تاب تعادلی از تجهیزات کاردرمانی است. کاردرمانگران از تاب های تعادلی یا تاب کاردرمانی برای تقویت حس وستیبولار و تعادل کودکان و افراد بزرگسال استفاده می کند. اگر عملکرد حس وستیبولار دچار اختلال شود فرد توانایی حرکتی خود را از دست می دهد. در این مقاله به نقش تاب تعادلی در تقویت حس وستیبولار می پردازیم.

حس وستیبولار چیست؟

من ایستاده ام یا نشسته ام؟

پایین کدام سمت است؟

من روی پاهایم ایستاده­ام یا روی سرم؟

این­ها سوالاتی هستند که حس وستیبولار به آنها پاسخ می­دهد، بدون اینکه ذهن شما لازم باشد به طور آگاهانه در مورد آن فکر کند. حس وستیبولار در گوش داخلی قرار دارد و حقایق مهمی از قبیل:

• حرکت سر
• تعادل
• جاذبه
• وضعیت بدن
• مسافت

را کشف می­کند.

دو حس وستیبولار وجود دارد عبارتنداز:

1. حس وزن که هرگونه تغییر وضعیت سر از خط عمودی جاذبه­ای را تشخیص می­ دهد.
2. حس شتاب که تغییرات سرعت خطی و تغییر جهت یعنی شتاب زاویه ­ای را تشخیص می­ دهد.

سرعت از ملزومات حس وستیولار است. فرد در صورتی می­تواند یک بینایی واضح و روشن داشته باشد که حرکات چشم او بی درنگ با حرکات سر تطابق پیدا کند.

 

 نقش حس وسیتبولار در حفظ تعادل

واژه وستیبول به مکانی در گوش داخلی اشاره دارد که سه مسیر انباشته با مایع در آن قرار دارند:

• کانال­های نیم دایره
• اوتریکول
• ساکول

زمانی که فرد حرکت می­ کند، تکیه می­دهد، خم شده یا می­چرخد، مایع درون این گذرگاه­ها روی موهای ریزی که آنجا قرار دارد جاری شده و از این طریق، سیگنال­هایی در خصوص موقعیت بدن به مغز مخابره می­ شود. با دریافت و پردازش صحیح این اطلاعات، مغز تصمیمات مهمی می­گیرد که لازمه اجرای حرکات ایمن و مطمئن توسط فرد می­ باشند.

وقتی فرد به دور خود می­چرخد، مایع برای زمانی ساکن می­ماند تا موقعیت فرد را به طرز صحیحی بخواند، در این حالت فرد احساس سرگیجه و سردرگمی می­کند، نظیر چنین حالتی در کودکانی که اختلال پردازش وستیبولار دارند به طور مداوم اتفاق می­افتد.

تعادل یکی از پایه­ای ترین ارکان حرکت، فعالیت و تفکر راحت می­ باشد، همچینین پایه ­ای برای رشد نشستن، ایستادن و راه رفتن است.

 

عواقب نداشتن تعادل خوب

بدون تعادل خوب، فعالیت­هایی از قبیل گرفتن و پرتاب کردن توپ و یا شوت کردن آن، برای کودک کارهایی ترسناک و وحشت آوری به نظر می­رسند. روی یک پا ایستادن، لی لی کردن و  بالا و پایین پریدن نیز برای چنین کودکی انجام نشدنی می باشد. توازن ضعیف، منجر به سرگیجه و سردرد شده و ممکن است کودک نتواند به جز به کاری که سعی در انجام آن دارد روی چیز دیگری تمرکز کند.

 

4 علائم برای بیش حسی وستیبولار

برای کودکی که نسبت به اطاعاتی که از حس وستیبولار می آیند حساسیت بیش از حد دارد، ایجاد تصویری ساکن از جهان اطراف، امری سخت و زمان بر است. تغییر اندک در زاویه و وضعیت بدنی، برای او به منزله نزولی سریع و ناگهانی است و او برای تطایق نیازمند زمان اضافه می باشد. همچنین تغییرات زیاد در زاویه و وضعیت بدنی احساسی شبیه به حرکت در ترن هوایی به کودک می ­دهد.

