در این مقاله قصد داریم نحوه آموزش مسواک زدن به کودک نابینا را با شما به اشتراک بگذاریم تا شما والدین عزیز بتوانید مسیر آموزش کودکان نابینا خود را به سهولت طی کنید. لطفا تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

کسب استقلال و مهارت در کودکان از سال های اولیه تولد او شروع می شود و بچه ها به طور طبیعی و غریزی دوست دارند کارهایشان را خودشان انجام بدهند و یاد بگیرند کودکان نابینا نیز این تمایلات را دارند.

مسئولیت نهایی والدین، آماده کردن فرزند برای دستیابی به استقلال واقعی است. ما در صورتی می توانیم بگوییم این وظیفه را به خوبی انجام داده ایم که فرزندان ما به هنگام ترک خانه و آماده شدن برای شروع و ساختن بنای یک زندگی جدید، دارای اعتماد به نفس باشند.

استقلال و عزت نفس ارتباطی عمیق با یکدیگر دارند. خود ما وقتی وظایفی را که زندگی بر عهده مان قرار داده انجام می دهیم، خود را با دیدی مثبت تر ارزیابی می کنیم. وقتی مهارت های جدید می آموزیم، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنیم،کمتر به دیگران اتکا می کنیم و احساس ارزش قائل شدن برای شخصیت خودمان بیشتر در ما رشد می کند. کودکان نابینا نیز مستثنا از این قضیه نیستند.

کسب استقلال در کودکان و کمک به آنها در این زمینه، از سال های اولیه تولد او شروع می شود. بچه ها به طور طبیعی و غریزی دوست دارند کارهایشان را خودشان انجام بدهند. همه کاری که می توانیم در این زمینه انجام دهیم این است که آنها را برای رسیدن به خواسته هایشان تشویق و دلگرم کنیم، به آنها فرصت دهیم و از آنها حمایت کنیم تا بتوانند مهارت های جدید را به خوبی یاد بگیرند.

کافی است به بچه های کودکان نابینا خود کمی توجه کنیم و برای آنها فرصت و بستر مناسب برای رسیدن به استقلال را فراهم کنیم تا آنان نیز مانند سایر همسالان خود بتوانند طعم استقلال را بچشند، البته ما باید در کنارشان باشیم تا خطری آنها را تهدید نکند و مهارت های مختلف را با ترفندهای جذاب و خالاقانه به کودک آموزش دهیم تا او به انجام کار علاقمند شود و تمایل به کسب استقلال داشته باشد. برای کودک نابینایی خود موقعیت های فراهم کنید که به تنهایی کارهای شخصی خود را انجام دهد کارهای مثل مسواک زدن!! برای آموزش راهکارهای استقلال کودکان نابینا در غذا خوردن به این مقاله مراجعه کنید.

هدف از فرا گرافتن این مهارت عدم وابستگی کودک نابینا و آشنایی او با حس استقلال است. اینکه از چه تکنیکی برای مسواک زدن استفاده شود مهم نیست در این زمینه با دندان پزشک مشورت کنید. اما نحوه مسواک زدن بسیار مهم است. کودکان نابینا به دلیل نداشتن حس بینایی در آموزش بسیاری از مهارت ها نیاز به کسب پیش­ نیاز دارند تا بتوانند مانند سایر افراد کارهای شخصی مثل مسواک زدن را انجام دهند مثلا قبل از آموزش مسواک زدن به کودک نابیناِ خود در ابتدا مهارت دست و انگشتان کودک خود را ارزیابی کنید تا توانایی لازم برای انجام مسواک زدن را داشته باشد. مفاهیم جهت یابی را درک کند تا بتواند با راهنمایی شما مهارت مسواک زدن را کسب کند.

