلمه نیمه‌کاره در انتهای خط:
  • راهکار: اگر کلمه‌ای به آخر خط رسید و جای آن نشد، باید آن را به طور کامل به خط بعدی منتقل کنید. نباید کلمه را نصفه بنویسید. برای این کار، یک سلول خالی (فاصله) در انتهای خط اول بزنید و از ابتدای خط بعدی شروع به نوشتن کلمه کنید.
• چالش اصلاح اشتباهات:
  • راهکار: خط بریل به گونه‌ای طراحی شده که امکان اصلاح یک نقطه وجود ندارد. تنها راه برای اصلاح یک اشتباه، پر کردن کل سلول با نقاط (ایجاد شش نقطه) است. این کار نشان‌دهنده یک “حرف حذف‌شده” است. این بهترین راه برای اصلاح یک اشتباه است، زیرا با پر کردن کل سلول، از اشتباهات دیگر جلوگیری می‌شود.

۳. بازی‌های آموزشی برای نوشتن بریل

• بازی “کلمه‌سازی معکوس”: چند کلمه ساده را به کودک بگویید و از او بخواهید که آن‌ها را به صورت بریل بنویسد. سپس، کلمات را با هم مقایسه کنید و اشتباهات احتمالی را پیدا کنید.
• بازی “دیکته بریل”: یک متن کوتاه را برای کودک بخوانید و از او بخواهید که آن را به صورت بریل بنویسد. سپس، متن نوشته‌شده را با متن اصلی مقایسه کنید.

کلام آخر

برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید لوازم بریل، می‌توانید به سایت خانواده توانمند مراجعه کنید که منابع آموزشی و محصولات باکیفیتی برای افراد نابینا و خانواده‌هایشان ارائه می‌دهد.

مقالات

در سایت خانواده توانمند به انواع سوالات والدین کودکان نابینا درباره نحوه آموزش آنان پاسخ داده ایم از جمله:

•  آشنایی با نحوه چیدمان میز و سفره مناسب کودکان نابینا

• 20 بازی با بچه نابینا

• چگونه بفهمیم چشم نوزاد سالم است؟ راهنمای کامل والدین

• آیا نابینایی جنین از داخل شکم مادر قابل تشخیص است؟

•  آموزش مسواک زدن به کودکان نابینا
• استقلال حرکتی نابینایان
•  تقویت حواس نابینایان
•  کاردرمانی کودکان نابینا
•  نحوه آموزش کودکان نابینا
•  خرید اسباب بازی برای کودکان نابینا
• معرفی انواع تجهیزات کودکان و افراد نابینا و کم بینا
• تقویت عضلات دست کودکان نابینا با اسکیت
• تقویت عضلات انگشتان دست کودکان نابینا
• آموزش بریل آموزی به کودکان نابینا

• هدیه مناسب برای نابینایان

• یادگیری خط بریل با بهترین ابزار

• چگونه با لوح و قلم بریل بنویسیم؟

•  راهنمای جامع انتخاب انواع لوح و قلم بریل

• لوازم التحریر نابینایان کلید سواد لمسی

•  نحوه آموزش خودآرایی را در قالب پادکست  ارائه کرده ایم.