کودک که در دریافت، پردازش و تفسیر اطاعات وستیبولار مشکل دارد برای انجام هر فعالیتی که در آن لازم است سر او حتی به میزان کمی حرکت کند، مقاومت می­کند. گاهی اوقات این مشکلات کودک، خود را به صورت موارد زیر نشان می­دهند:

1. دست و پا چلفتی بودن
2. ناتوانی در تشخیص فاصله ­ها
3. مقاومت از نشستن روی صندلی دندان پزشکی که لازم است سر به عقب خم شود
4. تمایل کودک برای انجام فعالیت های نشسته و بسیار بی خطر

 

3راهکار برای بیش حسی وستیبولار

برای کودکی که بیش حسی وستیبولار دارد، باید راههای کم خطرتر و ایمن تری برای انجام کارهای او معرفی شود تا بتواند حرکات مورد نیازش را گسترش دهد به طور مثال:

1. او را تاب نگه داشته و یا او را در تابی که برای کودک کوچکتر از او طراحی شده و کمر بند نیز دارد قرار دهید.
2. پارکی که سرسره هایی با ارتفاع پایین دارد پیدا کنید و او را در تمام مسیر بالال و پایین رفتن از سرسره همراهی کنید و نگه دارید.
3. روی لبه جوی آب راه برود

 

5 راهکار برای کم حسی وستیبولار

کودکانی که کم حسی وستیبولار دارند، برای دریافت مقدار کمی از داده ­های وستیبولار باید جنب و جوش بیشتر از حد عادی داشته باشند. چنین کودکی نیاز دارد:

1. تا ارتفاع بیشتری تاب بخورد.
2. شدیدتر بالا و پایین بپرد.
3. در سطح وسیع تری تاب بخورد.
4.  تکان­های محکم و خشنی به خود بدهد.
5.  حتی گاهی برای این که بداند کجای زمین و کجا نسبت به دیگران قرار داد، به طور محکم به دیگران و اشیا برخورد می کند.

 

چگونه مشکلات حس وستیبولار را تشخیص دهیم؟

بازی بهترین وسیله برای شناخت مشکلات مربوط به پردازش اطلاعات وستیبولار می باشد. والدین با بررسی نوع بازی و فعالیت کودکان خود می توانند انواع اختلالات حسی او را تشخیص دهند. برای شناخت اختلالات حسی کودکان باید به سوالات زیر پاسخ دهید تا متوجه نوع اختلال او شوید:

1. چه نوع فعالیت هایی  را دوست دارد؟
2. از چه فعالیت هایی اجتناب می کند؟
3. آیا برای مشارکت در بازی نیازمند آن است که او را ترغیب کنند؟
4.  آیا به علت ترس از آسیب زساندن به خود، والدین  باید او را در زمین بازی دنبال کنند؟
5. آیا وقتی  در بالای سرسره قرار می گیرد، هیجان زده می شود و برای سرعت بخشیدن به بازی، کودکان دیگر را به پایین هل می دهد؟

مکان های بازی محل های مهمی هستند که می توان در آنها نقاط قوت و ضعف حسی کودکان را مشاهده کرد. همچنین با استفاده از بازی های حسی مختلف می تواند حواس مختلف کودک از جمله حس وستیبولار کودک را تقویت کرد.

برای درمان اختلالات حسی باید از خدمات کاردرمانی حسی استفاده شود. کاردرمانگران بعد از ارزیابی کودک و تشخیص نوع اختلال حسی برای او برنامه های متنوع درمانی طراحی می کنند. برای اجرای برنامه درمانی معمولا از تجهیزات مختلف کاردرمانی از جمله تاب کاردرمانی یا تاب حسی یا تاب تعادلی استفاده می کنند. تاب تعادلی از جمله وسایل کاردرمانی تعادلی می باشد.

 

6تاب تعادلی 

از تاب تعادلی برای تقویت حواس همه کودکان کودکان اوتیسم، فلج مغزی،نابینا، ناشنوا، سندرم دان، کم توان ذهنی و کودکان عادی می توان استفاده کرد. تاب های به شکل های مختلف  طراحی شده اند از جمله:

1. SI Flexion Disk
2. SI Flextion Bar
3. SI Bloster
4. SI Palt Form
5. SI Therapy Net
6. SI Sling Sewing

 

کاردرمانگر برای بهبود قدرت، مهارت های حرکتی درشت، هماهنگی و رسیدگی به پردازش حسی از انواع تاب تعادلی استفاده می کند. برای قرار دادن کودک در تاب های تعادلی یا کاردرمانی می توان از  موقعیت های مختلف مانند نشستن، دراز کشیدن روی شکم یا آویزان کردن در زیر تکیه گاه استفاده کرد.

