در این مقاله به تقویت حس عمقی با ترامپولین می پردازیم. معمولا والدین به هنگام گفتگو با مشاور سایت خانواده توانمند سوالات زیر را می پرسند:

1. کاردرمانی حس عمقی برای کودکان اوتیسم فایده دارد؟
2. آیا ترامپولین برای تقویت حس عمقی کاربرد دارد؟
3. فواید ترامپولین برای کودکان دارای اختلال حسی و بیش فعال چیست؟
4. چند نمونه بازی با ترامپولین برای تقویت حس عمقی میشه معرفی کنید؟
5. ترامپولین چند نوع است؟
6. بازی با ترامپولین برای کلیشه بال بال زدن بچه های اوتیسم فایده دارد؟
7. اصلا ترامپولین چیه که کاردرمانگر سفارش داده بخرم؟
8. قیمت ترامپولین زیاده؟

اگر برای شما نیز سوالات بالا مطرح است لطفا تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

 

حس عمقی چیست؟

وقتی پای شما به خواب می رود، احساس این که دقیقا کجا قرار دارد سخت می­شود. اگر روی چنین پایی راه بروید، احساس حرکت خامی به شما دست خواهد داد و نمی­توانید از توجه کردن به پای خواب رفته دست بردارید. کودکی که اختلال یکپارچگی حسی دارد، اکثر اوقات احساسی مشابه با این حالت را خواهد داشت.

حس عمقی به اطلاعاتی که از جهان پیرامون به سمت ما می آید پاسخ می­دهد و حس مربوط به:

• مکان اندام­های بدن
• موقعیت مفاصل
• سرعت و نیروی حرکت عضلات

را شامل می­شود. پایه ­ای ترین تعریفی که می­توان درباره بدن خود عنوان نمود، دانستن این موضوع است از کجا شروع  و به کجا ختم می­شود؛ کودکان با اختلال یکپارچگی حسی ممکن است حتی قادر به درک این موضوع نیز نبوده و حس عمقی آنها دچار مشکلات فراوان باشد.

نقش حس عمقی در زندگی

هر کدام از اطلاعات مربوط به حس های هفتگانه، از نقاط خاصی از بدن سرچشمه می­گیرند:

• اطلاعات لامسه از پوست
• اطلاعات شنیداری از گوش
• اطلاعات بینایی از چشم
• اطلاعات وستیبولار از گوش داخلی
• اطلاعات بویایی از بینی
• اطلاعات چشایی از تکمه چشایی
• اطلاعات عمقی از گیرنده های مفاصل ، عضلات و استخوان ها

در مورد اکثر این اطلاعات، فرد به صورت آگاهانه تفکر نمی­کند. به عنوان مثال شما هیچ گاه به این موضوع که دست­ها و پاهایتان در چه حالتی قرار گرفته­ اند و کجا و چه زمانی حرکت می­ کنند فکر نمی ­کنید؛ مگر این که شرایطی مشابه یکی از دو حالت زیر پیش بیاید:

1.  زمانی که چیزی در مورد آنها تغییر می­کند؛ مثل حالتی که کفش­هایتان باعث سنگین شدن پاهایتان شوند و یا قرار گرفتن در یک وضعیت ناخواسته، باعث گرفتگی عضلات شما می گردد.
2.  زمانی که این اطلاعات را از دست می­دهید؛ مثل حالتی که در اثر خوابیدن روی دستتان، دست بی حس می­شود و یا استفاده از یک دارو و یا یک بیماری باعث می­شود که شما موقعیت یابی خود را از دست بدهید.

هرکدام از موارد بالا، شرایط نگران کننده ­ای را پدید می آورند که سبب توجه به آن اندام و یا آن حرکت خاص می­شود.

همین شرایط نگران­ کننده در کودکی که اطلاعات حس عمقی را به درستی دریافت نمی ­کند، می­توانند منجر به آن شود که او، اطلاعات عمقی وارد شده بر خود را احساس کند. با این تفاوت که این شرایط را شما می­توانید با انجام فعالیت­هایی رفع کرده یا تطابق دهید، به عنوان مثال اگر وضعیت ناخواسته­ای باعث گرفتگی عضلات تان شده، آن وضعیت را تغییر دهید.

شرایط متفاوت کودکان دارای اختلال حس عمقی

در کودکی که اختلال یکپارچگی حسی دارد، این شرایط ممکن است دائمی بوده و همیشه با او همراه باشند. اگر سیستم عمقی او بیش پاسخ ده باشد، او مجبور است دائما به حواسی که در پس زمینه­ ی فعالیت­های مختلف بدن وجود دارند، تمرکز کند. اگر سیستم عمقی او کم پاسخ ده باشد، مجبور است تا خود را در فعالیت­هایی خشن درگیر کند تا بتواند درک کند بدنش در کجا قرار گرفته و چه می­کند.