18 گام برای آموزش مسواک زدن به کودک نابینا

• قبل از آموزش مسواک زدن به کودک نابینای خود حتما او را با قسمت های مختلف صورت دهان آشنا کنید. این­کار را می توان با کاردستی و عروسک بازی انجام داد تا کودک تجربه خوبی از آموزش مسواک زدن داشته باشد.
• به علایق کودک توجه کنید؛ در ابتدا کودکان ممکن است از مسواک و یا طعم خمیر دندان خوششان نیاید. لذا میتوان از مسواک های نرم و خمیرهای ملایم مخصوص کودک استفاده کرد. و ضمنا از خمیر دندان کمتری استفاده کرد و به مرور مقدار آن را زیاد کرد.
• کودک را با ابزار مسواک زدن آشنا کنید و به طور جداگانه نحوه استفاده از آنها را آموزش دهید.
• کودک را با محیط مسواک زدن( سرویس بهداشتی) آشنا کنید.
• همیشه مسواک و خمیردندان کودک در یک مکان نگهداری کنید تا بتواند به راحتی به آنها دسترسی پیدا کند. بنابراین نباید با مسواک بقیه اعضای فامیل در یک جا قرار گیرد. ضمنا می­توان از علائم برجسته استفاده کرد و به دسته آن چسباند.
• اگر قرار است که مسواک در داخل قوطی خود مسواک نگهداری شود، باید از نوعی استفاده کرد که به راحتی باز و بسته شود.
• خمیردندان هایی که درب آنها با پیچ باز می­شود مناسب نیست و آنهایی که با یک حرکت درب آن به صورت لالوئی باز می­شود( درب به سمت بالا باز می­شود) مناسب هستند.
• کودک باید قدرت کافی در انگشتان خود داشته باشد تا بتواند خمیر دندان را بفشارد. ضمنا اگر مسواک در یک دست و در دست دیگر خمیر باشد و کودک بخواهد در هوا خمیر را بر روی مسواک بگذارد( همین کاری که ما انجام می­دهیم) قادر به اینکار نخواهد بود. لذا می­توان مقدار خمیر را در کف دست گذاشت و بعد با مسواک آن را برداشت.
• برای شست و شوی دهان بهتر است از لیوان استفاده شود( پلاستیکی)
• بهتر است مراحل مسواک زدن با شماره و یا کلمات مناسب انجام شود و هر مرحله جداگانه آموزش داده شود مثلا برداشتن مسواک، خمیر، باز کردن درب خمیر، گذاشتن خمیر روی مسواک و…. مسواک زدن، شستشو، برگرداندن مسواک و خمیر در جای خود.
• برای تعیین مقدار لازم خمیر می­توان دست را روی دست کودک گذاشت و مراحل فشار دادن و خروج خمیر را آموزش داد و بهتر است این مرحله را بدون وجود مسواک چند بار تمرین نماید. باز و بسته کردن درب خمیر دندان احتیاج به تمرین بیشتری دارد.
• می­توان مسواک را بر روی یک سطح صاف گذاشت و بعد خمیر را بر روی آن گذاشت( خمیر دندان در دست قوی تر قرار داده است)
• اگر روش های فوق مشکل بود کمی خمیر را بر روی انگشت کودک گذاشته و از او بخواهید در دهان ببرد و با دست روی دندانها بمالد.
• کودک نابینا از حرکات مسواک در دهان چیزی نمی­داند، لذا با گرفتن دست کودک و انجام حرکات افقی و عمودی و استفاده از حرکات مچ به آرامی، تمرینات را شروع کنید. بهتر است ابتدا دندانهای جلو مسواک زده شوند.
• کودک از قسمت های مختلف دهان و دندانها آگاهی داشته باشد. مثلا جلو دندان، پشت دندان، روی دندان و لابلای دندان
• بعد از مسواک زدن وقت شستن است که با لیوان انجام می­شود و کودک باید یاد بگیرد که آب در داخل دهان را با کمک عضلات دهان و زبان حرکت دهد. برای این منظور شما می­توانید آب را در دهان خود کرده و کودک با لمس برجستگی لپ ها و حرکت از یک طرف به طرف دیگر حس کند و صداهای ناشی از قرقره کردن شما را گوش کند.
• در مرحله آخر،کودک باید مسواک را شسته و در جای خود بگذارد؛ اینکار را کودک می تواند با دست کشیدن روی برس­های مسواک انجام دهد تا مطمئنا شود مسواک تمیز شسته شده است
• آموزش مسواک زدن به کودک نابینا کمی سخت است، به زمان بیشتری برای آموزش نیاز است و آموزش باید به صورت عملی باشد و کودک باید با کارهای عملی که با دست و انگشتان انجام می­شود، تمرین و تجربه کسب نماید. مثلا باز کردن درب قوطی ها.

نتیجه پایانی

هر انسانی نیاز به حس استقلال دارد تا بتواند امور مختلفی زندگی خود را اداره کند. کودکان و افراد نابینا نیز از این حس مستثنا نیستند. والدبن کودکان نابینا می­توانند با آموزش های مناسب، زمینه کسب استقلال و داشتن زندگی مستقلانه را به آنان آموزش دهند. البته در این راه والدین کودکان نابینا نیز به مشاوره آشنا به کودکان نابینا دارند تا بتوانند مسیر آموزش کودکان خود را به سهولت طی کنند. ما در تیم خانواده توانمند در تلاشیم خانواده کودکان نابینا با بهترین متخصصان کودکان خود آشنا شوند تا بتوانند از تجربیات آنان استفاده کنند و افراد توانمند تربیت کنند. درصورت نیاز به همراهی می توانید از مشاوره رایگان سایت خانواده توانمند استفاده کنید.

خانواده توانمند به خانواده‌های کودکان با نیازهای ویژه چه کمکی می‌کند؟

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه به همراه خانواده‌شان از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،  و…) متناسب با نیازهای خود بدون هرگونه محدودیت  زمانی و مکانی از خدمات گفته شده بهره‌مند شوند.