توانمندسازی والدین کودکان استثنایی چه نقشی در رشد و پرورش آن‌ها و کودکان استثنایی دارد؟

 ما در این مقاله به دنبال ارائه پاسخ به این سوال هستیم. در صورت تمایل همراه ما باشید تا با راه توانمندسازی والدین کودکان استثنایی آشنا شوید. ما در مجموعه خانواده توانمند معتقدیم والدین راه رشد کودکان استثنایی خود را می توانند همواره کنند به همین دلیل تجربیات خودمان را در این مقاله با شما به اشتراک می گذاریم.

ضرورت توانمندسازی والدین کودکان استثنایی 

  همه‌ی ما می‌دانیم که دوره رشد و پرورش کودکان در سال‌های ابتدای زندگی آنها است. چرا که او در دوره اولیه زندگی خود تکلم و راه یافتن را می‌آموزد، طرح سوالات پی در پی و دویدن‌های این طرف و آن طرف توسط کودک رشد ذهنی و جسمی او را فراهم می‌کند و به طور کلی پایه‌های تفکر و شخصیت زبان کودک در سنین اولیه زندگی کودک پی‌ریزی می‌شود.

کودک ضمن رشد کردن، به تدریج استقلال و آزادی بیشتر بدست می آورد. بیشتر صاحب نظران براین عقیده‌اند که اساس شخصیت انسان در سال‌های اولیه زندگی پی‌ریزی می‌شود. اگرچه رویدادهای بعدی زندگی تا اندازه‌ای رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نمی‌تواند تاثیرات گذشته را به طور کامل از بین ببرد.

از سویی دیگر سلامت روانی و شخصیت فرد بیشتر تحت تاثیر نوع روابطی است که کودک با خانواده خویش برقرار کرده است. فعالیت کودکان در سال‌های اولیه زندگی اهمیت خاصی دارد، کودک انرژی خود را صرف کارهایی می‌کند که برایش خوشایند است. او حاضر است بیفتد، ضربه بخورد و بگرید، اما دست از فعالیت های خود برندارد!!!

اگر خانواده با مراجل رشد و خصوصیات کودک در این دوران آشنا نباشد، راه رشد او را نمی تواند تسهیل کند یا نیازهای او را بشناسد و پاسخ دهد. بعضی از کودکان استنثایی در مراحل اولیه رشد خود مسیر پر چالشی را طی می کنند آنان مانند همسالان خود رشد نمی کنند به طور مثال:  مانند همسالان خود گردن نمی گیرند

یا نمی توانند بدون حمایت بنشینند

یا نمی توانند بایستند

یا  راه بروند

یا حرف بزنند

و…

آنان برای طی کردن هر کدام از این مراحل نیاز به دریافت خدمات توانبخشی دارند تا بتواند توانایی لازم را کسب کنند.

والدین کودکان استثنایی اگر در روزهای اول تشخیص، مدیریت احساسات و افکار داشته نداشته باشند، مطمئنا نمی توانند نیازهای او را تشخیص دهند و از خود و کودکشان انتظارات نامعقولی خواهند داشت و برای رسیدن به نتیجه مطلوب امکان دارد، هر کار درست و غلطی را انجام دهند!!!

اگر تیم توانبخشی و پزشکی در روزهای اول تشخیص برای توانمندسازی والدین کودکان استثنایی تمرکز کنند، از پتانسیل آنان در مسیر رشد کودکان استثنایی راحت تر استفاده می کنند و کودک پیشرفت بهتری خواهد داشت.

 

نقش والدین در توانمندسازی کودکان استثنایی

اکثر خانواده‌ها اولین باری است که یک کودک استثنایی را در محیط خانواده خود احساس می‌کنند؛ در نتیجه تجربه کافی در برخود با چنین کودکی را ندارند و از مهارت‌های لازم برای پرورش قوای فکری و ذهنی او برخوردار نیستند. خانوادها معمولا با اختلالات کودکان خود آشنا نیستند چرا که تا به حال تجربه زندگی با این کودکان را نداشته اند.

والدین کودکان کم شنوا، نابینا، اوتیسم، کم توان ذهنی، فلج مغزی و… روزهای اول نیاز به حمایت دارند. آنان تجربه ای درباره اختلالات گفتاری، ارتباطی، بینایی، شنوایی، رفتاری ندارند!!!

در روزهای اول از طریق سرچ در گوگل به دنبال شناخت اختلالات فرزند خویش هستند اما داده و اطلاعات کافی را معمولا به دست نمی آورند!!!

معمولا در فضای اینترنت داده های کلی ارائه می شود تا مخاطب دید کلی نسبت به اختلال داشته باشد.

خانواده ها نیاز به دریافت مداخلات توانبخشی خانواده محور دارند. آنان برای  حل مشکلات فرزندان خویش باید آگاه باشند وگرنه طی کردن مسیر توانبخشی برای آنان عذاب آور خواهد بود. چرا که نمی داند در انتهای مسیر با چه نتیجه ای روبه رو خواهند شد!!!