به طور کلی کودکانی که در خصوص سایر حس­ها دچار واکنش بیش از حد، کمتر از حد و یا جستجوی حسی می ­باشند، رفتارهای مختلفی را از  خود نشان می­دهند؛ با این حال کودکانی که مشکلات مربوط به حس عمقی دارند، نسبت به کودکانی با مشکلات در سایر حس­ها، حرکات شدیدتری از خود بروز می­دهند.

علائم مشکلات حس عمقی

چنین کودکی نمی­داند که به چه علت این گونه فعالیت ها را انجام می­دهد، او فقط می­داند نیاز دارد اینکار را انجام دهد تا به آرامش برسد. در حالی که از نظر دیگران، این رفتارها اصلا  آرامش بخش نیستند. کودک ممکن است:

• با سر خود به اطراف ضربه می زند
• خود را به اطراف پرتاب می کند
• به جلو و عقب خود را تاب می دهد
• به روش­هایی غیرعادی حرکت کند.
• بال و بال می زند

قبل از آن که کودک را از انجام این کار­ها منع کنید، باید ببینید که این کارها چه تاثیری روی کودک می­گذارند. اگر باعث می­شوند که او آرام شود، پس به نظر می­رسد او روشی را برای کاهش رفتارهای دیوانه وار خود یافته است.

 

پریدن نشانه اختلال حس عمقی  

پریدن سخت و خشن با فشار زیاد با نهایت تمرکز بر انجام آن، به صورتی که کودک همه بدن خود را پرتاب می­کند، فعالیتی شایع در میان کودکانی با مشکلات حس عمقی می­باشد. این عمل می­تواند به چندین هدف انجام شود:

1.  عضلاتی که به فرد توانایی پریدن می­دهند را به کار انداخته و گیرنده ­های آنها را تحریک می­ کند تا اطلاعات مورد نیاز را به مغز مخابره کنند.
2. به مغز کودکی که کم پاسخ ده حسی می ­باشد، داده­ هایی وارد می­کند تا بتواند آنها را درک کنند.
3.  در تماس با زمین، اطلاعاتی را فراهم می­ آورد که کودک بداند بدن او کجا قرار دارد و از کجا شروع به کجا ختم می­ شود.
4. داده­ های وستیبولار شدیدی برای کودک فراهم می­­ آورد.
5. احساس خوب و آرامش بخشی به کودک  داده و به او کمک می­کند خود را بهتر سازمان دهی کند.

بال بال زدن 

بال بال زدن هم می تواند با پریدن همراه باشد هم به صورت جداگانه انجام شود و برای کودک داده­ های عمقی فراهم می­ آورد. به هم زدن دست­ها و شانه ­­ها در این حرکت همان داده­ های عمقی که پریدن به مفاصل لگن، زانو و مچ پا وارد می­ کند به مفاصل شانه و آرنج و دست وارد می­ کند.

اگر پریدن و دست زدن باهم انجام شوند، تمام بدن درگیر این داد و ستد حسی می ­شود. کودکانی که اختلالات طیف اوتیسم دارند، مستعد بال بال زدن می­ باشند. کودک این کار را اغلب در زمان اضطراب انجام می­ دهد. با این حال هر کودکی با اختلال یکپارچگی حسی و یا با مشکلات حس عمقی، ممکن است این حرکت را زمانی که داده­ های عمقی، آرامش و یا کنترل احتیاج دارد انجام دهد.

بال بال زدن خوب یا بد؟

برای تشخیص اینکه بال بال زدن برای کودک فایده دارد یا نه حتما کودک را در موقعیت های مختلف بازی بررسی کنید.  با بررسی نحوه بال بال زدن کودک می توانید علت بال بال زدن کودک را تشخیص دهید. گاهی بال بال زدن راهی برای کسب آرامش می باشد و گاهی برای بروز اضطراب یا افزایش دهند اضطراب او می باشد.

اگر بال بال زدن باعث پریشانی و اضطراب در او می­گردد، می­توان از سایر راهکارهای عمقی استفاده نمود تا کودک داده­ های عمقی مناسب را دریافت کند، و اگر باعث آرامش در وی می­شود بهتر است به جای این که از او بخواهیم آن را متوقف کند به او اجازه داد به منظور حفظ آرامش خود آن را انجام دهد.

معلم ها و کاردرمانگران ممکن است بال بال زدن و یا سایر عادت­های عجیب کودک را stimming بنامند. Stimming کلمه­ ای است که برای توصیف حرکات خودتحریکی کودکان اوتیسم به  کار می ­رود. Stimming ممکن است استرس کودک را کاهش دهد و  در برخی موارد برای او کمک کننده باشد.

