آموزش دستشویی رفتن به کودکانی دارای اختلال یکپارچگی حسی موضوع این مقاله می باشد. اختلال یکپارچگی حسی در کودکان عادی و کودکان بانیازهای ویژه مانند کودکان اوتیسم، فلج مغزی، سندرم داون، کم توان ذهنی و… دیده می شود. وجود این اختلال، والدین را در مسیر آموزش دستشویی رفتن به کودکان با چالش های بسیاری همراه می کند.
بسیاری از تکنیک های آموزشی که در خصوص دستشویی رفتن به کودکان وجود دارد، احساس ناراحتی کودک به علت رطوبت پوشک را مورد توجه قرار میدهند. اما کودکانی هستند که دارای اختلال حسی می باشند و حس لامسه آنان به خوبی پردازش نمیکنند به همین دلیل رطوبت و سرما را حس نمی کنند. و اگر آستانه درد آنها بالا باشد، ممکن است حتی زخمها و جوشهای پوستی که در اثر آن ایجاد میشوند را نیز حس نکنند.
این که کودک خیس شدن پوشک را نمیتواند حس کند، نمیتواند فقط به این معنا باشد که اندامهای تناسلی او بدون حس می باشند ممکن است کودک دارای اختلال کم حسی لامسه باشد. در این مواقع کودک برای حس لامسه ی کم پاسخ ده خود، نیازمند داده های حسی قوی میباشد، ممکن است به خود ارضایی روی بیاورد. دیدن چنین صحنه هایی برای والدین ناراحت کننده می باشد اما آنها باید بداند که این عمل میتواند یک رفتار معقول جستجوگرانه حسی باشد.
اگر حواس مربوط به روده و مثانه به خوبی پردازش نشوند کودک نیاز به استفاده از دستشویی را تا زمانی که وضعیت ضروری نشده درک نمیکند. عملکرد ضعیف حواس روده و مثانه باعث می شود کودک بازی خود را قطع نکند و به هنگام خواب نیز به نیاز به دستشویی رفتن نداشته باشد. برای چنین کودک آمادگی برای توالت رفتن کار بسیار سختی می باشد.
اگر مطمئن هستید که مشکلات یکپارچگی حسی، توانایی کودک برای یادگیری دستشویی رفتن را دچار اختلال کرده است، بهترین راهکار صبر می باشد. توانایی کودک برای شناسایی سیگنالهای ضروری ممکن است با افزایش سن ارتقا یابد، یا این که با گذر زمان به بلوغ لازم برای درک اهمیت انجام این کارها برسد. برای کمک به کودک می توانید از خدمات کاردرمانی یکپارچگی حسی استفاده کنید تا کودک مهارت های لازم را کسب کند. اگر چه ممکن است اطرافیان و معلم کودک از این وضعیت ابراز نارضایتی کنند، اما بهتر است تا زمانی که کودک آماده میشود یادگیری آن به تعویق بیفتد. اما اگر مراقبین مدرسه و یا مکان نگهداری کودک، برای یادگیری دستشویی رفتن او ضرب العجل تعیین کرده اند، میتوان از راهکارهای زیر استفاده نمود.
قبل از شروع آموزش دستشویی رفتن به کودکان آنان باید چهار تا از مهارت های زیر را کسب کنند:
در این قسمت مراحل آموزش دستشویی رفتن به کودکان دارای اختلال یکپارچگی حسی را به طور مفصل و گام به گام با شما به اشتراک می گذاریم.
راستی در یک پادکست مراحل پوشک گرفتن کودکان اوتیسم از زبان یک مادر اوتیسم را به اشتراک گذاشته شده است
در مرحله اول باید مشخص شود که کودک در خصوص حواس مربوط به نواحی دفعی خود در کدام سر طیف اختلالات یکپارچگی حسی قرار دارد. اگر به نظر میرسد که کثیف بودن پوشک، خیس شدن و سنگین شدن آن موجب آزار کودک نمیشود، به احتمال زیاد کم پاسخ ده حسی می باشد و رفتارهای حس طلبانه دارد. اما اگر کودک نسبت به کثیف بودن و خیس شدن پوشک خود بسیار حساس میباشد و پوشک او به طور متعدد باید تعویض شود، بیش پاسخ ده حسی میباشد.