توانمندسازی والدین کودکان استثنایی، راهی آسان برای هموار کردن مسیر رشد و پرورش کودکان استثنایی است. اگر از همان ابتدای تشخیص نیازهای ویژه او، خانواده کودکان استثنایی حمایت های مورد نیاز خود را دریافت کند، راحت تر با نیازهای ویژه او کنار می آیند. خانواده ها بهتر می توانند، برای حال و آینده خود و کودک برنامه ریزی و هدف گذاری کنند. آنان راحتر می توانند انتظارات خود را متناسب با شرایط جدید تعیین کنند.

با توانمند سازی والدین کودکان استثنایی زمینه رشد و شکوفایی استعدادهای پنهان کودکان قابل شناسایی خواهد بود. خانواده ها بیشترین زمان را کنار کودکانشان هستند، به همین دلیل بهترین منبع اطلاعاتی برای متخصصان هستند تا از این طریق نقاط قوت و ضعف او را بشناسند. اگر متخصصان شناخت همه جانبه از کودک داشته باشند می توانند برنامه توانبخشی و آموزشی مناسب او را طراحی کنند.

خیلی از والدین گله دارند که در محل زندگی آنان مراکز درمانی و توانبخشی مخصوص این خانواده ها و کودکانشان وجود ندارد!!!

به همین دلیل نمی توانند به خوبی از پس تربیت و آموزش کودک استثنایی خود بربیاند!!!

به همین دلیل همواره خود را سرزنش می کنند!!!

در پاسخ به دغدغه این عزیزان باید گفت: تکنولوژی به کمک این والدین آمده است!!!

آموزش و توانبخشی مجازی راهی برای توانمندسازی کودکان استثنایی و والدین آنان است. به همین دلیل در مجموعه خانواده توانمند ما خدمات توانبخشی مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی، مشاوره را به صورت آنلاین نیز ارائه می کنیم.

 

آموزش خانواده کودکان استثنایی می‌تواند خانواده‌های این کودکان را با مهارت‌های عملی مورد نیاز زندگی کودک آشنا نماید. تا خانواده‌ها با فراهم کردن محیطی مناسب برای کودک خود زمینه پرورش قوای ذهنی و جسمانی او را فراهم نمایند.

محیط خانواده یک محیط غیررسمی است که زمینه‌های لازم برای پرورش بسیاری از استعدادهای بالقوه کودک استثنایی را می‌تواند شکوفا سازد. باید این عقیده را به والدین انتقال داد که آنها می‌توانند زمینه‌های لازم برای پرورش فکری و ذهنی کودکانشان را از طریق فراهم آوردن موقعیت‌های گوناگون در زندگی خانوادگی برای کودک خود فراهم آورند.

برنامه توانمندسازی والدین کودکان استثنایی

زندگی با کودک با نیازهای ویژه بدین معنا نیست که تسلیم آن شویم و دست روی دست بگذاریم، بلکه باید تلاش کرد از تمام امکانات، روش‌ها، فرصت‌ها و وسایل ارتباطی استفاده کرد.

توانمندسازی والدین کودکان استثنایی باید براساس تفاوت های فردی آنان و فرزندشان باشد. باید مبتنی برمولفه‌هایی نظیر توانایی کودک، منابع بالقوه درون خانواده، مدرسه و شبکه‌های تخصصی باشند، این برنامه‌ها باید ساختارمند بوده و به شکل متوالی و پیوسته ارائه شوند.

اگر برنامه توانمندسازی والدین کودکان استثنایی متناسب با شرایط آنان نباشد، قطع به یقین شکست خواهد خورد.

در طراحی برنامه‌های آموزش والدین،باید در زمینه مسائل گوناگون آنان و کودکانشان بحث و گفتگو و تحیق شود؛ تا از این طریق بر توانمندی والدین در تربیت کودک استثنایی خود افزود.

 

نتایج توانمندسازی والدین کودکان استثنایی

توانمندسازی والدین کودکان استثنایی منجر به نتایج زیر می شود:

1.  خانواده نقش فعالی را در مسیر رشد و پرورش فرزند خویش خواهد داشت و بهتر می تواند پل ارتباطی بین نیازهای کودک و متخصصان باشد. چرا که او بیشترین ارتباط را با کودک استثنایی دارد.
2. خانواده در صورت توانمندسازی می تواند مهارت های زندگی، خودیاری و اجتماعی و آموزشی کودک را در منزل آموزش دهد. او با دریافت خدمات مشاوره ای از متخصصان می توانند تمرینات کاردرمانی و گفتاردرمانی را در منزل با کودک انجام دهد.
3.  با توانمندسازی والدین کودکان استثنایی، سرعت یادگیری کودکان استثنایی افزایش می یابد. والدین با انجام تمرینا آموزشی و توانبخشی در منزل، به کودک کمک می کنند محیط زندگی خود را بهتر بشناسد و تلاش او برای شناخت  و پیشرفتش بیشتر خواهد شد. در ضمن او مفاهیم را می تواند در محیط های متنوعی به غیر از کلینیک بیاموزد.

کلام آخر

جهت دریافت خدمات مشاوره ای در حوزه خانواده و آموزش کودکان استثنایی می توانید با شماره 09054146911 تماس بگیرید. ما در سایت خانواده توانمند متناسب با  شرایط زندگی افراد برنامه های آموزشی و مشاوره ای را ارائه می کنیم تا قابلیت اجرا  داشته باشد.

 

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (وسایل توانبخشی و…) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت  زمانی و مکانی از خدمات گفته شده بهره‌مند شوند.