 

تاب تعادلی سکویی

تاب های سکویی از سکوهایی یا بالشتک های بزرگ که با طناب از هر چهار گوشه آویزان شده اند ساخته می شوند. آنها یک فضای نشستن را در اختیار می گذارند که در حالی که کودک یا بزرگسال تحریک دهلیزی دریافت می کند، می تواند در آن بازی کند.افراد می توانند روی تاب که معمولاً حدود بیست سانتی متر بالای زمین آویزان است، بنشینند، بایستند، دراز بکشند یا زانو بزنند.این تاب ها در مراکز درمانی، متداول هستند ولی شما می توانید یکی از آنها را در خانه نیز نصب کنید.

 

 

تاب تعادلی استوانه ای

این تاب استوانه ای از یک قطعه استوانه یا قطعه با بالشتک بلند ساخته شده اند، این فرصت را به بچه ها یا بزرگسالان می دهند که خودشان را در جهت های مختلفی قرار دهند.آنها می توانند روی تاب بایستند، دو  لنگه روی آن بنشینند، روی آن دراز بکشند یا حتی از آن آویزان شوند.این تاب ها، تحریک دهلیزی و همین طور فرصتی برای بازیهای ارتباطی را در اختیار کودک اتیستیک می گذارند.نوعاً این تاب های بزرگ از دو نقطه روی سقف آویزان می شوند و حدود یک متر بالای زمین قرار می گیرند.شما آنها را در مدرسه ها و مراکز کار درمانی می بینید ولی می توانید یکی از آنها را در خانه نیز داشته باشید.

 

 

تاب توپی

تاب توپ شناور برای تقویت کلی همراه با واکنش های متعادل کننده برای کودک در طول درمان عالی است زیرا کودک باید به طناب آویزان شود و در حالت نشسته با پاهایش دور توپ پیچیده شود. این تاب همچنین سقوط/تصادف کنترل شده، پردازش حسی، برنامه ریزی حرکتی و مهارت های حرکتی درشت را هدف قرار می دهد.

تاب تعادلی پیله ای

تاب نوازش پارچه ای کششی است که شبیه پیله ای است که از سقف آویزان شده است. این تاب کودک را احاطه می کند که ورودی دهلیزی و حس عمقی را برای کمک به بهبود تنظیم کودک فراهم می کند. این تاب به آرام کردن و آرام کردن کودک کمک می کند، چه بیش از حد تحریک شده باشد و چه به دنبال ورودی بیشتر برای احساس تنظیم بودن باشد.

 

تاب کاردرمانی T وارونه

تاب کاردرمانی  شبیه یک “T” وارونه است و یک کودک دست ها و پاهای خود را دور بشکه حلقه می کند تا تاب بخورد. این نوسان پردازش دهلیزی، قدرت، آگاهی بدن و برنامه ریزی حرکتی را هدف قرار می دهد.

تاب همچنین به عنوان تاب اکستنشن مستعد یا تاب سوپرمن نیز شناخته می شود. این به این دلیل است که کودک در حالی که وزن را از طریق بازوهای خود روی زمین تحمل می کند، روی شکم دراز می کشد. این قدرت بالای بدن، گردن و تنه را هدف قرار می دهد. همچنین می توان کودک را در همه جهات چرخاند تا به پردازش حسی رسیدگی کند.

 

تاب تعادلی ذوزنقه ای

این تاب در حالی که کودک با دستان خود به میله ذوزنقه ای آویزان می شود و پاهای خود را بالا می برد تا تاب بخورد، بالاتنه و قدرت مرکزی بدن را هدف قرار می دهد. این نوسان همچنین برای ارائه ورودی دهلیزی برای رسیدگی به پردازش حسی استفاده می شود

 

کلام آخر

در این مقاله به نقش حس وستیبولار در ایجاد حس تعادل پرداختیم. ابزار مهم کاردرمانگران برای تقویت حس وستیبولار و حس تعادل کودکان معرفی شد. تاب تعادلی یا تاب کاردرمانی از تجهیزات مهم کاردرمانی تعادلی می باشد. در سایر مقالات سایت خانواده توانمند می توانید با تقویت حس عمقی با ترامپولین و کاردرمانی یکپارچگی حسی با توپ، تونل حسی و یکپارچگی حسی با استخر توپ آشنا شوید. برای آشنایی با متخصصان کاردرمانی و خرید محصولات توانبخشی و کاردرمانی با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.