کودک را با توالت و محیط دستشویی آشنا کنید. سنگ توالت و یا لگنی که استفاده میشود نباید به گونهای باشد که کودک با نشستن روی آن احساس ناراحتی کند. به او اجازه دهید شیر آّب را باز کند و ببندد، سیفون را بکشد و روی لگن مربوط به توالت بنشیند. به کودک اجازه دهید خودش شلوار و زیرپوش راحتی را انتخاب کند تا وقتی آنهارا برای نشستن روی سنگ یا صندلی توالت به پایین کشید، به راحتی این کار را انجام دهد و احساس کند که شرایط تحت کنترل او می باشد.
اجازه دهید تا کودک شما را در دستشویی رفتن همراهی کند، اما به او برای نشستن روی سنگ توالت یا صندلی فشار وارد نکنید. اجازه دهید او نظاره گر باشد و اگر خواست روی سنگ یا صندلی بنشیند. بهتر است این کار با والد همجنس کودک انجام گیرد.
شرایط دستشویی را مطابق با نیازهای حسی کودک آماده کنید. برای کودکی که بیش پاسخ ده میباشد، محیط باید آرام بوده و لبه ها و اطراف صندلی توالت پدگذاری شوند. همچنین نور محیط ملایم بودن تا او بتواند در آرامش کار خود را انجام دهد. برای کودکانی که رفتارهای حس طلبانه دارند، میتوان از موسیقیهای ملایم استفاده نمود. همچنین اجازه داد کودک اسباب بازیهایش را با خود به دستشویی ببرد.
هر یک ساعت کودک را به دستشویی ببرید. پوشک یا شورت پوشکی او را باز کنید و او را روی مکان مربوط بنشانید. به او اجازه دهید برای چند دقیقه روی آن بنشیند اما او را برای اینکار اجبار نکنید. باز کردن شیر آّب میتواند کودک را تشویق به ادراز کردن کند. برای کودک شعری در خصوص دستشویی رفتن بخوانید و فضای شاد برای او ایجاد کنید.
کودک را در تمام طول روز با دقت نظارت کنید. کودکی که بیش پاسخ دهد باشد، کثیف شدن پوشکش را به سرعت متوجه میشود و به شیوه خودش این موضوع را به اطرافیان نشان میدهد. وقتی این اتفاق رخ داد، تلاش کنید تا کودک را در آن زمانها روی لگن ببرید. در مورد کودکی که کم پاسخ ده میباشد و ممکن است کثیف شدن پوشک خود را متوجه نشود یا گزارش نکند، مرتب او را چک کنید تا متوجه کثیف شدن پوشک او بشوید. از روی چهره کودک او را روی لگن بگذارید.
برای آن که کودک سردی لگن و یا کف دستشویی را حس نکند آن را پدگذاری کنید. هنگام ورود به دستشویی از او بخواهید دمپایی یا جوراب بپوشد. قبل از نشستن کودک روی لگن، بازوهای او را نوازش بکنید یا براشینگ انجام دهید تا او برای نشستن روی لگن آشفته نشود. از روشهایی که می دانید کودک را انجام آنها آرام می شود استفاده کنید.
برخی از کودکان دارای اختلال حسی از فرآیند ادرار و مدفوع می ترسند. به آنان در خصوص فرآیندهای هضم و دفع غذا با زبانی کودکانه و با کمک انیمیشن، قصه، کارتون توضیح دهید.
مطمئن شوید که کودک تغذیه سرشار از فیبری را دریافت میکند تا دفع او بدون درد و ناراحتی باشد. استفاده از غذاهای دارای فیبر در رژیم غذایی به کودکان کمک می کند آنان به سهولت عمل دفع و ادرار را انجام دهند.
در این مقاله به آموزش دستشویی رفتن به کودکان پرداختیم. مراحل مختلف را آموزش دادیم تا خانواده های کودکان عادی و بانیازهای ویژه بتوانند با بهترین روش به کودک خود آموزش دهند. در سایر مقالات سایت خانواده توانمند می توانید با نحوه آموزش نوشتن و آموزش مهارت های زندگی به کودکان کم توان ذهنی، راهکارهای حفظ عزت نفس کودکان بانیازهای ویژه، تجربه مادران اوتیسم آشنا شوید. اگر نیاز به خدمات مشاوره ای در حوزه خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی و خرید تجهیزات کاردرمانی را داشتید کافی است با شماره 09054146911 تماس بگیرید.
ما در خانواده توانمند تلاش میکنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباببازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهرهمند شوند.
سبد خرید شما در حال حاضر خالی است.