کاردرمانی راهی برای کاهش کلیشه پریدن

با استفاده از برنامه درمانی یکپارچگی حسی که کاردرمانگر با کودک اجرا می­کند، همچنین  انجام تمرینات کاردرمانی در منزل و اجرای رژیم حسی، می­توان نیاز کودک به پریدن را کاهش داد. می­توان ترتیبی داد که کودک  هر زمان که به این گونه داده ­ها نیاز داشت روی ترامپولین بپرد و یا طناب بازی کند.

 

ترامپولین چیست؟

با پریدن روی ترامپولین فشار به کف پا, مچ پا, لگن زانو و تنه وارد می شود.  ترامپولین باعث تحریک حس عمقی در پا می شود. با انجام تمرینات کاردرمانی با ترامپولین به مرور زمان کودک صاف بالا و پایین می پرد و سطح هوشیاریش بالا می رود. ترامپولین جز وسایل کاردرمانی تعادلی می باشد.

کاردرمانگران از ترامپولین برای درمان انواع اختلالات از جمله بیش فعالی، اختلالات حسی و.. استفاده می کنند. معمولا برای انجام تمرینات کاردرمانی از انواع بازی حسی مخصوص کودکان استفاده می کنند تا کودک با انگیزه تمرینات کاردرمانی را انجام دهد.

 

فواید ترامپولین

پریدن روی ترامپولین به تقویت حس ستیبولار کمک می کند. تحریک گیرنده های تعادلی در گوش مانند اسانسور گیرنده های خطی و عمودی را تحریک می کند و باعث بالا رفتن حس تعادل, انگیزه, توجه, هیجان می شود. از دیگر فواید ترامپولین برای کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش قدرت عضلانی
• افزایش توانایی تحمل درد
• تقویت حس عمقی
• تقویت حس وستیبولار
• تقویت تعادل
• تقویت  توجه و تمرکز

 

انواع ترامپولین

ترامپولین به شکل های مختلف وجود دارد.  افراد متناسب با فضای  کلینیک ها کاردرمانی و منازلشان ترامپولین را تهیه می­کنند از جمله:

• ترامپولین گرد
• ترامپولین مستطیلی
• ترامپولین بیضی
• ترامپولین چند وجهی
• مینی ترامپولین

ترامپولین برای همه

از ترامپولین همه افراد متناسب با نیازشان می توانند استفاده کنند. استفاده از ترامپولین محدودیت سنی ندارد. در مسیر توانبخشی بزرگسالان نیز به دلایل مختلف از جمله ورزش، تقویت حس عمقی و کاهش وزن و تقویت حس تعادل می توانند در منزل، کلینیک، باشگاه استفاده کنند.

 

3بازی حسی با ترامپولین

برای انجام تمرینات کاردرمانی حسی کودکان می­توان برای جذابیت کار از انواع بازی استفاده کرد. با ترامپولین بازی های حسی مختلفی را برای تقویت حس عمقی و وستیبولار می توانید انجام دهید به طور مثال:

 

توپ بگیر

کودک حین پریدن روی ترامپولین با یک سبد یا سطل توپ­های پرتابی را بگیرد.

 

حفظ کلمات

در حالی که کودک در حال  پریدن روی ترامپولین است چند کلمه مثلا اسم چند میوه را به او بگوید و  بعد از چند ثانیه بخواهید او اسامی میوه­ها را به ترتیبی که شنیده بگوید.

 

توپ شوت کن

در حین پریدن روی ترامپولین چند توپ به سوی او پرتاب می­کنیم. او با پا باید آن ها را شوت کند.

کلام آخر

در این مقاله در ابتدا ویژگی حس عمقی بیان گردید و سپس شایع ترین نشانه اختلال حس عمقی یعنی پریدن را معرفی کردیم. راههای کاهش کلیشه بال بال زدن از طریق کاردرمانی و با استفاده از ترامپولین معرفی گردید. در سایر مقالات سایت خانواده توانمند می توانید با نقش تاب تعادلی در تقویت حس وستیبولار و کاردرمانی یکپارچگی حسی با توپ، تونل حسی و یکپارچگی حسی با استخر توپ آشنا شوید.

در صورت نیاز به خدمات کاردرمانی برای تقویت حس عمقی می توانید با شماره 09054146911 تماس بگیرید.

 

خدمات سایت خانواده توانمند

ما در خانواده توانمند تلاش می‌کنیم تا کودکان با نیازهای ویژه از کلیه خدمات آموزشی، درمانی، مهارتی و محصولات (لوازم توانبخشی، اسباب‌بازی، کتاب،و…) متناسب با نیازهای خود بدون محدودیت زمانی و مکانی بهره‌مند شوند.